Copa Libertadores

Argentina va Urugvay chempionlari oʻrtasidagi Aldao kubogi uchun toʻqnashuvlar 1930-yillarda qitʼa musoboqasi gʻoyasini uygʻotdi.^[1] 1948-yilda Janubiy Amerika chempionlar chempionati (ispancha: Campeonato Sudamericano de Campeones), Libertadores kubogining eng toʻgʻridan-toʻgʻri kashshofi, koʻp yillik rejalashtirish va tashkilotchilikdan soʻng Chilining Kolo-Kolo klubi tomonidan tashkil etildi.^[1] Santyagoda boʻlib oʻtgan u har bir davlatning oliy milliy ligalari chempionlarini birlashtirdi.^[1] Turnirda braziliyalik Vasko da Gama gʻalaba qozondi.^[1][4][5] 1948-yilgi Janubiy Amerika turniri butun qitʼa boʻylab „Chempionlar kubogi“ modelidan boshlandi, natijada 1955-yilda Yevropa chempionlar kubogi yaratildi, buni Jak Ferran (Yevrokubokning „asoschilaridan“ biri) tasdiqladi. 2015-yilda braziliyalik telesport dasturiga bergan intervyusida.^[6]

1958-yilda musobaqaning asosi va formati Penyarol boshqaruv kengashi rahbarlari tomonidan yaratilgan. 1958-yil 8-oktabrda João Avelanj o‘zi taklif etilgan UEFA yig‘ilishida Yevropa kubogining Janubiy Amerika ekvivalenti sifatida Amerika kubogi (Amerika chempionlar kubogi, 1965-yilda Libertadores kubogi deb o‘zgartirilgan) tashkil etilishini eʼlon qildi. Shunday qilib, har ikki qitʼa konfederatsiyasining chempion klublari Qitʼalararo kubokda „dunyoning eng yaxshi klub jamoasi“ni aniqlashlari mumkin edi.^[7][8] 1959-yil 5-martda Buenos-Ayresda bo‘lib o‘tgan 24-Janubiy Amerika Kongressida tanlov Xalqaro ishlar qo‘mitasi tomonidan ratifikatsiya qilindi. 1965-yilda u Simon Bolivar, Xose de San Martin, Pedro I, Bernardo OʻXiggins va Xose Gervasio Artigas kabi Janubiy Amerika ozodligi qahramonlari sharafiga nomlangan.^[1]

Aksariyat jamoalar Apertura va Klausura turnirlari deb ataladigan yarim yillik turnirlarda g‘alaba qozonish yoki o‘z chempionatida eng yaxshi jamoalar qatoriga kirish orqali Libertadores kubogiga yo‘llanma oladi.^[3] Ushbu formatdan foydalanadigan davlatlar — Boliviya, Kolumbiya, Ekvador, Paragvay, Peru, Urugvay va Venesuela.^[3] Peru va Ekvador bir necha bosqichlarni o‘z ichiga olgan Libertadores kubogiga saralash uchun yangi formatlarni ishlab chiqdi.^[3] Argentina, Braziliya va Chili Janubiy Amerikaning yagona ligalari boʻlib, Apertura va Klausura formati o‘rniga Yevropa ligasi formatidan foydalanadi.^[3] Biroq, Libertadores kubogi uchun bitta yo‘llanmani ushbu mamlakatlarda ichki kuboklarni qo‘lga kiritish orqali qo‘lga kiritish mumkin.^[3]

Ilgari Peru, Urugvay va Meksika Libertadoresga saralash masalasini hal qilish uchun ikkinchi turnirdan foydalangan (1992-1997-yillar oralig‘ida „Liguilla Pre-Libertadores“, 1974-yildan 2009-yilgacha „Liguilla Pre-Libertadores de América“ va 1974-yildan 2009-yilgacha InterLiga, mos ravishda).^[2][3] Argentina 1992-yilda faqat bir marta o‘xshash usuldan foydalangan. 2011-yildan beri Sudamerikana kubogi g‘olibi avtomatik ravishda quyidagi Libertadores kubogiga yo‘llanma oldi.^[3][9]

2019-yilgi musoboqa uchun tanlovning turli bosqichlarida quyidagi jamoalar bahslashdi: ^[3]

O‘tgan mavsumdagi Libertadores kubogi g‘oliblari, agar ular o‘zlarining ichki ko‘rsatkichlari orqali turnirda qatnasha olmasalar, qo‘shimcha yo‘llanma beriladi; ammo, agar chempionlik unvonlari egalari o‘zlarining ichki ko‘rsatkichlari orqali turnirda qatnashish huquqiga ega bo‘lsalar, unvon sohibini „almashtirish“ uchun keyingi munosib jamoaga qo‘shimcha kirish beriladi.

