Boyeas
Les boyeas, c' est ene longue buze, tote racafougneye, ki va do stoumak a l' anusse.
C' est la ki l' amagnî (et l' aboere) est ctaeyî a ptits féns bokets, ki passèt dins l' sonk.
Pårteyes des boyeas
Dins les biesses ås tetes et les oujheas, todi, les boyeas sont pårtis insi:
- li ptit boyea, lu-minme ripårtixhåve e troes bokets
- li douwodenom
- li djedjunom
- l' ileyon
- li boigne boyea, ki n' est pus k' on brostion dins l' coir des djins mins ki pout esse araedjeymint grand dins des biesses k' i gn a (tchivås). Ås oujheas, il est dobe.
- li gros boyea la k' les crotes askepeynut, tchaeke sôre di biesse si cogne.
- li crås boyea, k' est ddja foû do peritoenne dins l' bassin et ki s' raloye e l' anusse.
Fonccions des boyeas
Li prumî ovraedje des boyeas, c' est d' prinde les nourixhmints di l' amagnî, pol fé dins l' sonk, pu dins l' foete. Et d' distcherdjî evoye çou ki n' sieve nén, dins les distcheyaedjes.
Les bactereyes do gros boyea pôrént eto awè on role dins l' ovraedje del tiesse (atuze do «deujhinme cervea»).
Maladeyes des boyeas
- boylite (interite)
- trintchêyes (colikes, griyeus må d' vinte)
- viers des boyeas
- magnants mås
Les senes di ces maladeyes la
- schite
- må d' vinte
- resseraedje)
- trota (petaedje et vessaedje)
Uzaedjes des boyeas
El cråxhreye les boyeas siervèt a fé des tripes, des androuyes, do hatchisse, des såcisses et såcissons.
Ås magneus d' tchås, les boyeas, magnîs avou leu contnou, c' est leu mwaisse sourdant di vitamenes B.