Tibbiyot turizmi
Tibbiy turizm-bu yashash joyidan tashqarida rejalashtirilgan tibbiy xizmatlarni ko'rsatish, chet elda dam olishni yuqori malakali tibbiy yordam olish bilan birlashtirish amaliyotini anglatuvchi atama. Tibbiy turizm boshqa davlatda tibbiy xizmat ko'rsatishni o'z ichiga olmaydi. Shunday qilib, AQShda bemorlar xarajatlarni kamaytirish uchun boshqa Shtatlarga yuborilishi mumkin[1]. Agar bemor o'z tibbiy ehtiyojlarini qondirish uchun chet elga sayohat qilsa, tibbiy xizmatlarning importi tibbiyot turizmi deb hisoblanadi. Kirish tibbiy turizmi-bu tibbiy xizmatlarni eksport qilish, ya'ni chet ellik bemorlarni tibbiy yordam ko'rsatish uchun jalb qilish[2].
Tibbiyot turizmi rivojlangan mamlakatlar
Tibbiyot turizm AQSh, Kanada va G'arbiy Evropa aholisi orasida juda mashhur. AQShda 110 millonga yaqin o'gir kassalikga chalingan bemorlarni davolashni sug'urta kompaniyali o'z zimmasiga olmaydi. Shuning uchun ko'plab amerikaliklar chet elda davolanishni afzal ko'rishadi, chunki yurak, ortopedik va boshqa ko'plab kasalliklarni davolash narxi Hindiston yoki Tailandda shunga o'xshash davolanish narxining to'rtdan bir qismi, ba'zan esa o'ndan bir qismi bo'lishi mumkin. So'nggi yillarda Osiyo mamlakatlari tibbiyot turizmi bozorida muhim faoliyat ko'rsatmoqda. Shunday qilib, Janubiy Koreyaning klinikalari hukumatning kuchli ko'magi bilan Rossiyaning uzoq sharqidagi bemorlarning ishonchini qozondi. Isroil klinikalari esa Rossiyadagi 2014-yilgi inqirozdan oldin juda mashhur edi.
Yaponiya, shuningdek, tibbiy viza olish tartibini sezilarli darajada soddalashtirib, bozorda reklama qilishni boshlaydi, shuningdek, bemorlarning ushbu mamlakatda qolishini osonlashtirish uchun iqtisodiyot, savdo va sanoat vazirligi shafeligida Medical Excellence JAPAN konsorsiumini tashkil qildi.
Kanada va Buyuk Britaniya aholisi davlat sug'urtasiga ega bo'lsada, ammo mutaxassisga murojaat qilish uchun bir necha oy kutishin kerak va operatsiyani kutish muddati 2 yilgacha bo'lishi mumkin. Shuning uchun kanadaliklar va inglizlar ham ko'pincha kutmasdan kerakli muolajalarni o'tkazishlari va davolanishlari mumkin bo'lgan mamlakatlarga borishadi.
2010-yillar boshiga koʻra, tibbiy xizmatlar koʻrsatish uchun qabul qilingan turistlar soni boʻyicha Hindiston, Vengriya, Meksika, Singapur, Tailand, Barbados, Braziliya, Isroil, Janubiy Koreya, Turkiya yetakchilik qilmoqda.
Tibbiyot turizmi indeksiga (MTI) ko'ra, Rossiya 41 mamlakat orasida 34-o'rinni egalladi. Tibbiyot turizmi bo'yicha eng yaxshi o'ntalikka Kanada, Buyuk Britaniya, Isroil, Singapur, Hindiston, Germaniya, Fransiya, Janubiy Koreya, Italiya, Portugaliya va Kolumbiya kiradi[3].