The Copa Libertadores logo is shown on the centre of the pitch before every game in the competition.

Dunyo bo‘ylab boshqa ko‘plab musobaqalardan farqli o‘laroq, Libertadores kubogi tarixda qo‘shimcha vaqt yoki mehmonda gol urmagan.^[3] 1960-yildan 1987-yilgacha bo‘lgan davrda ikki o‘yindagi o‘yinlarda ochkolar (jamoalar gʻalaba uchun 2 ochko, durang uchun 1 ochko va magʻlubiyat uchun 0 ochko beriladi), to‘plar farqini hisobga olmagan holda hal qilindi. Ikki o‘yindan keyin ikkala jamoaning ochkolari teng bo‘lsa, uchinchi o‘yin neytral maydonda o‘tkaziladi. To‘plar farqi faqat uchinchi o‘yinda durang qayd etilgan taqdirdagina paydo bo‘lardi. Agar uchinchi o‘yinda darhol g‘olib aniqlanmasa, g‘olibni aniqlash uchun penaltilar seriyasidan foydalanildi.^[3]

1988-yildan boshlab, ikki o‘yindagi duranglar ochkolar bo‘yicha hal qilindi, keyin esa to‘plar farqi, agar ikkinchi o‘yinda to‘liq vaqtdan keyin umumiy hisob teng bo‘lsa, darhol penaltilar seriyasi belgilandi. ^[3] 2005-yilgi mavsumdan boshlab KONMEBOL safarda gol urish qoidasidan foydalana boshladi.^[3] 2008-yilda final o‘yinlari mehmondagi gollar qoidasidan istisno bo‘ldi va qo‘shimcha vaqtlardan foydalandi.^[3] 1995-yildan boshlab FIFA tomonidan 1995-yilda qabul qilingan, g‘alabalarga qo‘shimcha qiymat beradigan tizim „G‘alaba uchun uch ochko“ standarti KONMEBOLda qabul qilingan bo‘lib, endi jamoalar g‘alaba uchun 3 ochko, durang uchun 1 ochko va yoʻqotish uchun 0 ball oladi.

Joriy turnirda olti oydan sakkiz oygacha bo‘lgan muddatda 47 ta klub ishtirok etadi. Uch bosqich mavjud: birinchi, ikkinchi va pley-off bosqichidir.

Birinchi bosqichda 12 ta klub bir qator ikki o‘yinli pley-off bahslarida qatnashadi. ^[3] Omon qolgan olti kishi ikkinchi bosqichda 26 ta klubga qo‘shiladi va ular to‘rttadan sakkizta guruhga bo‘lingan.^[3] Har bir guruhdagi jamoalar ikki davrali tizimda o‘ynaydi, har bir jamoa o‘z guruhidagi barcha jamoalarga qarshi uyda va safarda o‘ynaydi.^[3] Har bir guruhning eng yaxshi ikkita jamoasi so‘ngra ikki oyoqli nokautdan iborat bo‘lgan pley-off bosqichiga qur‘a tashlanadi.^[3] Shu vaqtdan boshlab musobaqa chorak final, yarim final va finalga qadar ikki oyoqli nokaut bilan davom etadi.^[3] 1960 va 1987-yillar oralig‘ida oldingi g‘oliblar musobaqada yarim final bosqichiga qadar qatnashmadi, bu esa kubokni saqlab qolishni ancha osonlashtirdi.^[3]

1960 va 2004-yillar oralig‘ida turnir g‘olibi hozirda tugatilgan Qit‘alararo kubok yoki (1980-yildan keyin) UEFA va KONMEBOL tomonidan ma‘qullangan futbol musobaqasi Toyota Kubogida Evropa kubogi gʻoliblariga qarshi kurash olib bordi (bundan buyon UEFA Chempionlar ligasi nomi oʻzgartirildi).^[3] 2004-yildan beri gʻolib oltita qit‘a konfederatsiyasining chempion klublari ishtirokida oʻtkaziladigan Klublar oʻrtasidagi jahon chempionatida ishtirok etib kelmoqda. Uni Xalqaro futbol federatsiyasi (FIFA), sportning global boshqaruv organi tashkil qiladi. Yevropa va Janubiy Amerika sportning eng kuchli markazlari hisoblangani bois, o‘sha qitʼa chempionlari musobaqaga yarim final bosqichidan kirishadi.^[3] G‘olib jamoa, shuningdek, Sudamerikana kubogi g‘oliblariga qarshi ikki oyoqli final seriyasida Recopa Sudamericanada oʻynash huquqini qoʻlga kiritadi.^[3]

