Potentsial' energiä
Potentsial' energiä - skalär fizik zurlıq, konservativ köçlär qırında bulğan tulı energiä öleşe bulıp tora. Material' noqtalar urnaşu unınına bäyle häm alar küçkändä qır qılğan eşne sıyfatlıy.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Solar_sys.jpg/300px-Solar_sys.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Plasma-lamp_2.jpg/300px-Plasma-lamp_2.jpg)
Potentsial' energiä sistema elementları üzara tä'sir iteşüen taswirlıy.
Töşençä XIX ğasırda Williams Renkin tarafınnan kertelä.
Ülçäw berämlege - coul' (Sİ).
Normağa quyğanda Potentsial' energiä öçen nul'-däräcä saylana.
Potentsial' yäki konservativ köçlär cisemneñ başlanğıç häm azaqqı urnaşu urınnarına ğına bäyle, ä küçerü yulına bäysez bula.
Härber sistema iñ keçe potentsial' energiäle xalätkä omtıla.
yegärlek:
Tartılu qırında
Ğomumi oçraqta:
Cirneñ tartılu qırında potentsial' energiä:
biredä g - irekle töşü tizläneşe, h - nul' däräcä östennän bulğan bieklek
Planeta östendäge potentsial' energiä
biredä R - planeta Radiusı, M - planeta Massası
Sığılmalı potentsial' energiä
Prujina öçen Guk qanunı:
,
Şuña kürä:
.
Gravitatsion köçlär öçen potentsial' energiä
Nyuton buyınça gravitatsiä qanunı:
Şulay itep:
Gravitatsion potentsial:
Elektrostatika
İke qorğı arasındağı elektrostatik köç: Kulon qanunı
Şulay itep potentsial' energiä:
Tulı energiä
Yomıq mexanik sistemada tulı mexanik energiä saqlana:
biredä:
- U - potentsiäl energiä,
- T - kinetik energiä
- E - mexanik energiä
Hamiltonian funktsiäse:
biredä L - Lagranjian funktsiäse, p-impuls, q-koordinata
Ädäbiät
- Тарг С. М. Потенциальная энергия // Физическая энциклопедия / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — Т. 4. Пойнтинга—Робертсона эффект — Стримеры. — С. 92. — 704 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-85270-087-8
- Ландау, Л. Д., Лифшиц, Е. М. Теоретическая физика. — Издание 5-е, стереотипное. — М.: Физматлит, 2004. — Т. I. Механика. — 224 с. — ISBN 5-9221-0055-6