Maksimir stadioni
Maksimir stadioni — Xorvatiyaning Zagreb shahridagi koʻp maqsadli stadion .U oʻz nomini Maksimir atrofidagi mahalladan olgan. Bu joy birinchi navbatda mamlakatning 23 ta chempionlik unvoniga ega boʻlgan „Dinamo Zagreb“ klubining uyidir, lekin u ayni paytda Xorvatiya milliy futbol jamoasining uyi hisoblanadi. Birinchi marta 1912-yilda ochilgan, u koʻplab yangilanishlardan oʻtgan. Stadionda baʼzan rok-kontsertlar kabi boshqa tadbirlar ham oʻtkaziladi.
 Stadionning tashqi koʻrinishi, 2008-yil | |
| Toʻliq nomi | Maksimir Stadioni |
|---|---|
| Joylashuvi | Maksimir, Zagreb, Xorvatiya |
| Operator | Dinamo Zagreb |
| Sigʻimi | 25,000 |
| Tashqi koʻrinishi | shisha |
| Ochilgan vaqti | 1912-yil,5-may |
| Tamirlangan vaqtlari | 1948, 1998, 2011 |
| Arxitektor | Vladimir Turina, Branko Kincl |
Tarixi
Qurilish va dastlabki yillar
Zagrebda sportning ommaviyligi ortib borayotganligi sababli, Xorvatiyadagi birinchi koʻp sport klublaridan biri boʻlgan mahalliy HAŠK futbol klubi oʻzi uchun yangi stadion qurishga qaror qildi. Ular Zagreb Svetice mahallasidan yer sotib oldilar. HAŠK 6000 sigʻimli yogʻoch stend qurdi. Stadion 1912-yil 5-mayda ochilgan va yangi stadionning ochilish marosimida HASK va ularning shahardagi raqibi HŠK Građanski Zagreb ochilish marosimini nishonlash uchun bir nechta oʻrtoqlik oʻyinlari oʻtkazishgan[1].
1941-yil 26-may kuni Mustaqil Xorvatiya davlatining Ustashe fashistik hukumati vakili Maksimir stadionida boʻlib oʻtgan yigʻilishda yosh zagreblik talabalarga murojaat qildi va serb va yahudiy talabalarni bir-biridan ajratishni buyurdi, lekin bolalar itoatsizlik qildilar[2]. Koʻp oʻtmay, 1941-yil iyun oyida isyonchi yoshlar stadionni yoqib yuborishdi[3].1977-yilda segregatsiya hodisasini xotirlash uchun Operation Stadium filmi suratga olindi.
Ikkinchi jahon urushidan keyin va rivojlanish
Ikkinchi Jahon Urushidan keyin HASK va Gradjanski Yugoslaviyaning yangi tashkil etilgan kommunistik rejimi tomonidan tarqatib yuborildi va yangi klub, FD Dinamo Zagreb, klublarning rangi, sharafi va zaminini meros qilib oldi va shuning uchun Dinamo Zagreb HASK va HŠK Građanskining bevosita vorisi hisoblanadi.
UEFA Euro-1976 final turniri Yugoslaviyada oʻtkazilganda, Maksimir Gollandiyaga qarshi oʻyinni qabul qildi.
Maksimir 1987-yilda Zagreb shahri mezbonlik qilgan yozgi Universiadaning markaziy joyi boʻlgan.
Hozirgi zamonda
1998-yilda stadionni katta rekonstruksiya qilish rejalari tuzildi va birinchi bosqich oʻsha yili boshlandi. Eski shimoliy stend buzilib, bir yil ichida yangisi qurildi. Ushbu taʼmirlash Maksimirning oʻrindiq sigʻimini 38 079 kishiga oshirdi.
2011-yilning yozida stadionda biroz, lekin juda zarur boʻlgan „yuzni koʻtarish“ amalga oshirildi. Barcha o‘rindiqlar almashtirildi, yangi drenaj tizimi, tuproq ostidan isitish va avtomatik sug‘orish tizimi o‘rnatildi, yangi chim o‘rnatildi, sport yo‘lakchasi ko‘k rangli sunʼiy o‘t bilan qoplandi va barcha g‘isht yuzalar ko‘k rangli mato bilan qoplandi.
2020-yilgi zilzila
2020-yil 22-mart kuni ertalab ro‘y bergan zilzila stadionning konstruktiv barqarorligiga putur yetkazdi. Qurilish muhandisi tomonidan o‘tkazilgan tekshiruvdan so‘ng „Maksimir“ stadioni „vaqtincha yaroqsiz“ deb topildi[4].
- Shimoliy stend (yuqoriga): 4,510
- Shimoliy stend (pastga): 4,950
- Shimoliy stend (VIP): 300
- Gʻarbiy stend (yuqoriga): 5,101
- Gʻarbiy stend (pastga): 6,369
- Gʻarbiy stend (VIP): 748
- Sharqiy stend: 9 514 — zilziladan zarar koʻrganligi sababli yopildi
- Janubiy stend: 3931
Taʼmirlash rejalari
1998-yilgi rejalarga koʻra, taʼmirlashga yugurish yoʻlakchasi oʻrnida maysazorni tushirish va „halqa“ qilish va shu tariqa janubiy stendga qoʻshimcha bilan 16 000 ta yangi oʻrindiq olish va zamonaviy tom konstruktsiyasini yakunlash koʻzda tutilgan. Maksimir 60 000 ta qulay oʻtirish joyiga ega boʻlishi va Yevropadagi boshqa koʻplab stadionlar kabi faqat futbol stadioni boʻlishi kerak edi.
1997-2015-yillar oraligʻida stadionni taʼmirlash uchun jami 800 million HRK (taxminan 108 million evro) sarflangan[5].
Kajzerika taklifi
Stadion Kajzerika Zagrebning Kayzerika mahallasida qurilishi taklif qilingan yangi futbol stadioni boʻlib, Xorvatiya milliy futbol jamoasi va Dinamo Zagrebning uyi sifatida Stadion Maksimir oʻrniga qurilishi moʻljallangan edi.
2008-yilning may oyida yangi stadion uchun loyiha tanlovida arxitektor Xrvoye Njirik gʻolib chiqdi[6]. Gʻolib dizayner laqabi Moviy vulqon nomli stadion loyihasini eʼlon qilgan.