Turnir o‘z nomini Libertadores kubogi g‘olibiga beriladigan Libertadores kubogi yoki oddiygina la Copa deb ham ataladi. U KONMEBOL ko‘rsatmasi bilan Limadagi Camusso Jewelry-da Peruda tug‘ilgan italiyalik muhojir zargar Alberto de Gasperi tomonidan ishlab chiqilgan.^[10] Kubok ustki qismi kumushdan qilingan, yuqoridagi futbolchidan tashqari (kumush qoplamali bronzadan qilingan).^[11]

Musoboaqaning har bir g‘olibining nishonlarini o‘z ichiga olgan poydevor qattiq yog‘ochdan qilingan. Nishonlar mavsumni, g‘olib klubning to‘liq nomini, chempionlar qaysi shahar va mamlakatni ko‘rsatadi. Ushbu ma‘lumotning chap tomonida klub logotipi joylashgan. Ketma-ket uchta turnirda g‘olib chiqqan har qanday klub kubokni saqlab qolish huquqiga ega. Bugungi kunda joriy kubok musobaqa tarixidagi uchinchi sovrin hisoblanadi.

Ikki klub ketma-ket uchta g‘alabadan keyin haqiqiy kubokni saqlab qoldi:^[12]

• Estudiantes 1970-yilda ketma-ket uchinchi g‘alabadan keyin. Ular 2009-yilda to‘rtinchi chempionlikni qoʻlga kiritishdi.
• Independiente 1974-yilda ketma-ket uchinchi va umumiy hisobda beshinchi g‘alabasidan keyin. O‘shandan beri ular 1975 va 1984-yillarda yana ikkita chempionlikni qo‘lga kiritishdi.

2023-yil holatiga koʻra, Libertadores kubogi klublari ikkinchi bosqichga chiqish uchun 500 000 $ AQSh dollari va guruh bosqichidagi har bir uy uchrashuvi uchun 1 000 000 $ AQSh dollari oladi, shu bosqichda gʻalaba qozongan har bir oʻyin uchun qoʻshimcha 300 000 $ AQSh dollari beriladi. Bu miqdor televidenie huquqlari va stadion reklamasidan olingan. 1/8 finalda har bir uy o‘yinidagi to‘lov 1 250 000 $ AQSH dollariga ko‘tariladi. Sovrin puli har chorak finalchi 1 700 000 $ AQSH dollari olgani sababli ko‘payadi, har bir yarim finalchiga 2 300 000 $ AQSh dollari, g‘olibga 18 000 000 $ va ​​sovrindorlarga 7 000 000 $ AQSH dollari beriladi.^[13]

• Birinchi bosqichda yoʻq qilingan: 400 000 AQSh dollari
• Ikkinchi bosqichda yoʻq qilindi: 500 000 AQSh dollari
• Uchinchi bosqichda yoʻq qilindi: 600 000 AQSh dollari
• Guruh bosqichi: 3 000 000 AQSH dollari
• Guruh bosqichidagi g‘alaba: 300 000 AQSh dollari
• 1/8 final: 1 250 000 AQSH dollari
• Chorak final: 1 700 000 AQSH dollari
• Yarim final: 2 300 000 AQSH dollari
• Ikkinchi o‘rin: 7 000 000 AQSH dollari
• Chempionlar: 18 000 000 AQSh dollari

 Libertadores kubogi Janubiy Amerika qitʼasi madaniyatida muhim o‘rinni egallaydi. Butun dunyo bo‘ylab folklor, shov-shuv va ko‘plab musobaqalarning tashkil etilishi Libertadorlarga qarzdordir.

Since its creation, the Copa Libertadores has been part of the culture of South America.

Sueño Libertador („Liberator Dream“) — bu Libertadores kubogida g‘alaba qozonish yoki g‘alaba qozonishga urinish kontekstida sport jurnalistikasi tomonidan qo‘llaniladigan reklama iborasi.^[14] Shunday qilib, jamoa musobaqadan chetlatilganda, jamoa ozod qilish orzusidan uyg‘ongan deb aytiladi. Loyiha odatda klub milliy ligada g‘olib chiqqanidan keyin boshlanadi (bu ularga keyingi yilgi Libertadores kubogida qatnashish huquqini beradi).

