Magô han Pilipinas
An magô[2] (alternatibo nga kasurat: mago[3]) o maumag (Tarsius syrichta; daan nga pagklasipika nga ngaran Tarsus philippensis[4]) amo in usa nga baga hin amo nga hayop ha Pilipinas. Tinatawag ini nga magô han Pilipinas o magô Pilipinhon agod masabtan ini kaysa han iba nga espesye hin magô (tinatawag nga tarsier ha Iningles ngan tarsero ha Kinatsila) ha kalibutan.
Magô Maumag | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||||||
Kahimtang han Pagpapabilin | ||||||||||||||
Tipakarat-an[1] | ||||||||||||||
Siyentipiko nga pagklasipika | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Binomial nga ngaran | ||||||||||||||
Tarsius syrichta (Linnaeus, 1758) |
Usa ini nga nangangarat-an ngaespesye hin magô nga endemiko o nabibilngan-la ha Pilipinas. Nabibilngan ini ha timugan nga dapit han kapuropod-an, labi na ha mga isla o puro han Bohol, Samar, Leyte, ngan Mindanao.[5] An ngaran nga tarsier o tarsero tikang han nahililaba nga "tarsus" o bukog han makubuko ha tiil.[6]
An kamutang hini ha heyograpiya naglalakip gihapon han isla han Maripipi, Isla han Siargao, isla han Basilan ngan isla han Dinagat.[1] Mayda liwat mga nasiring nga mayda mga magô ha Sarangani, bisan udog ini bangin mga iba nga mga ubos-nga-espesye.
Ginpakilala la ini ha Katundan nga biyolohista han ika-18 gatostuig.
Anatomiya ngan morpolohiya
An Magô han Pilipinas in gutiay la nga hayop; nasukol la ini hin 85 ngada ha 160 milimetro (3.35 ngada 6.30 pulgada) hin kahitaas, nga nahihimo nga usa ha gigugutiayi nga primata. Tungod nga gutiay, makuri ini mabilngan. An kabug-at para ha mga lalaki in aada ha 80–160 g, agsob mas magaan ha mga babaye.
Distribusyon
Ekolohiya ngan kaagi han kinabuhi
Etimolohiya ngan taksonomiya nga kaagi
Kahinungdanon ha katawhan
Konserbasyon
Mga kasarigan
An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Tarsius syrichta |