Vladimir Potanin
Vladimir Olegovich Potanin (ruscha: Влади́мир Оле́гович Пота́нин, 1961-yil 3-yanvarda tugʻilgan) – rossiyalik milliarder tadbirkor, davlat va siyosat arbobi[1][2][3].
| Vladimir Potanin | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Tavalludi | 3-yanvar 1961-yil | ||||||||||||||
| Fuqaroligi |  Rossiya | ||||||||||||||
| Mukofotlari |
| ||||||||||||||
Rossiyadagi eng yirik kompaniyalardan biri boʻlgan Interros boshqaruv kompaniyasining egasi va prezidenti (Norilsk Nikel, Rosa Xutor va Petrovax Pharm kompaniyalari, Rosbank va TCS Group Holding ulushlariga ega), MMC Norilsk Nikel prezidenti[4], boshqaruv raisi Davlat Ermitajining Vasiylik kengashi aʼzosi[5], V. Potanin xayriya fondi asoschisi.
Forbes uni ikki marta – 2015-yilda va 2020-yilda Rossiyaning eng boy odami deb topdi[6][7].
2023-yil 1-dekabr holatiga koʻra, Vladimir Potanin Bloomberg milliarderlar indeksida 47-oʻrinda, uning boyligi 30,7 milliard dollarga baholangan. Forbes jurnalining Rossiyadagi eng badavlat milliarderlari reytingida Potanin 2023-yilda 23,7 milliard dollar boyligi bilan ikkinchi oʻrinni egalladi[8], Forbes milliarderlarining jahon reytingida 22,3 milliard dollar boyligi bilan 62-oʻrinni egalladi[9].
2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi ortidan AQSh, Kanada va Buyuk Britaniya Potaninga qarshi shaxsiy sanktsiyalar kiritdi.
Biografiyasi
1961-yil 3-yanvarda Moskvada tugʻilgan. Komsomol aʼzosi (1975-1989) boʻlgan. 1983-yilda SSSR Tashqi ishlar vazirligi Moskva davlat xalqaro aloqalar universitetining Xalqaro iqtisodiy munosabatlar fakultetining tijorat boʻlimini chet tilini bilgan holda xalqaro iqtisodchi mutaxassisligi boʻyicha tamomlagan. Fransuz va ingliz tillarini biladi[10]. 1983-yildan 1990-yilgacha SSSR tashqi savdo tizimida, Butunittifoq tashqi iqtisodiy assotsiatsiyasi („Soyuzpromeksport“)ning oʻgʻit va ruda korxonalarida katta muhandis boʻlib ishlagan[11].
1990-yildan – Interros tashqi iqtisodiy assotsiatsiyasi prezidenti. Xalqaro Iqtisodiy Hamkorlik Bankida hisob raqamini ochib, Potanin oʻzining boʻlajak uzoq muddatli xususiy biznes sherigi Mixail Proxorov bilan uchrashdi va yaqin doʻst boʻldi. Proxorov oʻsha paytda boʻlim boshligʻi lavozimini egallagandi. 1992-1993-yillarda Potanin Mixail Proxorov bilan birgalikda tashkil etilgan Xalqaro moliya kompaniyasi (IFC) bankining vitse-prezidenti, keyinchalik prezidenti boʻlib ishlagan. 1993-yilda Potanin ONEXIM Bank ATB prezidenti, shu bilan birga MFK bank direktorlar kengashi raisi boʻldi. ONEXIM bankini tashkil etishda yordam Viktor Chernomirdin, Anatoliy Chubays va Aleksandr Shoxin tomonidan amalga oshirildi. Bank tashqi iqtisodiy operatsiyalarga xizmat koʻrsatishga ixtisoslashgan. 1996-yil yozida Potanin tomonidan boshqariladigan tuzilmalar „Svyazinvest“ kompaniyasining ulushini sotib oldi. Potanin 1998-yil yanvar oyida kompaniya direktorlar kengashiga qoʻshildi.