Klublar Libertadores kubogini yutish uchun katta miqdorda pul sarflashlari odatiy holdir. Masalan, 1998-yilda Vasko da Gama musobaqada g‘alaba qozonish uchun 10 million dollar sarflagan bo‘lsa, 1998-yilda Luiz Felipe Skolari boshchiligidagi „Palmeyras“ boshqa o‘yinchilar qatoriga Junior Baianoni olib kelib, 1999-yilda Libertadores kubogini qo‘lga kiritdi. Turnir ishtirokchilar orasida yuksak eʼtirofga ega. 2010-yilda Gvadalaxaralik futbolchilar Ispaniyaga qarshi o‘rtoqlik o‘yinida maydonga tushishdan ko‘ra Libertadores kubogi finalida o‘ynashni afzal koʻrishlarini ta‘kidladilar,^[15] va o‘z milliy ligalari haqida bahslashdilar.^[16] Xuddi shunday, 2010-yilgi Braziliya kubogidagi g‘alabadan so‘ng, bir nechta „Santos“ futbolchilari UEFA Chempionlar ligasi, masalan, Angliyaning "Chelsi" va Fransiyaning „Lion“i ishtirok etuvchi klublar bilan ko‘p millionlik shartnomalar tuzilganiga qaramay, klubda qolishni va 2011-yilgi Libertadores kubogida ishtirok etishni xohlashlarini ma‘lum qilishdi.^[17]

„Boka Xuniors“ning sobiq darvozaboni Oskar Kordobaning ta‘kidlashicha, Libertadores kubogi uning faoliyati davomida qo‘lga kiritgan eng nufuzli sovrin (Argentina ligasi, Qit‘alararo kubok va boshqalar boʻlgan). ^[18]

1960-yilda tashkil etilganidan beri Libertadores kubogi asosan Atlantika okeani sohilidagi davlatlar: Argentina, Braziliya va Urugvay klublari tomonidan yutib kelingan. Paragvayning „Olimpiya“ jamoasi 1979-yilda g‘alaba qozonganida, Libertadores kubogini yutgan birinchi jamoa bo‘ldi.

Tinch okeani sohilidagi mamlakatdan finalga chiqqan birinchi klub 1972-yilda Argentinaning Independiente jamoasiga qarshi o‘yinda mag‘lub bo‘lgan Peruning Lima universiteti bo‘ldi.^[19] Keyingi yili „Independiente“ Tinch okeanining boshqa jamoasi Chilining "Kolo-Kolo" jamoasini mag‘lub etib, kubok hech qachon g‘arbga bormaydi degan afsonani yaratdi va „La Copa se mira y no se toca“ (ispancha: The Cup is to be seen, not to be touched iborasi tug‘ildi). ^[19] Unión Española 1975-yilda finalga chiqqan uchinchi Tinch okeani jamoasi bo‘ldi, garchi ular Independientega ham mag‘lub boʻlishdi.^[19] Kolumbiyaning Medellin shahridagi „Atletiko Nasional“ jamoasi 1989-yilda Libertadores kubogini yutib, Tinch okeani sohiliga ega bo‘lgan birinchi mamlakat bo‘lib, turnirda g‘olib chiqdi. ^[20] 1990 va 1998-yillarda Ekvadorning „Barselona“ sport klubi ham finalga chiqdi, ammo ikkala finalda mos ravishda „Olimpia“ va „CR Vasko da Gama“ga yutqazdi.

Musobaqada Tinch okeani sohillariga ega bo‘lgan mamlakatlarning boshqa klublari 1991-yilda Chilining "Kolo-Kolo", 2004-yilda Kolumbiyaning „Once Caldas“ va 2008-yilda Ekvadorning „LDU Quito“ klublari g‘olib chiqdi. Kolumbiyaning „Atletiko Nacional“ klubi 2016-yilda ikkinchi chempionlikni qo‘lga kiritdi. Argentina jamoalaridan Chili jamoalariga Libertadores kubogini hech qachon qo‘lga kiritmaganliklari uchun masxara qilishgan, shuning uchun 1991-yilda Kolo-Kolo g‘alaba qozonganidan so‘ng, „la copa se mira y se toca“ (ispancha: The Cup is seen and touched degan yangi ibora Chilida paydo bo‘ldi).

