Laxta Center
Lakhta Center (rus:Laxta sentr) — 87 qavatli osmonoʻpar bino[5]. Rossiyaning Sankt-Peterburg shahrining shimoli-gʻarbiy tomonidagi Laxta mavzesida qurilgan. Balandligi 462 metr (1,516 ft) bo‘lib, Rossiyadagi va Yevropadagi eng baland bino. Balandligi bo‘yicha dunyodagi oʻn oltinchi baland bino hisoblanadi[6]. Bu, shuningdek, Moskvadagi Ostankino minorasidan keyin Rossiya va Yevropada ikkinchi eng baland inshoot boʻlib, dunyodagi ikkinchi eng baland burmali bino va eng shimoliy osmonoʻpar bino boʻlib hisoblanadi.
| Laxta Center | |
|---|---|
Лахта центр | |
 Laxta Center 2018-yilda | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Maqomi | Tugallangan |
| Turi | Ofis |
| Meʼmoriy uslubi | Neo-futurism |
| Joylashuvi | Laxta, Sankt Peterburg |
| Manzili | Laxtinskij Prospect 2 |
| Mamlakat | Rossiya |
| Koordinatalar | 59°59′13.7″N 30°10′37.3″E / 59.987139°N 30.177028°E |
| Narxi | US$1.77 mlrd[1] |
| Egasi | Gazprom |
| Balandligi | |
| Architectural | 462 m (1,516 ft) |
| Rasadxona | 357 m (1,171 ft) |
| Texnik holati | |
| Qavatlar soni | 87 yer ustida 3 yer ostida[2] |
| Binoning ichki maydoni | 163,000 m2 (1,750,000 kv ft)[3] |
| Dizayn va konstruksiya | |
| Arxitektor firma | RMJM (2011-yilga qadar), GORPROJECT[4] |
| Asosiy pudratchilar | Rönesans Holding |
| Laxta Center | |
Laxta Centerning qurilishi 2012-yil 30-oktyabrda boshlangan, bino 2018-yil 29-yanvarda qurib bitkazilgan[7]. U 2017-yil 5-oktyabrda Rossiya va Yevropadagi eng baland bino sifatida Moskvadagi Federatsiya Towersning Vostok minorasidan o‘zib ketdi. Laxta Center keng koʻlamli aralash foydalanish uchun moʻljallangan, jamoat obyektlari va ofislardan iborat. Dastlab Britaniyaning RMJM arxitektura firmasi tomonidan ishlab chiqilgan loyiha keyinchalik Gorproject (2011-2017) tomonidan bosh pudratchi Turkiyaning Rönesans Holding kompaniyasi ostida davom ettirildi.
2018 yil 24 dekabrda Laxta markazi LEED Platinumda ekologik samaradorlik mezonlari boʻyicha sertifikatlandi[8][9]. 2021-yil avgust oyida, avvallari Moskvada joylashgan Gazprom Sankt-Peterburgda qayta roʻyxatdan oʻtish jarayonini yakunladi. Kompaniyaning yangi manzili Laxta markazi ko‘p funksiyali majmuasida joylashgan[10].
Tarixi
Rejalashtirish
Minoraning oʻtmishdoshi Oxta center dastlab Sankt-Peterburg shahar markazida joylashgan boʻlishi rejalashtirilgan edi. Tarixiy markaz 1990-yildan beri Jahon merosi obyekti boʻlganligi sababli, Butunjahon merosi qoʻmitasi 400 metrlik minora qurilishiga qarshi chiqdi, chunki bu tarixiy Sankt-Peterburgning shahar manzarasiga taʼsir qilardi[11]. 2006-yil dekabr oyida YuNESKOning Butunjahon merosi markazi direktori Franchesko Bandarin Rossiyaga uni saqlab qolish boʻyicha oʻz majburiyatlarini eslatib, loyihadan xavotir bildirdi. 2007-yilda Butunjahon yodgorliklar fondi Sankt-Peterburgning tarixiy siluetini binoning qurilishi mumkinligi sababli 2008-yildagi 100 ta eng xavfli obyektlar roʻyxatiga kiritdi[12]. Dastlabki taklifga nisbatan jiddiy qarshilik tufayli, Gazprom tomonidan Smolniy sobori oldida boʻlishini rejalashtirgan Oxta center Laxtaga koʻchirildi[13]. Bu hududda yangi metro bekati qurilishi rejalari 2012-yilning mart oyida eʼlon qilingan edi. Stansiya dastlab Leningradning 1980-yilgi shaharni rivojlantirish rejasiga kiritilgan, ammo ilgari bunyod etilmagan[14].
Osmonoʻpar bino va stilobatni oʻz ichiga olgan Laxta Centerning birinchi bosqichini qurish uchun ruxsat 2012-yil 17-avgustda olingan[15].
Qurilishi
Loyihani boshqarish AECOM tomonidan amalga oshiriladi[16]. Nemis kompaniyasi Jozef Gartner osmonoʻpar binoning oynasini oʻrnatishga mas’ul edi[17].
2012-yil 30-oktyabrda ishlar boshlandi. Laxta Center qurilishi boʻyicha bosh pudratchi Rönesans Holding 2014-yil 22-aprelda tanlangan[18].
Qurilish taqvimi
- 2013-yil mart — nol sikl ishlari davom etmoqda. Qoziqlar oʻrnatilmoqda. Qurilish jadvaliga koʻra, diafragma devori aprel oyi oxirigacha, qoziq qoqish ishlari esa 2013-yilning 15-avgustigacha davom etadi[19].
- 2014-yil aprel — osmonoʻpar binoning poydevorini qurish tugallandi[20].
