Ibn Daqiq al-Iyd

Ibn Daqiq al-Iyd (arab. ابن دقيق العيد; 1228–1302), Arabistonning Yanbu shahrida arab qabilalaridan Banu Qushayrda tug‘ilgan^[1]. U islom fiqhi va aqidasi asoslari bo‘yicha buyuk musulmon olimlardan biri va shofe’iy maktabida nufuzli shaxs sanaladi. Ibn Daqiq al-Iyd ustozi Ibn Abdussalomning qo‘li ostida shofe’iy fiqhini o‘rgangan bo‘lsa-da, u molikiy fiqhida ham yetuk olim edi. U Misrda shofe’iy mazhabining bosh qozisi bo‘lib xizmat qilgan^[2]. Ibn Daqiq al-Iyd Zahabiy, Nuvayriy va keyingi avlodning boshqa yetakchi olimlariga hadis ilmidan saboq bergan^[3]. Ibn Daqiq juda ko‘p kitoblar yozgan, ammo uning Navaviy qirq hadisiga yozgan sharhi eng mashhuri bo‘lgan. Bu asarda u Navaviy tuzgan va “al-Arba’in an-Navaviyya” deb nomlanuvchi qirqta hadisni sharhlagan. Uning sharhi shu qadar mashhur bo‘ladiki, Ibn Daqiqdan iqtibos keltirmasdan qirq hadis haqida jiddiy kitob yozish har qanday olim uchun deyarli imkonsiz bo‘lib qoladi^[4].