Koʻplab futbol tarixchilari, sobiq futbolchilar va muxlislar tomonidan musobaqa tarixidagi eng yaxshi futbolchi deb eʼtirof etilgan Pele^[21] 2008-yilda musobaqaning bosh homiysi bo‘lgan Banko Santander tomonidan Copa Libertadores elchisi etib tayinlangan edi.^[22][23] Keyinchalik bu amalda tiklandi, chunki korporatsiya Peleni „1960-yillarda o‘z jamoasi Santos FC bilan musoboqaning promouteri“ deb hisobladi. ^[24]

1999-yilda u IFFHS Xalqaro futbol tarixi va statistikasi federatsiyasi tomonidan "Asrning eng yaxshi futbolchisi" deb topildi. Oʻsha yili Fransiyaning „France-Football“ haftalik jurnali asrning eng yaxshi futbolchisini tanlash uchun oʻzlarining sobbiq „Oltin toʻp“ sovrindorlari bilan maslahatlashdi. Birinchi o‘rinni Pele egalladi.^[25] 1999-yilda Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi Peleni „Asr sportchisi“ deb e‘lon qildi. ^[26]

Turnir Janubiy Amerika, Meksika va Ispaniyadan tashqarida televidenie orqali tomoshabinlarini jalb qiladi. Oʻyinlar 135 dan ortiq mamlakatlarda translyatsiya qilinadi, sharhlar 30 dan ortiq tillarda mavjud va shuning uchun Copa koʻpincha televizorda eng koʻp tomosha qilinadigan sport tadbirlaridan biri hisoblanadi;^[27] Masalan, Fox Sports Amerika qit‘asidagi 25 milliondan ortiq uy xoʻjaliklarini qamrab oladi.^[28] Movistar+ Ispaniyadagi Libertadores kubogi oʻyinlarini jonli efirda namoyish etadi.^[29]

2019-yil 19-yanvar holatiga ko‘ra beIN Sports 2019-2022-yillar oralig‘ida Avstraliya, Kanada, MENA, Yangi Zelandiya va Qo‘shma Shtatlar uchun translyatsiya huquqini oldi.^[30]

1997-yildan 2017-yilgacha tanlovning nomlash huquqi uchun yagona bosh homiysi bor edi. Birinchi yirik homiy 1997 yilda KONMEBOL bilan o‘n yillik shartnoma imzolagan Toyota kompaniyasi edi.^[31] Ikkinchi yirik homiy 2008-yilda KONMEBOL bilan besh yillik shartnoma imzolagan Banco Santander edi.^[32] Uchinchi yirik homiy Bridgestone edi, u 2013-yildan 2017-yilgacha boʻlgan besh yil muddatga musobaqa nomini nomlash huquqi boʻyicha homiylik shartnomasini imzoladi.^[33]

2023-yildan boshlab Libertadores kubogi homiylari:

Nike boshqa barcha KONMEBOL musobaqalarida boʻlgani kabi 2003-yildan beri rasmiy oʻyin toʻpini yetkazib beradi.^[34][35] 2022-yil holatiga ko‘ra, Libertadores kubogi uchun joriy oʻyin toʻpi Nike Flight hisoblanadi.^[36]

Flight modeli 2020-yilda Merlin to‘pi oʻrniga xuddi shu ishlab chiqaruvchi tomonidan taqdim etilgan. Nike Flightning boshqa versiyasi 2021-yilgi Amerika kubogi vaqtida ishlatilgan. ^[37]

Quyidagi maʼlumotlar 1948-yilgi Janubiy Amerika chempionlar chempionatini oʻz ichiga olmaydi, chunki u Conmebol tomonidan Copa Libertadores musobaqasi yoki rasmiy musobaqa sifatida roʻyxatga olinmagan. Biroq, hech boʻlmaganda 1996/1997-yillarda Konmebol Libertadores kubogi va 1948-yilgi turnirga teng maqomga ega boʻldi, chunki 1948-yilgi chempion klub (CR Vasko da Gama) Superkubogi Libertadoresda ishtirok etishga ruxsat berildi, bu esa Konmebolning rasmiy musobaqasi boʻldi, faqat Libertadoresning sobiq chempionlari uchun ishtirok etish edi (masalan, Konmebol kubogi kabi boshqa rasmiy musobaqalar chempionlari ishtirokini qabul qilmaslik).