- 2014-yil iyun — qoziq toʻldirish tugallandi. Laxta Center minorasi uchun 264 ta qoziq, aralash foydalanishdagi bino va kirish ark uchun 848 ta qoziq va stilobat (yer osti toʻxtash joyi) uchun 968 ta qoziq oʻrnatildi. Hammasi boʻlib 2080 ta qoziq qazilgan.
- 2015-yil fevral va mart — osmonoʻpar binoning quti shaklidagi poydevorining pastki plitasini quyish tugadi. Poydevorga 19 ming 624 kub metr beton quyildi[21].
- 2015-yil sentyabr — nol balandlikdan past boʻlgan barcha ishlar tugallandi. Minora yadrosining birinchi qavatlarini qurish ishlari olib borilmoqda.
- 2017-yil aprel — balandligi 300 metrdan oshadi, bu Laxta Centerni juda baland binoga aylantirdi (xalqaro tasnif).
- 2017-yil may — osmonoʻpar bino 327 metr balandlikka koʻtarilib, u Sankt-Peterburgdagi eng baland inshootga aylandi[22].
- 2017-yil 5-oktyabr — Laxta Center balandligi 374 metrga yetganligi sababli Yevropadagi eng baland bino boʻldi[23].
- 2018-yil 29-yanvar — minoraning balandligi 462 metrni tashkil etadi va shpil konstruksiyasini yigʻish tugallandi[24].
Boshqa binolar
Minoraga qoʻshimcha ravishda majmuada boshqa koʻplab binolar mavjud. Koʻp funksiyali bino (MFZ) Shimoliy va Janubiy ikkita binodan iborat boʻlib, ular umumiy poydevor, stilobat va tom bilan birlashtirilgan. Bino bumerangga oʻxshaydi. U balandligi farqi 7 dan 17 qavatgacha boʻlgan oʻzgaruvchan qavatlarga ega, eng yuqori balandligi 80 metrdan bir oz koʻproq. Strukturaning uzunligi taxminan 300 metrni tashkil qiladi[25]. Majmuada, shuningdek, ikkita alohida qanotdan iborat uchinchi bino[26] mavjud[27][28]. MFZda 140 kishini sigʻdira oladigan planetariy mavjud[29].
Dizayni
Imkoniyatlar
Laxta Centerda ofislar, kovorking markazi, sport markazi, bolalar ilmiy markazi va konferensiya markazi mavjud. Loyiha 1500 kvadrat metr yopiq koʻrgazma maydonini oʻz ichiga oladi. Ochiq maydonning bir qismi sanʼat, installyatsiya va haykallarni namoyish qilish uchun ishlatiladi. 357 metr balandlikdagi osmonoʻpar binoning tepasida bepul jamoatchilik kuzatuv maydonchasi mavjud[30].
Atrof-muhit texnologiyalari
Minora dizayni bir nechta yashil va energiya tejovchi texnologiyalarni oʻz ichiga oladi, bu unga LEED Platinum sertifikatiga sazovor boʻldi. Texnik jihozlar tomonidan ishlab chiqarilgan ortiqcha issiqlik binolarni isitish uchun ishlatiladi. Osmonoʻpar bino, shuningdek, shovqin darajasini pasaytiradigan uskunalar, shovqin bostiruvchilar, ovoz oʻtkazmaydigan devorlar va suzuvchi pollardan foydalanadi.
Rossiyaning shimoli-gʻarbiy mintaqasida yuqori nam va shamolli iqlimning oʻziga xos xususiyatlari tufayli binolarning muzlashi ehtimoli nisbatan yuqori. Minora shpilining toʻliq muzlab ketishining oldini olish uchun muhandislar shisha qoplamani metall dokaga oʻzgartirdilar. Yuqori qavatlardagi shisha muz toʻplanishining oldini olish uchun isitiladi va yaxshi koʻrinishni taʼminlaydi[31].
Laxta Center va unga tutash hududlarni mavjud infratuzilmaga ortiqcha yuk bo‘lmasdan elektr energiyasi bilan taʼminlash maqsadida yangi mustaqil elektr stansiyasi qurilgan[32].
Transportni rivojlantirish
Kelajakda M32A avtomagistralining bir qismiga aylanadigan Laxta Center yaqinida ikkita aylana quriladi[33]. Laxta Centerga xizmat koʻrsatish uchun Finlandiya temir yoʻl vokzalidan yengil temir yoʻl qatnovi va Primorskaya metro stansiyasidan yangi tramvay liniyasi quriladi. „Laxta“ ishchi nomi bilan yangi yerosti stansiyasini qurish rejalashtirilgan. Laxta Center yaqinida velosipedlar uchun 90 ta toʻxtash joyi boʻlgan velosiped yoʻlaklari ham rejalashtirilgan[34][35].
Qabul
Laxta Center 2020-yilda Emporis Skyscraper Awardsning „Yilning eng yaxshi osmonoʻpar binosi“ mukofotini oldi[36]. 2021-yil 20-mayda osmono‘par bino CTBUH mukofotlarida fasad muhandisligi toifasidagi mukofotni qo‘lga kiritdi. Oʻsha yili bino yana ikkita Mukammallik mukofotiga sazovor boʻldi: strukturaviy muhandislik va geotexnika muhandisligi boʻyicha. 2021-yil oktyabr oyida IFC Laxta Center Rossiyaning eng yirik muhandislik va arxitektura 100+ mukofotining Gran-prisini qoʻlga kiritdi[37].
Yana qarang
- Rossiyadagi eng baland binolar roʻyxati
- Yevropadagi eng baland binolar roʻyxati
- Oʻralgan binolar roʻyxati