Porto

An Porto,^{[lower-alpha 1]} nga tinatawag gihapon nga Oporto ha pipira nga mga yinaknan,^{[lower-alpha 2][5][6]} amo an ikaduha-nga-gidako-i nga syudad ha Portugal, usá han mga dagko nga urbano nga langyab han Rawis Iberico. Amo ini an ulohan han distrito han Porto. An syudad han Porto mayda kamolupyohan nga 287,591 ngan hin metropolitano nga kahaluag nga mayda 2.3 ka milyon nga tawo= (2011)^[7] hin langyab nga 2,395 km² (925 sq mi),^[8] nga diin naghihimo han syudad nga ikaduha nga gidako-i nga urbano nga kahaluag ha Portugal.^[9][10][11] Ginkikilala ini nga gamma-level nga global nga syudad han Globalization and World Cities (GaWC) Study Group,^[12] ngan amo la an Portuges nga syudad gawas han Lisboa nga ginkilala nga global nga syudad.

Nahamutang an Porto ha daplin han estuaryo han Salog Duero ha amihan ha Portugal, ngan usá ini han mga gima-iha-i nga mga sentro ha Europa, ngan an kamutngaan hiní ginproklamar nga World Heritage Site han UNESCO han 1996, nga "Makasaysayan nga Kamutngaan han Oporto, Tulay ni Luiz I ngan Monasteryo han Serra do Pilar". An makasaysayan nga lugar usá gihapon nga Nasodnon nga Monumento han Portugal.^[13] An katundan nga bahin han kahaluag han sawang hiní naabot ngadto han baybayon han Kalawdan Atlantico. An panimungto han syudad nagtikang hin damo nga mga gatostuig ha kahadto, han usá iní nga oupost han Imperyo Romano. An gindugtong nga Celtico-Latin nga ngaran hiní, Portus Cale,^[14] amo an tinutudlok nga gintikangan han ngaran nga Portugal, pinaagi ha pagtransliterar ngan hin hinayhinay nga pagbalhin hin pagluwas tikang ha Linatin. Ha Pinortuges, an ngaran han syudad nag-uupod hin tigpananglit: o Porto ("an porto" o kundi man "an pwerto" o "an duruungan") nga diin nakuha an kasanhi nga ngaran ha Ininglis nga "Oporto".^[15]

An Port nga vino, usá han mga kilalado nga mga export han Portugal, ginngaran tikang han Porto, kay an metropolitano nga kahaluag, ngan labi na an mga cava o bodega han Vila Nova de Gaia, amo an responsable han pag-empake, pagdul-ong ngan pag-export han vino nga fortifikado.^[16] Han 2014 ngan han 2017, napili an Porto nga An Gimaupayi nga Destinasyon nga Europeo han Best European Destinations Agency.^[17] Nahamutang an Porto dida han Portuges nga Agi-an nga baktasan han Camino de Santiago.

• Porto
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•