Yillar	Chempionlar	1-oʻyin	2-oʻyin	Playoff/ Qoʻshimcha oʻyin	Ikkinchi oʻrin	Stadion (1-oʻyin)	Shahar (1-oʻyin)	Stadion (2-oʻyin)	Shahar (2-oʻyin)	Stadion (Playoff)	Shahar (Playoff)
1960	Peñarol	1–0	1–1	–	Olimpia	Centenario	Montevideo	M. Ferreira	Asunción	–
1961	Peñarol	1–0	1–1	–	Palmeiras	Centenario	Montevideo	Pacaembu	São Paulo	–
1962	Santos	2–1	2–3	3–0	Peñarol	Villa Belmiro	Santos	Centenario	Montevideo	Monumental	Buenos Aires
1963	Santos	3–2	2–1	–	Boca Juniors	Maracanã	Rio de Janeiro	Bombonera	Buenos Aires	–
1964	Independiente	0–0	1–0	–	Nacional	Centenario	Montevideo	Independiente	Avellaneda	–
1965	Independiente	1–0	1–3	4–1	Peñarol	Independiente	Avellaneda	Centenario	Montevideo	Est. Nacional	Santiago
1966	Peñarol	2–0	2–3	4–2	River Plate	Centenario	Montevideo	Monumental	Buenos Aires	Est. Nacional	Santiago
1967	Racing	0–0	0–0	2–1	Nacional	Racing	Avellaneda	Centenario	Montevideo	Est. Nacional	Santiago
1968	Estudiantes	2–1	1–3	2–0	Palmeiras	Estudiantes	La Plata	Pacaembu	São Paulo	Centenario	Montevideo
1969	Estudiantes	1–0	2–0	–	Nacional	Centenario	Montevideo	Estudiantes	La Plata	–
1970	Estudiantes	1–0	0–0	–	Peñarol	Estudiantes	La Plata	Centenario	Montevideo	–
1971	Nacional	0–1	1–0	2–0	Estudiantes	Estudiantes	La Plata	Centenario	Montevideo	Nacional	Lima
1972	Independiente	0–0	2–1	–	Universitario	Est. Nacional	Lima	Independiente	Avellaneda	–
1973	Independiente	1–1	0–0	2–1	Colo Colo	Independiente	Avellaneda	Est. Nacional	Santiago	Centenario	Montevideo
1974	Independiente	1–2	2–0	1–0	São Paulo	Pacaembu	São Paulo	Independiente	Avellaneda	Est. Nacional	Santiago
1975	Independiente	0–1	3–1	2–0	Unión Española	Est. Nacional	Santiago	Independiente	Avellaneda	Def. del Chaco	Asunción
1976	Cruzeiro	4–1	1–2	3–2	River Plate	Mineirão	Belo Horizonte	Monumental	Buenos Aires	Est. Nacional	Santiago
1977	Boca Juniors	1–0	0–1	0–0 (5–4 (p))	Cruzeiro	Bombonera	Buenos Aires	Mineirão	Belo Horizonte	Centenario	Montevideo
1978	Boca Juniors	0–0	4–0	–	Deportivo Cali	P. Guerrero	Cali	Bombonera	Buenos Aires	–
1979	Olimpia	2–0	0–0	–	Boca Juniors	Def. del Chaco	Asunción	Bombonera	Buenos Aires	–
1980	Nacional	0–0	1–0	–	Internacional	Beira-Rio	Porto Alegre	Centenario	Montevideo	–
1981	Flamengo	2–1	0–1	2–0	Cobreloa	Maracanã	Rio de Janeiro	Est. Nacional	Santiago	Centenario	Montevideo
1982	Peñarol	0–0	1–0	–	Cobreloa	Centenario	Montevideo	Est. Nacional	Santiago	–
1983	Grêmio	1–1	2–1	–	Peñarol	Centenario	Montevideo	Olímpico	Porto Alegre	–
1984	Independiente	1–0	0–0	–	Grêmio	Olímpico	Porto Alegre	Independiente	Avellaneda	–
1985	Argentinos Juniors	1–0	0–1	1–1 (5–4 (p))	América Cali	Monumental	Buenos Aires	P. Guerrero	Cali	Def. del Chaco	Asunción
1986	River Plate	2–1	1–0	–	América Cali	P. Guerrero	Cali	Monumental	Buenos Aires	–
1987	Peñarol	0–2	2–1	1–0	América Cali	P. Guerrero	Cali	Centenario	Montevideo	Est. Nacional	Santiago
