Joe Gans
Joe Gans (1874-yil 25-noyabr — 1910-yil 10-avgust) — amerikalik professional bokschi. Gans boks tarixchisi va Ring Magazine asoschisi Nat Fleischer tomonidan barcha davrlarning eng yaxshi yengil vaznli bokschisi deb baholangan. „Old Master“ sifatida tanilgan u XX asrning birinchi afro-amerikalik boks boʻyicha jahon chempioni boʻldi, 1902-1908-yillarda yengil vazn toifasida jahon chempioni sifatida doimiy ravishda ringda hukmronlik qilgan edi va 15 bokschiga qarshi 13 marta chempionlik unvonini himoya qiladi[1]. 1990-yilda u Xalqaro boks shon-shuhrat mavqeiga ega boʻlgan.
| Joe Gans | |
|---|---|
 | |
| Statistikasi | |
| Asl ismi | Joseph Gant |
| Laqabi | Old Master |
| Vazni | Lightweight |
| Millati | Amerikan |
| Tavalludi | 25-noyabr, 1874-yil |
| Vafoti | 10-avgust 1910-yil (35 yoshda) Baltimore, Maryland, U. S. |
| Uslubi | Orthodox |
Faoliyati
Gans 1891-yil boshida professional boks bilan shugʻullana boshlagan edi. Baltimordan boshlab, u jangga „ilmiy“ yondashuvi bilan boks olamida ham oq, ham qora tanli koʻplab muxlislarga ega boʻladi[2].
Bir kunda ikkita jang
1895-yil 7-yanvarda Samuel Allenni uch raundda nokautga uchratgandan soʻng, Allenning ikkinchisi Bud Brawn darhol Gans bilan jang qilishga chaqirdi. Jangdan qaytmay, Gans 10 raundlik boks ringida oʻyinga tushish uchun Brawnni qabul qildi va undan ustun keldi.
Sarlavhali bahslar
1900-yil 3-martda New-Yorkdagi Broadway Athletic Clubda Gans oʻn ikkinchi raundda koʻzidan jarohat olib, Gansning birinchi chempionlik jangida yengil vazn toifasi chempioni Frank Ernga qarshi kurashda texnik nokaut bilan magʻlub boʻlib qoladi.
Biroq, ikki yil oʻtgach, Xalqaro AC, Fort-Eri, Kanadada oʻtkazilgan revansh jangida Gans Ernni bir raundda nokautga uchratib, ishonchli tarzda yengil vazn toifasida ringga chiqib, jahon chempionligini qoʻlga kiritadi. „Almashtirishda Gans ikkala qoʻlini bir-biriga tutqazdi va Erne arzimagandek bu holatdan dovdirab qoldi. Gans uning yuziga chap itarib, burnidan qon olayotganini sezdi. Erne dovdirab qolganga oʻxshardi va Gans yugurib borib, Ernening jagʻiga toʻgʻri zarba beradi. Erne ogʻzi va burnidan qon[3]oqayotgani sababli sekin polga yiqildi, qorn qismiga agʻdarildi va oyoqlarini tiklashga urinib, koʻzi esa koʻrmay qoldi“ deya gapirgan boks boʻyicha Amerika chempioni, u kanadada tugʻilgandan buyon birinchi bor qora tanli unvon sohibiga aylangan edi, George Dikson 1892-yilda yengil vazn toifasida jahon chempioni unvonini qoʻlga kiritdi[4]. Orolda tugʻilgan Barbados Joe Walcott 1901-yil 18-dekabrda yarim oʻrta vazn toifasida jahon chempionligini qoʻlga kiritadi[5]Gans chempion sifatida 1902-yildan 1908-yilgacha ringda hukmronlik qilib kelgan.
Barbados Joe Walcott bilan durang
1904-yil 30-sentyabrda Gans Barbados Joe Wacottga qarshi 20 raundlik durang uchun kurash olib boradi. „San Francisco Chronicle“ nashri Wacott chap qoʻlining ligamentlarini shikastlagani va bu „4-raunddan boshlab foydasiz“ boʻlganini xabar qiladi. Jang oldidan hech qanday unvon xavf ostida emasligi eʼlon qilingan edi. Hakam Jack Walch Gansga 7 raund, Walcottga 5 ta, teng 8 ta raund boks ringgi berildi, ammo Walcottning tajovuzkorligi Gansning zukkolikdagi ustunligini qopladi, deb hisobladi. Ushbu jangdan koʻp oʻtmay, Walcott tasodifan oʻzini qoʻliga jarohat yetkazib qoʻyadi va 1906-yil yanvarigacha safdan chiqadi"[3].
Vafoti
Joe Gans 1910-yil 10-avgustda 35 yoshida sil kasalligidan vafot etadi. U Baltimordagi Mount Obern qabristoniga (Baltimor, Merilend) dafn etilgan. Uning yodgorligi Xalqaro boks komissiyasi tomonidan saqlanadi va qabristonning asosiy kirish eshigining chap tomoniga joylashtilib qoʻyilgan.
Professional sharaf va meros
Gans 100 ta nokaut, 10 ta magʻlubiyat, 16 ta durang, 6 ta musobaqasiz va 19 ta qarorsiz 145 ta gʻalabadan iborat yakuniy professional rekordga ega boʻgan bokschi edi (Gazeta qarorlari: 13-2-4). U 1990-yilda Xalqaro boks shon-shuhrat zaliga kiritilib qoʻyilgan[6].
Kino tasviri
Kaliforniyaning Kolma shahridagi Gans-Nelson jangi mamlakatning yirik shaharlarida oʻynalgan toʻrt gʻildirakli kinofilmning mavzusi boʻlgan edi.
Hemingway aloqasi
Ernest Heminway 1916-yilda „Rang masalasi“ nomli qissasida Joe Gansdan qahramon sifatida foydalangan holda qoʻyilgan[7]. Bu avvalgi hikoya Heminwayning 1927-yilgi mashhur „Qotillar“ masali uchun zamin yaratib berishga sababchi boʻladi[8].
Professional boks rekordi
Ushbu boʻlimdagi barcha maʼlumotlar BoxRec dan[9]olingan boʻlib shu joydan batafsil koʻtishingiz mumkin boʻladi.
Yana qarang
- Lineal chempionat
Adabiyotlari
- Miles, JH, Davis, JJ, Ferguson-Roberts, SE va Giles, RG (2001). Afrika-Amerika merosi almanaxi. Paramus, NJ: Prentice Hall Press.
- Potter, J. (2002). Afro-amerikalik birinchilar. New-York, Nyu-York: Kensington Publishing Corp.
- Aykok, Kollin va Mark Skott (2008), Jo Gans: Boks boʻyicha birinchi afro-amerikalik jahon chempionining tarjimai holi. Jefferson, NC: McFarland & Co.
- Eng uzun jang: Boksning birinchi afro-amerikalik chempioni Jo Gans bilan ringda. Uilyam Gildea tomonidan. Farrar, Straus va Giroux; 256 sahifalar
Manbalar
Havolalar
- Boxing record for Joe Gans from BoxRec (registration required)
- Joe Gans at Find a Grave
- Analyzing the Subtle Sophistication of Joe Gans (Wayback Machine saytida 2016-05-14 sanasida arxivlangan)
- Nelson Whips Gans in the Seventeenth: Veteran Colored Champion Shows His Cleverness in the Early Rounds- Special to The New York Times