Gastroesofageal refluks kasalligi
Gastroesofageal reflux kasalligi (GERD) yoki gastro-esofageum reflux kasalliklari (GORD) – bu qiziloʻngach tarkibining doimiy va muntazam ravishda oshqozonga oqib, simptomlar yoki komplikatsiyalarga olib keladigan xronik yuqori oshqozon-ichki kasalligi[1][2][3]. Uzoq muddatli boʻlganlarda va davolanmaganida, esofagit, qizilloʻngachhning tortilishi va Barrettning esofagasi kabi komplikatsiyalar yuzaga kelishi mumkin[4].
Bularning orasida semizlik, homiladorlik, tamaki chekish, oʻtkirlik va maʼlum bir dori-darmonlarni qabul qilish xavfi mavjud. Kasallikka sabab boʻlishi mumkin boʻlgan holatlarda yoki uni yanada yomonlashtirishi mumkin boʻlgan dorilar orasida benzodiazepinlar, kalsiy kanallarini yopib, blakirovka qiluvchi moddalar, triciklik antidepressivlar, NSAIDlar va baʼzi astma dorilari mavjud. Qiziloʻngach va oshqozon oʻrtasidagi bogʻliqlik boʻlgan joylarda joylashgan pastki oshqozon sfinkterining yomon yopilishi tufayli kislota refluks sodir boʻladi. Oddiy choralar bilan yaxshilanmaganlar orasida tashxis qoʻyish gastroskopiya, yuqori GI seriyasi, ovqatlanishning pH-ni kuzatish yoki ovqatlanishning manometriyasi bilan bogʻliq boʻlgan bir qancha holatlar boʻlishi mumkin[4].
Belgilar va alomatlar
Kattalar orasida GERDning eng keng tarqalgan belgilaridan biri bu- ogʻizda kislotalikning ortishi, regurgitatsiya va oshqozoninng yonganday boʻlishi kabi alomatlardir[5]. Kam tarqalgan alomatlar orasida ogʻriq boʻladi, choʻkish (shuningdek, suvni koʻtarish) oshadi, pichoq ogʻriq, toshqinlik va globus hissi bor[6][7]. Oshqozon suyuqligi astma kasalligiga chalinganlarda nafas olish qiyinligi, kassallik va qichqiriq kabi astma hujumining alomatlarini keltirib chiqarishi mumkin[8][9]
.
Sabablar
Oʻta koʻp miqdorda kislotali refluks sogʻlom odamlarda ham odatiy holga keladi (baʼzan va kichik ichimlik qizgʻinishi bilan sodir boʻladi), ammo gastro-esofageal refluks belgilari va alomatlar qayta tiklanayotgan muammoga aylanganida gastro-esofageal refluks kasalligiga aylanadi. Buning natijasida tez-tez kislota refluks oshqozon va oshqozon oʻrtasidagi bogʻliqlik boʻlgan joyda joylashgan pastki oshqozon sfinkterining yomon yopilishi tufayli sodir boʻladi. [4]
Diagnoz
GERDning tashxisini odatda oʻziga xos boʻlgan belgilari mavjud boʻlganda aniqlaydilar[11]. Refluks simptomlari boʻlmagan odamlarda mavjud boʻlishi mumkin va tashxis uchun kasallik yoki komplikatsiyalar va oshqozon tarkibining refluxi ham kerak boʻladi[12].
Shuningdek qarang
- Oshqozonda pekutsiyani tekshirish
- EndoStim elektr stimulatsiyasi terapiyasi
- Ozorning harakatlanish holati
- Ozorning harakatlanishini oʻrganish
Adabiyotlar
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/acid-reflux-ger-gerd-adults/all-content
- https://gastrojournal.org/retrieve/pii/S0016508508016053?referrer=https%3A%2F%2Fuz.wikipedia.org%2F
- https://aspenjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1177/0884533610362901
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1877573X12002055?via%3Dihub
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3058591
- https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2013/03000/guidelines_for_the_diagnosis_and_management_of.6.aspx
- https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0016508508016065