1988	Nacional	0–1	3–0	3–1	Newell's Old Boys	R. Central	Rosario	Centenario	Montevideo	–
1989	Atlético Nacional	0–2	2–0	5–4 (p)	Olimpia	Def. del Chaco	Asunción	El Campín	Bogotá	–
1990	Olimpia	2–0	1–1	–	Barcelona	Def. del Chaco	Asunción	Monumental	Guayaquil	–
1991	Colo Colo	0–0	3–0	–	Olimpia	Def. del Chaco	Asunción	D. Arellano	Santiago	–
1992	São Paulo	0–1	1–0	3–2 (p)	Newell's Old Boys	R. Central	Rosario	Morumbi	São Paulo	–
1993	São Paulo	5–1	0–2	5–3	Universidad Católica	Morumbi	São Paulo	Est. Nacional	Santiago	–
1994	Vélez Sarsfield	1–0	0–1	5–3 (p)	São Paulo	J. Amalfitani	Buenos Aires	Morumbi	São Paulo	–
1995	Grêmio	3–1	1–1	–	Atlético Nacional	Olímpico	Porto Alegre	A. Girardot	Medellín	–
1996	River Plate	0–1	2–0	2–1	América Cali	P. Guerrero	Cali	Monumental	Buenos Aires	–
1997	Cruzeiro	0–0	1–0	–	Sporting Cristal	Est. Nacional	Lima	Mineirão	Belo Horizonte	–
1998	Vasco da Gama	2–0	2–1	–	Barcelona	São Januário	Rio de Janeiro	Monumental	Guayaquil	–
1999	Palmeiras	0–1	2–1	4–3 (p)	Deportivo Cali	P. Guerrero	Cali	Palestra Itália	São Paulo	–
2000	Boca Juniors	2–2	0–0	4–2 (p)	Palmeiras	Bombonera	Buenos Aires	Morumbi	São Paulo	–
2001	Boca Juniors	1–0	0–1	3–1 (p)	Cruz Azul	Est. Azteca	Mexico DF	Bombonera	Buenos Aires	–
2002	Olimpia	0–1	2–1	4–2 (p)	São Caetano	Def. del Chaco	Asunción	Pacaembu	São Paulo	–
2003	Boca Juniors	2–0	3–1	–	Santos	Bombonera	Buenos Aires	Morumbi	São Paulo	–
2004	Once Caldas	0–0	1–1	2–0 (p)	Boca Juniors	Bombonera	Buenos Aires	Palogrande	Manizales	–
2005	São Paulo	1–1	4–0	–	Athletico Paranaense	Beira-Rio	Porto Alegre	Morumbi	São Paulo	–
2006	Internacional	2–1	2–2	–	São Paulo	Morumbi	São Paulo	Beira-Rio	Porto Alegre	–
2007	Boca Juniors	3–0	2–0	–	Grêmio	Bombonera	Buenos Aires	Olímpico	Porto Alegre	–
2008	LDU Quito	4–2	1–3	3–1 (p)	Fluminense	Casa Blanca	Quito	Maracanã	Rio de Janeiro	–
2009	Estudiantes	0–0	2–1	–	Cruzeiro	Estadio Único	La Plata	Mineirão	Belo Horizonte	–
2010	Internacional	2–1	3–2	–	Guadalajara	Omnilife	Zapopan	Beira-Rio	Porto Alegre	–
2011	Santos	0–0	2–1	–	Peñarol	Centenario	Montevideo	Pacaembu	São Paulo	–
2012	Corinthians	1–1	2–0	–	Boca Juniors	Bombonera	Buenos Aires	Pacaembu	São Paulo	–
2013	Atlético Mineiro	0–2	2–0	4–3 (p)	Olimpia	Def. Chaco	Asunción	Mineirão	Belo Horizonte	–
2014	San Lorenzo	1–1	1–0	–	Nacional	Def. Chaco	Asunción	P. Bidegain	Buenos Aires	–
2015	River Plate	0–0	3–0	–	UANL	Universitario	Nuevo León	Monumental	Buenos Aires	–
2016	Atlético Nacional	1–1	1–0	–	Independiente del Valle	Olímpico	Quito	A. Girardot	Medellín	–
2017	Grêmio	1–0	2–1	–	Lanús	Grêmio	Porto Alegre	Ciudad Lanús	Lanús	–
2018	River Plate	2–2	3–1	–	Boca Juniors	Bombonera	Buenos Aires	S. Bernabéu	Madrid	–
2019	Flamengo	2–1			River Plate	Monumental	Lima	– [note 1]
2020	Palmeiras	1–0			Santos	Maracanã	Rio de Janeiro	–
2021	Palmeiras	2–1			Flamengo	Centenario	Montevideo	–
2022	Flamengo	1–0			Athletico Paranaense	Monumental	Guayaquil	–