1995-yilda u aksiyalar uchun auksionlar oʻtkazish gʻoyasini ilgari surdi. ONEXIM Bank ATB Norilsk Nikelning nazorat paketini (aksiyalarning 51%) oldi[12]. Auksionlar davomida tadbirkor tomonidan nazorat qilinadigan tashkilotlar „Sibir-Uzoq Sharq neft kompaniyasi“ OAJ („SIDANKO“) neft kompaniyasining 51% aksiyalarini ham sotib oldi[13]. Undan tashqari Novorossiysk yuk tashish kompaniyasi OAJning 20%, Vladimir Lisin bilan birgalikda Novolipetsk metallurgiya zavodining 14,84% aksiyalarini sotib olgan[14].
1996-yil 14-avgustdan 1997-yil 17-martgacha Potanin Rossiya Federatsiyasi Bosh vazirining birinchi oʻrinbosari boʻlib ishlagan. Rossiya Federatsiyasi Iqtisodiyot vazirligi, Rossiya Federatsiyasi Davlat Monopoliya siyosati davlat qoʻmitasi, Rossiya Davlat mulkini boshqarish davlat qoʻmitasi, Rossiya Federal Mulk fondi ishini boshqargan. 20 ga yaqin federal, hukumat va idoralararo komissiyalarni, shu jumladan moliya va pul-kredit siyosati boʻyicha hukumat komissiyasini, Rossiya hukumati huzuridagi toʻlov va hisob-kitob tizimini takomillashtirish boʻyicha tezkor komissiyani, Rossiya Federatsiyasi xalqaro moliyaviy-iqtisodiy tashkilotlar va yettilik guruhi bilan hamkorlik qilish toʻgʻrisida idoralararo komissiyasini boshqargan. Xalqaro Tiklanish va Taraqqiyot Bankida va Koʻp tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligida Rossiya Federatsiyasi boʻyicha menejer lavozimlarida ishlagan.
1997-yil kuzida Potanin ONEXIM Bank nazoratidagi barcha ommaviy axborot vositalarini boshqarish uchun "Prof-Media " YoAJ xolding kompaniyasini yaratdi, u turli vaqtlarda Rossiyada „Izvestiya“, „Komsomolskaya pravda“, „Afisha“ va „Bolshoy Gorod“ kabi mashhur nashrlarni oʻz ichiga olgan.
2000-yillarning boshlarida u keyinchalik, 2014-yilda Qishki Olimpiya oʻyinlari boʻlib oʻtgan „Krasnaya Polyana“ hududida togʻ-changʻi yoʻlaklarini qurish va rivojlantirishni boshlagan birinchi yirik tadbirkor boʻldi. 2003-yilda u Aleksandr Smolenskiyning moliyaviy biznesini – OVK banklar guruhi, STB-Card, Inkahran va tegishli kompaniyalarni sotib oldi. Ommaviy axborot vositalari buni Rossiya bank tizimining butun tarixidagi bir moliyaviy xoldingni boshqasi tomonidan egallab olinishi boʻlgan eng yirik voqea ekanligini yozdi.
Boyligi
| Koʻrsatkich | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
| Boyligi (milliard dollarda) | 7,6 | 15 | 22,4 | 2,1 | 10,3 | 17,8 | 14,5 | 14,3 | 12,6 | 15,4 | 12,1 | 14,3 | 15,9 | 18,1 | 19,7 | 27,0 | 17,3 | 23,7 |
| Dunyodagi oʻrni | 89 | 38 | 25 | 318 | 61 | 34 | 46 | 58 | 86 | 60 | 78 | 77 | 83 | 58 | 41 | 55 | 97 | 62 |
| Rossiyadagi oʻrni | 9 | 4 | 6 | 19 | 7 | 4 | 4 | 7 | 8 | 1 | 4 | 8 | 6 | 6 | 1 | 2 | 3 | 2[15] |