Duhok

Shaharning asl nomi Nuhadra hisoblandi. Keyinchalik u yarim mustaqil Neo-Ossuriya viloyatiga va keyinchalik Bay Nuhadra viloyatiga aylandi. O'rta asrlarda Duhok shahri o'z nomini kurdcha "du" (ikki) va "hok" (bo'lak) so'zlari soliqlar bo'lib ko'pincha bug'doy va arpa olib ketayotgan har bir karvon savatidan ikki bo'lak soliq sifatida olinadigan boj hisoblangan. Sasson Nahum tomonidan taqdim etilgan an'anaga ko'ra, Dohuk dastlab Dohuk-e Dasinya deb nomlangan, bu " yezidiylarning Dohuki" degan ma'noni bergan. Biroq yezidlar qirg‘inidan so‘ng shahar tashlab ketilgan va bu hududga musulmonlar, nasroniylar va yahudiylarning joylashishiga olib kelgan^[7].

 Duhok shahri O'rta Ossuriya imperiyasi va Urartu davridan buyon qadimiy Ossuriya va Xurriy singari tarixiga ega bo'lib , dastlab ossuriyaliklar yashagan va Nuhadra deb nomlangan^[8].

Shahar XIII-XIV asrlarda kurdlarning Hakkari qabilasi ostida Badinan kurd knyazligiga qoʻshib olingan. Evliya Chalabiyning “Sayohatnoma ” asarida qayd etganidek, beklik Akre, Zaxo, Shixoyi, Duhok, Zibari va Muzuriga boʻlingan.

1820-yilda Rich Duhokni 300 ta xonodondan iborat kichik shaharcha, Doski qabilasi uchun asosiy joy bo'lib xizmat qilgan va saksonta qo'shimcha qishloqlar hamrohligida tasvirlangan. Missioner Genri Aaron Stern (1851) Dohukning turli xil aholisini, jumladan yahudiy aholisini o'rganadi. Sternning ta'kidlashicha, kiahya yoki qishloq meri xaldeylik katoliklariga mansub ossuriyalik bo'lgan. 1859 -yilga kelib Rabbi Yehiel bu hududda ikki yahudiy minyan qabilasini topdi. Bu vaqtda musulmon va ossuriyalik nasroniy jamoalari yuzga yaqin xonadondan iborat edi^[7].

1929-yilda oʻtroq aholi soni taxminan 3500 kishiga yetdi, kurdlar esa ulardan koʻpchilikni tashkil qilgan. 550 ta xonadonning 65 tasi ossuriyalik nasroniylar, 30 tasi yahudiylar edi^[7].

Duhok universiteti 1992-yil 31-oktyabrda tashkil etilgan^[9].

Shaharda turli etnik guruhlar ko'pchilikni tashkil qiladi. (masalan,iroqlik kurdlar) Ammo, Sossuriyaliklar, yazidiylar va arablar ozchilikni tashkil etgan. Shahar 2014-yilda Iroqda "Islomiy davlat" kengayishi va Mosul va Naynavo tekisliklari yana ikki oylik janglardan so'ng qulaganidan, aksariyati yazidiylar va ossuriyaliklar bo'lgan o'n minglab ichki migrantlarga mezbonlik qiladi. Sinjar qirg'inidan tashqari, IShID tomonidan Yazidiylar genotsidi paytida 5000 yezidi qirg'in qilingan^[10][11]. Xalqaro Migratsiya Tashkiloti (XMT-Iroq) maʼlumotlariga koʻra, 2019-yil iyun oyi holatiga koʻra, Duhok gubernatorligi 169 ta turar joylardan 326.106 ID-ni qabul qilgan^[12].

2020-yilda tadqiqotchilar Duxok shahridan oʻn kilometr gʻarbda joylashgan Balyuz tepaliklarida miloddan avvalgi 165-yilga oid yunoncha yozuvli qadimiy lavhani topdilar^[13].

Duxokdan yetti kilometr janubi-g‘arbda joylashgan Halamata g‘oridan Ossuriya shohi Sennaxerib (mil. avv. 704–681 yillar) tomonidan o‘z poytaxtiga suv olib o‘tish uchun qurilgan shimoliy kanal tizimi bilan bog‘liq bo‘lgan Maltay relyeflarida Ossuriya relefi tasvirlarini o‘z ichiga olgan arxeologik joy bu Naynavo shahidir^[14].

Köppen-Geiger iqlim tasnifi tizimiga ko'ra, Duhok, Yuqori Mesopotamiyaning ko'p qismi kabi, issiq-yoz O'rta er dengizi iqlimiga ega bo'lib, issiq, deyarli yomg'irsiz yoz va qattiq sovuq va nam qishga ega. Yog'ingarchilik asosan salqin oylarda tushadi, eng ko'p yomgir erta va kech bahorda yog'adi. Shaharda yiliga ikki yoki uch kun qor yog'adi. Ammo tog'larda kuchliroq qor kuzatiladi. Yoz deyarli yomg'irsizdir. Yomg'ir kech kuzda qaytadi.

• Iroqning eng yirik shaharlari ro'yxati
• Duhok xalqaro aeroporti
• Iroqdagi ossuriyaliklar
• Iroqdagi kurdlar
• Iroqdagi yazidiylar
• Sami Xoshaba Latchin

• Vikiomborda Dohuk mavzusiga oid fayllar bor
• Iraq Image – Dahuk Satellite Observation (Wayback Machine saytida 2012-06-23 sanasida arxivlangan) Archived 2012-06-23 at the Wayback Machine