مولیبڈینم

مولیبڈینم ایک دھاتی کیمیائی عنصر ہے جس کی علامت Mo اور جوہری عدد 42 ہے۔ یہ نام جدید لاطینی کے لفظ molybdaenum سے لیا گیا ہے، جو قدیم یونانی Μόλυβδος mólybdos سے نکلا ہے، اس کا مطلب سیسہ ہے، یہ نام اس غلط فہمی کی وجہ سے پڑا، کیوں کہ اس وقت اس کی کچ دھات کو سیسے کی کچ دھات سمجھا جاتا تھا۔[2]۔ اسے 1778ء میں سویدی کیمیادان کارل ویلہیلم شیل نے دریافت کیا تھا۔

سیساصر
42Mo
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Nihonium (unknown chemical properties)
Flerovium (unknown chemical properties)
Moscovium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Tennessine (unknown chemical properties)
Oganesson (unknown chemical properties)
Cr

Mo

W
نیوبصرسیساصرمصنوصر
سیساصر in the دوری جدول
ظاہرییت
خاکستری دھاتی
عام خصوصیات
نام, علامت, نمبرسیساصر, Mo, 42
گروپ, پيريڈ, بلاکgroup 6, 5, d
معیاری ایٹمی وزن{{{atomic mass}}}
الیکٹران تشکیل[Kr] 4d5 5s1
2, 8, 18, 13, 1
طبعی خصوصیات
حالتٹھوس
کثافت (near r.t.)10.28 g·cm−3
Liquid density at m.p.9.33 g·cm−3
نقطہ پگھلاؤ2896 K, 2623 °C, 4753 °F
نقطہ کھولاؤ4912 K, 4639 °C, 8382 °F
Heat of fusion37.48 kJ·mol−1
Heat of vaporization598 kJ·mol−1
مولر حرارت گنجائش24.06 J·mol−1·K−1
Vapor pressure
P (Pa)1101001 k10 k100 k
at T (K)274229943312370742124879
جوہری خصوصیات
تکسید حالت6، 5, 4، 3, 2, 1,[1] −1, −2, −4
((a strongly ترشہic oxide))
برقی منفیت2.16 (Pauling scale)
آیونائزیشن توانائیاں1st: {{{1st ionization energy}}} kJ·mol−1
2nd: {{{2nd ionization energy}}} kJ·mol−1
3rd: {{{3rd ionization energy}}} kJ·mol−1
Atomic radius139 pm
شریک گرفتی رداس154±5 pm
متفرقات
کرسٹل ساختbody-centered cubic
سیساصر has a body-centered cubic crystal structure
مقناطیسی ترتیبparamagnetic
برقی مزاحمیت(20 °C) 53.4Ω·m
حرارتی موصلیت138 W·m−1·K−1
حرارتی نفوذیت(300 K) 54.3 mm²/s
حرارتی پھیلاؤ(25 °C) 4.8 µm·m−1·K−1
آواز کی رفتار (پتلی سلاخ)(r.t.) 5400 m·s−1
Young's modulus329 GPa
Shear modulus126 GPa
Bulk modulus230 GPa
Poisson ratio0.31
Mohs hardness5.5
Vickers hardness1400–2740 MPa
Brinell hardness1370–2500 MPa
CAS registry number7439-98-7
تاریخ
DiscoveryCarl Wilhelm Scheele (1778)
First isolationPeter Jacob Hjelm (1781)
سب سے زیادہ مستحکم ہم جاء (آئسوٹوپ)
Main article: Isotopes of سیساصر
isoNAhalf-lifeDMDE (MeV)DP
92Mo14.65%92Mo is stable with 50 neutrons
93Mosyn4×103 yε93Nb
94Mo9.19%94Mo is stable with 52 neutrons
95Mo15.87%95Mo is stable with 53 neutrons
96Mo16.67%96Mo is stable with 54 neutrons
97Mo9.58%97Mo is stable with 55 neutrons
98Mo24.29%98Mo is stable with 56 neutrons
99Mosyn65.94 hبیٹا تنزل0.436, 1.21499mTc
γ0.74, 0.36,
0.14
100Mo9.74%7.8×1018 yββ3.04100Ru
· references

اس کی علامت Mo، جوہری عدد 42، جوہری وزن 95.94، نقطۂ پگھلاش 2615 ڈگری سینٹی گریڈ، نقطل جوش 4612 ڈگری سینٹی گرید اور کثافت اضافی 10.22 ہے۔ یہ ایک سخت، ورق پزیر، تار پزیر اور چاندی نما سفید رنگ کی حاصل مکعب قلموں پر مشتمل دھات ہے۔ اسے دوری جدول کے حلقے وی آئی بی میں کرومیم کے نیچے رکھا گیا ہے۔ عام درجہ حرارت پر یہ زنگاری کی مزاحمت کرتی ہے۔ اپنے آکسائید، سلفائیڈ اور ہیلائیڈ مرکبات میں یہ مختلف ویلنسی نمبر کا اظہار کرتی ہے۔ قدرت میں یہ عنصری حالت میں نہیں ملتی۔ اسے زیادہ تر ایک معدن مولیبڈن ینالٹ سے نکالا جاتا ہے جو دراصل مولیبڈنیم ڈائی سلفائیڈ ہے۔ اس کے بڑے ذخائر امریکا، کینیڈا، یورپ، آسٹریلیا اور روس میں ملتے ہیں۔

مولیبڈینم پھیلے یا نرم پڑے بغیر زیادہ درجہ حرارت برداشت کر سکتی ہے۔ اسی وجہ سے اسے جہازون کے پرزے، برقی کنٹیکٹ اور فلامینٹ بنانے میں استعمال کیا جاتا ہے۔ آسانی سے ویلڈ ہونے اور زنگاری کے اچھا مزاحم ہونے کی وجہ سے بھی اس کے کئی اطلاقات (استعمال) موجود ہیں۔ فولاد کی کئی بھرتوں میں 2۔5 تا 8 فیصد مولیبڈینم موجود ہوتا ہے۔ اسے کئی جگہ ٹنگسٹن کے متبادل کے طور پر بھی استعمال کیا جاتا ہے۔ اس کی تہ حفاظت کی غرض سے دیگر دھاتوں پر چڑھائی جاتی ہے۔

کم از کم 50 مولیبڈینم انزایم بیکٹیریا، پودوں اور جانوروں میں شناخت ہو چکی ہیں۔

مزید دیکھیے

  • مولیبڈینم کی کانوں کی فہرست

حوالہ جات

بیرونی روابط

سانچہ:Molybdenum compounds