ულემა
ულემეფი (არაბ. علماء [ულიამა] „მორჩქინეეფი, ჭკვერეფი“[1]; ხვლ. რიც. عالم [ალიმ]) ვარ-და ალიმი`[2] — ისლამიშ თეორიული დო პრაქტიკული ოკითხირეეფიშ აღიარაფილჷ დო ავტორიტეტულ მორჩქინეეფიშ აკოკათელი ჯოხოდვალა. ბორჯიშ გოძვენას პატჷოცემელი მეტჯოხოთ გჷნირთჷ.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Constantinople%281878%29-ulema.png/180px-Constantinople%281878%29-ulema.png)
- „ალიმა“ თე სტატიაშა გინმურს. შხვა შანულობაშო ქძ. ალიმა (მიარეშანულამი).
ჯვეში ტრადიციაშ მეჯინათ, ულემეფი გონათუას ღებულენა რელიგიურ დჷნაწესებუეფს (მედრესე). ყურანი დო სუნა (ემეთი ჰადისი) ტრადიციული ისლამური სამართალიშ წყუ რე[3].
ულემათ ჯოხოდვალაშ წესი ირო ოდებელი რდჷ ყურანიშ დო ისლამური გინოჩამეფიშ მორჩქინეეფშო, სამართალმორჩქინე-ფაკიჰამეფშო დო შხვ. ულემეფს აწურედეს ფილოსოფეფი დო სუფიეფი. თინეფი გორთილი რდეს პროფესიულო დოკაფილ ჯარალუათ, ღორონთიშნინალა-სამართალებურ სკოლეფიშ (მაზჰაბეფიშ) მეჯინათ, ხორუაშ აბანიშ მეჯინათ დო თ.უ. მარა თე ჯარალუეფს ვაუღჷდეს კვათიერი ორგანიზაციული ფორმეფი. XVI ოშწანურაშე, ულემეფქ ჭიე-ჭიეთ ართამ სოციალურ ჭყანათ გეგჷმიქიმინჷ. თე პროცესის ხე ქეშუნწყჷ ოსმალეთიშ იმპერიაშ სახეთ სუნიტური ისლამიშ კვათიერი აწორინალაქ შიიტურ ისლამწკჷმა, ნამუთ სეფემიდური ირანიშ ისლამური რწუმაშ ოფიციალური ფორმა რდჷ.
ირანს ჭიე-ჭიეთ ქჷდინწყჷ ოფიციალური ოშურიელე მოღალეეფიშ იერარქიაქ (მუჯტაჰიდეფშე მოლეფშახ), ნამუეფშა შხირას ართო ულემეფი უჯოხოდეს.
ოსმალეთიშ იმპერიას გიჭყჷ ულემეფიშ ოფიციალური მადუდეშ პოსტიქ, ნამუთ რდჷ სტამბოლიშ მუფთი, ნამუსჷთ უღუდჷ შეიჰ-ულ-ისლამიშ ტიტული.