Yangi Zelandiya Olimpiada oʻyinlarida
Yangi Zelandiya birinchi marta 1920-yilda Olimpia oʻyinlariga mustaqil jamoa yuborgan. Bungacha, 1908 va 1912-yillardagi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida Yangi Zelandiya va Avstraliya sportchilari birlashgan Avstraliya jamoasida ishtirok etishgan. Yangi Zelandiya 1952-yildan beri koʻpgina Qishki Olimpia oʻyinlarida qatnashgan, faqat 1956 va 1964-yilgi oʻyinlarni oʻtkazib yuborgan.
Yangi Zelandiya Olimpia Qoʻmitasi (NZOC) – Yangi Zelandiya Milliy Olimpia qoʻmitasi. NZOC 1911-yilda tashkil etilgan va XOQ tomonidan 1919-yilda tan olingan.
Yangi Zelandiya sportchilari jami 143 ta medallni qoʻlga kiritdilar, ulardan 137 tasi Yozgi oʻyinlarda, 6 tasi qishki oʻyinlarda qoʻlga kiritildi. Eng muvaffaqiyatli sport turlari 29 ta medall bilan eshkak eshish boʻlib, 26 ta medall bilan yengil atletika ikkinchi oʻrinda turadi. 2022-yilgi Qishki Olimpiada oʻyinlari oldidan Yangi Zelandiya qoʻlga kiritgan, 140 ta medall mamlakatni medallar soni boʻyicha barcha vaqtlardagi Olimpia oʻyinlari medallar jadvalida 32- oʻringa, medallar turi boʻyicha esa 24-oʻringa olib chiqti.
2020-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlaridan soʻng Yangi Zelandiyani Olimpia oʻyinlarida 1519 nafar ishtirokchi himoya qilgan. Harry Kerr[1] birinchi Kiwi olimpiadachisi hisoblanadi.[2] 2009-yil 11-iyunda maʼlum boʻlishicha, 1111 nafar olimpiyachidan 114 nafari halok boʻlgan, 21 nafarining qayerda ekani nomaʼlum.[2] 2009-yil 25-iyunga kelib faqat 9 ta olimpiachi topilmadi.[3] 1948-yilda Londonda boʻlib oʻtgan Olimpia oʻyinlaridan oldin tirik Kiwi olimpiadachilari qolmagan edi.[2]
Yozgi oʻyinlarda Yangi Zelandiya
Yangi Zelandiyadan Olimpia oʻyinlarida qatnashgan birinchi odam 1900-yilgi yozgi Olimpia oʻyinlarida suv polosida gʻolib chiqqan Buyuk Britaniyaning Osborn suzish klubi uchun kurashgan Viktor Lindberg edi.
Tinch okeanining janubida joylashganligi va Yevropa va Shimoliy Amerikadagi Olimpia oʻyinlarining dastlabki mezbon shaharlaridan uzoqligi sababli, Yangi Zelandiyaliklar ishtirok etish uchun uzoq dengiz sayohatlariga chidashlari kerak edi. Yangi Zelandiya 1920-yilda VII Olimpiadaga ikkita yuguruvchi, bir eshkak eshuvchi va 15 yoshli suzuvchidan iborat birinchi mustaqil jamoasini yubordi. 1950-yillarda xalqaro reaktiv havo qatnovi paydo boʻlishi va olimpia sport turlarining koʻpayishi bilan Yangi Zelandiya olimpia terma jamoalari soni sezilarli darajada oshdi.
Yangi Zelandiya, janubiy yarim sharning boshqa mamlakatlarida boʻlgani kabi, qish oylarida oʻtkaziladigan yozgi sport turlarida qatnashish uchun eng yuqori choʻqqiga chiqish zarurati bor edi. Janubiy yarimsharda faqat uchta Olimpia oʻyinlari, 1956-yilda Melburnda, 2000-yilda Sidneyda va 2016-yilda Rio-de-Janeyroda boʻlib oʻtgan yozgi Olimpia oʻyinlari boʻlib oʻtgan.
Yangi Zelandiyaning 1976-yilgi oʻyinlardagi ishtiroki munozarali boʻlib, koʻpchilik Afrika mamlakatlari tomonidan oʻyinlarni boykot qilishga olib keldi. Ular butun qora tanlilar va aparteid Janubiy Afrika oʻrtasidagi sport aloqalariga qarshi norozilik bildirishdi.
Yangi Zelandiya qishki oʻyinlarda
Yangi Zelandiya qishki Olimpia oʻyinlarida okeanik iqlimi va janubiy yarimsharda joylashuvi tufayli sportchilardan Yangi Zelandiya yozining oʻrtalarida choʻqqiga chiqishni talab qilganligi sababli ancha kam ishtirok etdi. Mamlakat oʻzining birinchi qishki Olimpia terma jamoasini 1952-yilgacha yigʻmagan. 1988-yilda jamoa tarkibiga bobsleychilar kirdi. Togʻ changʻisidan tashqari qishki sport turiga birinchi kirish.
1992-yilda Yangi Zelandiyalik Annelise Coberge Fransiyaning Albertvil shahrida slalom boʻyicha kumush medalni qoʻlga kiritib, Qishki Olimpiada oʻyinlarida medalni qoʻlga kiritgan janubiy yarim shardan birinchi boʻldi.
2018-yilda Zoi Sadowski-Synnott Janubiy Koreyaning Pyeongchang shahrida boʻlib oʻtgan ilk katta havo snoubord musobaqasida Yangi Zelandiyaning ikkinchi Qishki Olimpia medalini qoʻlga kiritib, bronza medalini qoʻlga kiritdi. Oʻsha kuni 16 yoshli Nico Porteous erkaklar oʻrtasida changʻi sporti musobaqalarida Yangi Zelandiyaga uchinchi qishki Olimpia medalini olib keldi va bronza medalini egalladi.
Toʻrt yil oʻtib, 2022-yilda Zoi Sadovski-Sinnott ayollar oʻrtasida slopestyle boʻyicha Yangi Zelandiyadagi birinchi Qishki Olimpia oʻyinlari oltin medallini qoʻlga kiritdi. Keyinchalik Niko Porteous Yangi Zelandiyaning ikkinchi qishki Olimpiadasida oltin medallini yana erkaklar oʻrtasida changʻi yarim trubkasida qoʻlga kiritdi.