Fósfórù

Fósfórù ni ẹ́límẹ̀ntì kẹ́míkà kan tó ní àmì-ìdámọ̀ P àti nọ́mbà átọ̀mù 15. Elimenti to je alaije-metali afagbarapupodimu to wa ninu egbe nitrojin, fosforu gegebi alumoni unwa ni ipoaye isodioksidi bo se ye, gegebi inorganic awon okuta fosfati alainiorgani. Elimenti fosforu wa ni ida meji pataki—fosforu funfun ati fosforu pupa—sugbon nitori isedarapo giga re, fosforu ko da wa bi elimenti lori Aye.

Fósfórù, 15P
waxy white (yellow cut), red (granules centre left, chunk centre right), and violet phosphorus
Fósfórù
Pípè /ˈfɒsfərəs/ (FOS-fər-əs)
Ìhànsójúcolourless, waxy white, yellow, scarlet, red, violet, black
Ìwúwo átọ̀mù Ar, std(P)30.973761998(5)[1]
Fósfórù ní orí tábìlì àyè
HydrogenHelium
LithiumBerylliumBoronCarbonNitrogenOxygenFluorineNeon
SodiumMagnesiumAluminiumSiliconPhosphorusSulfurChlorineArgon
PotassiumCalciumScandiumTitaniumVanadiumChromiumManganeseIronCobaltNickelCopperZincGalliumGermaniumArsenicSeleniumBromineKrypton
RubidiumStrontiumYttriumZirconiumNiobiumMolybdenumTechnetiumRutheniumRhodiumPalladiumSilverCadmiumIndiumTinAntimonyTelluriumIodineXenon
CaesiumBariumLanthanumCeriumPraseodymiumNeodymiumPromethiumSamariumEuropiumGadoliniumTerbiumDysprosiumHolmiumErbiumThuliumYtterbiumLutetiumHafniumTantalumTungstenRheniumOsmiumIridiumPlatinumGoldMercury (element)ThalliumLeadBismuthPoloniumAstatineRadon
FranciumRadiumActiniumThoriumProtactiniumUraniumNeptuniumPlutoniumAmericiumCuriumBerkeliumCaliforniumEinsteiniumFermiumMendeleviumNobeliumLawrenciumRutherfordiumDubniumSeaborgiumBohriumHassiumMeitneriumDarmstadtiumRoentgeniumCoperniciumNihoniumFleroviumMoscoviumLivermoriumTennessineOganesson
N

P

As
sílíkọ́nùfósfórùsulfur
Nọ́mbà átọ̀mù (Z)15
Ẹgbẹ́group 15 (pnictogens)
Àyèàyè 3
Àdìpọ̀Àdìpọ̀-p
Ẹ̀ka ẹ́límẹ́ntì  Reactive nonmetal
Ìtò ẹ̀lẹ́ktrọ́nù[Ne] 3s2 3p3
Iye ẹ̀lẹ́ktrọ́nù lórí ìpele kọ̀ọ̀kan2, 8, 5
Àwọn ohun ìní ara
Ìfarahàn at STPsolid
Kíki (near r.t.)(white) 1.823, (red) ≈ 2.2 – 2.34, (violet) 2.36, (black) 2.69 g/cm3
Triple point
(red) 862.7 K, 4367 kPa
Heat of fusion(white) 0.66 kJ/mol
Heat of (white) 12.4 kJ/mol
Molar heat capacity(white)
23.824 J/(mol·K)
 pressure (white)
P (Pa)1101001 k10 k100 k
at T (K)279307342388453549
 pressure
P (Pa)1101001 k10 k100 k
at T (K)455489529576635704
Atomic properties
Oxidation states−3, −2, −1, 0,[2] +1,[3] +2, +3, +4, +5 Àdàkọ:Infobox element/symbol-to-oxidation-state/comment
ElectronegativityPauling scale: 2.19
energies
  • (more)
Covalent radius107±3 pm
Van der Waals radius180 pm
Color lines in a spectral range
Color lines in a spectral range
Spectral lines of fósfórù
Other properties
Natural occurrenceprimordial
Crystal structure ​simple triclinic
Simple triclinic crystal structure for fósfórù
Thermal conductivity(white) 0.236, (black) 12.1 W/(m·K)
Magnetic ordering(white, red, violet, black) diamagnetic[4]
Bulk modulus(white) 5, (red) 11 GPa
CAS Number7723-14-0
History
DiscoveryHennig Brand (1669)
Recognized as an element byAntoine Lavoisier[5] (1777)
Main isotopes of fósfórù
Iso­topeAbun­danceHalf-life (t1/2)Decay modePro­duct
31P100%31P is stable with 16 neutrons
32Psyn14.28 dβ1.70932S
33Psyn25.3 dβ0.24933S
Àdàkọ:Category-inline
| references

The first form of elemental phosphorus to be produced (white phosphorus, in 1669) emits a faint glow upon exposure to oxygen – hence its name given from Greek mythology, Φωσφόρος meaning "light-bearer" (Latin Lucifer), referring to the "Morning Star", the planet Venus. The term "phosphorescence", meaning glow after illumination, originally derives from this property of phosphorus, although this word has since been used for a different physical process that produces a glow. The glow of phosphorus itself originates from oxidation of the white (but not red) phosphorus— a process now termed chemiluminescence.


Itokasi