Tibbiyot turizmni rivojlantirish
Hozirda o'z infratuzilmasi (tibbiy boshqaruv, akkreditatsiya organlari, tibbiy turizm agentliklari va turoperatorlar, tibbiy sayohat bo'yicha mutaxassislar) bilan tibbiy xizmatlarning jahon bozori allaqachon shakllangan. Moliyaviy inqiroz sharoitida ham tibbiy turizm rivojlanmoqda va milliy sog'liqni saqlash tizimlariga va sug'urta kompaniyalari faoliyatiga tobora kuchayib borayotgan ta'sir ko'rsatmoqda, ular mijozlarni xorijiy klinikalarda davolash uchun to'lashni afzal ko'rishadi. Jahon iqtisodiy raqobati sharoitida tibbiy turizm fenomeni tibbiyotni zamonaviy texnologiyalar va bemorlarga xizmat ko‘rsatishni yaxshilash orqali jadal rivojlanishga majbur qilmoqda.Категория:Википедия:Статьи, требующие конкретизацииКатегория:Википедия:Статьи, требующие уточнения времениGlobal Wellness Tourism Congress (GWTC) da e'lon qilingan statistik ma'lumotlarga ko'ra, ushbu sanoat jadal o'sishni ko'rsatmoqda. 2004-yildan buyon daromadlar 40 milliard dollardan 0,5 trillion dollargacha ko‘tarildi, bu umumiy turizm daromadining 3,2 trillion dollarining 14 foizini tashkil etadi. 2012 yilda turizmning ushbu turi jahon yalpi ichki mahsulotining 1,8 foizini tashkil etgan[4].
Tibbiyot turizmning xavf-xatarlaridan biri - bu davolanish amalga oshirilayotgan mamlakatga xos bo'lgan infektsiyalarni yuqtirish ehtimoli. Masalan, bla <sub id="mwUQ">NDM-1</sub> geni bo'lgan bakteriyalar Angliya va AQShga, bakteriya dastlabki taxminlariga ko'ra, Hindiston yoki Pokistondan tibbiy sayyohlar tomonidan olib kelingan[5]. Boshqa davlatda operatsiyadan yoki boshqa turdagi davolanishdan so'ng uyiga qaytgan bemorni davolanishdan keyin qo'llab-quvvatlash imkoniyati tashvishga soladi. Shunday qilib, asoratlar paydo bo'lganda, bemor har doim ham chet ellik shifokor tomonidan yuzma-yuz ko'rikdan o'tmasdan yashash joyida yetarli yordam ololmaydi. Jahon sog'liqni saqlash bozorida raqobat kuchayib borayotganini hisobga olgan holda, butun dunyo bo'ylab bir qator klinikalar bunday muammolarni qisman hal qilishga yordam beradigan telemeditsina tizimlarini joriy qilmoqda.
Rossiya Federatsiyasida tibbiyot turizmni rivojlantirish
Rossiya Federatsiyasi Prezidenti Vladimir Putin 2018-yil 1-martdagi Rossiya Federatsiyasi Federal Majlisiga Murojaatnomasida tibbiyot turizmi sohasida sog‘liqni saqlash va eksport xizmatlarini rivojlantirish zarurligini ta’kidladi[6].
Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 2018-yil 7-maydagi 204-sonli "Rossiya Federatsiyasining 2024 yilgacha bo'lgan davrda rivojlanishining milliy maqsadlari va strategik vazifalari" to'g'risidagi qaroriga muvofiq tibbiy xizmatlar eksporti hajmi 2024-yilga kelib yiliga 1 milliard dollarga yetishi kerak edi[7].
2019 yildan boshlab "Sog'liqni saqlash" milliy loyihasi doirasida "tibbiy xizmatlar eksportini rivojlantirish"federal loyihasi amalga oshirilmoqda. Loyihaning maqsadi 2024 yilga kelib tibbiy xizmatlar eksporti hajmini 1 milliard dollarga oshirishdir. Uning ishtirokchilari Rossiya Federatsiyasining 70 ta ta'sisidagi yirik federal va mintaqaviy tibbiyot markazlari[8].
Koronavirus tarqalishiga qarshi kurashish uchun cheklovlar sharoitida tibbiy sayyohlar oqimi mahalliy sog'liqni saqlash tizimi foydasiga qayta taqsimlandi. 2020-yilda Rossiya bozorida tibbiy turizmning uch baravar o'sishi kuzatildi, shu jumladan chet ellik sayyohlar oqimi ko'paydi, deb ta'kidlaydi Rossiya tibbiyot turizmi agentliklari assotsiatsiyasi vitse-prezidenti[9].