Boliviya va Venesuela hech qachon finalga chiqa olmagan yagona davlatlardir. Ulardan tashqari, Peru (va taklif qilingan davrda Meksika) hech qachon finalda gʻalaba qozona olmagan yagona mamlakatdir.

Mamlakatlar boʻyicha finallardagi natijalar

Mamlakat	Chempionlik	Ikkinchi o‘rin	Jami
Argentina	25	12	37
Braziliya	22	18	40
Urugvay	8	8	16
Kolumbiya	3	7	10
Paragvay	3	5	8
Chili	1	5	6
Ekvador	1	3	4
Meksika	0	3	3
Peru	0	2	2

Alberto Spenser musobaqada jami 54 ta gol urdi, bu rekord hozir ham saqlanib turibdi.

Daniel Onega 1966-yilgi turnirda bir mavsumda 17 ta gol urib, rekord oʻrnatdi.

№	Mamlakat	Oʻyinchi	Gollar	Oʻyinlar	Gollar foizi	Debyut	Klub(lar)
1		Alberto Spenser	54	87	0,62	1960	Peñarol Barselona
2		Fernando Morena	37	77	0,48	1973	Peñarol
3		Pedro Rocha	36	88	0,41	1962	Peñarol San-Paulu Palmeyras
4		Daniel Onega	31	47	0,66	1966	River Pleyt
5		Xulio Morales	30	76	0,39	1966	Nasyonal
6		Luizsao	29	43	0,67	1998	Vasko da Gama Sport Club Corinthians Gremio San-Paulu
		Gabi	29	48	0,60	2018	Santos Flamengo
		Antoni de Avila	29	94	0,31	1983	Amerika de Kali Barselona
		Xuan Karlos Sarnari	29	62	0,47	1966	River Pleyt Katolika universiteti Universidad de Chili Santa Fe
10		Xuan Karlos Sanches	26	53	0,49	1973	Xorxe Vilstermann Gullash San-Xose
		Luis Artime	26	40	0,65	1966	Independiente Nasyonal

Daraja	Mamlakat	Oʻyinchi	Oʻyin	Gollar	Yildan	Yilgacha	Klub(lar)
1		Har doim Hugo Almeyda	113	0	1973	1990	Olimpia
2	Kolumbiya	Antoni de Avila	94	29	1983	1998	Kolumbiya Amerika de Kali Barselona
3		Vladimir Soria	93	4	1986	2000	Bolivar
4	Kolumbiya	Willington Ortiz	92	19	1973	1988	Kolumbiya Millionarios Kolumbiya Amerika de Kali Kolumbiya Deportivo Kali
5		Rojerio Seni	90	14	2004	2015	San-Paulu
6		Pedro Rocha	88	36	1962	1979	Peñarol San-Paulu Palmeyras
7		Alberto Spenser	87	54	1960	1972	Peñarol Barselona
		Karlos Borja	87	11	1979	1997	Bolivar
9		Xuan Battaglia	85	22	1978	1990	Serro Porteño Kolumbiya Amerika de Kali
10	Kolumbiya	Alex Escobar	83	14	1985	2000	Kolumbiya Amerika de Kali LDU Kito

• Ayollar Libertadores kubogi
• Copa Sudamerikana
• Futbol boʻyicha qitʼa chempionatlari
• Janubiy Amerika Chempionlar chempionati
• Aldao kubogi

• Goldblatt, David Goldblatt. The Ball Is Round: A Global History of Soccer. Penguin Group, 2008. ISBN 978-1-59448-296-0. 
• Jozsa, Frank. Global Sports: Cultures, Markets and Organizations. World Scientific, 2009. ISBN 978-981-283-569-7. 
• Barraza, Jorge. Copa Libertadores de América, 30 años (es). Confederación Sudamericana de Fútbol, 1990. 
• Napoleão, Antonio Carlos. O Brasil na Taça Libertadores da América (pt). Mauad Editora Ltda, 1999. ISBN 85-7478-001-4. 

Vikiomborda Copa Libertadores haqida turkum mavjud

Ushbu maqolani tinglang (2 daqiqa)

Bu audiofayl ushbu maqolaning

Xato: sana kiritilmadi

sanasidagi versiyasi asosida yaratilgan boʻlib, shu sanadan keyin amalga oshirilgan tahrirlarni aks ettirmaydi.

(Yordam · Koʻproq audiomaqolalar)

• Copa Libertadores on the RSSSF
• Conmebol Libertadores news (Wayback Machine saytida 2022-01-13 sanasida arxivlangan) at Fox Sports Mexico (ispancha)
• Copa Libertadores news at ESPN (ispancha)
• Copa Libertadores (Wayback Machine saytida 2023-09-25 sanasida arxivlangan) at Univision (ispancha)
• Copa Libertadores at worldfootball.net
• Copa Libertadores at southamericanfutbol.com (archived)