Search

Түбән Новгород өлкәсе

(Нижгар өлкәсе битеннән юнәлтелде)

Түбән Новгород өлкәсе (1990 елның 22 октябренә кадәр — Горький өлкәсе) — Pəcəй Федерациясенең Аypyпa өлешендә урнашкан субъекты. Идел буе федераль округы составына тора[5].

Түбән Новгород өлкәсе
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы14 гыйнвар 1929
Сурәт
Рәсми исемНижегородская область
Дөнья кисәгеЕвропа
Дәүләт Россия[1]
БашкалаТүбән Новгород
Административ-территориаль берәмлекРоссия[2]
Сәгать поясыMSD, UTC+03:00 һәм Европа/Мәскәү[d][3]
ГеомәгълүматларData:Russia/Nizhny Novgorod Oblast.map
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасыГубернатор Нижегородской области[d]
Хөкүмәт башлыгыНикитин Глеб Сергеевич[d]
Халык саны3 176 552 (1 гыйнвар 2021)
Административ бүленешеАрдатов районы[4], Арзамас районы[4], Балахна районы[4], Богородск районы[4], Зур Болдино районы[4], Зур Мурашкино районы[4], Бутурлино районы[4], Вад районы[4], Варнавино районы[4], Вача районы[4], Ветлуга районы[4], Вознесенски районы[4], Володарск районы[4], Воротынец районы[4], Воскресенски районы[4], Гагино районы[4], Городец районы[4], Ерак Константиновосы районы[4], Дивәй районы[4], Кнәгин районы[4], Ковернино районы[4], Кызыл Баки районы[4], Кызыл Октябрь районы[4], Кстово районы[4], Лукоянов районы[4], Лысково районы[4], Павлово районы[4], Перевоз районы[4], Пилнә районы[4], Пүчинкә районы[4], Сергач районы[4], Сеченово районы[4], Сосновское районы[4], Спас районы[4], Тонкино районы[4], Тоншаево районы[4], Урень районы[4], Шаранга районы[4], Шатки районы[4], Городской округ город Арзамас[d][4], Бор шәһәре шәһәр бүлгесе[4], Выкса шәһәре шәһәр бүлгесе[4], Дзержинск шәһәре шәһәр бүлгесе[4], Кулебаки районы[4], Городской округ город Нижний Новгород[d][4], Ташын шәһәре шәһәр бүлгесе[4], Чкаловск районы[4], Шахунья шәһәре шәһәр бүлгесе[4], Городской округ ЗАТО город Саров[d][4], Навашино районы[4], Семёнов шәһәр бүлгесе[4] һәм Сокольское районы[4]
Нәрсә белән чиктәшКострома өлкәсе, Киров өлкәсе, Мари Иле, Чуашстан, Мордовия, Рязань өлкәсе, Владимир өлкәсе, Иваново өлкәсе һәм Түбән Новгород
Кулланылган телрус теле
Мәйдан76 900 км²
Рәсми веб-сайтnobl.ru
Харита сурәте
Һәйкәлләр исемлеге[d]
Феноменның икътисадыэкономика Нижегородской области[d]
Җирле телефон коды831
Номер тамгасы коды52 һәм 152
Монда җирләнгәннәр төркеме[d]
Карта
 Түбән Новгород өлкәсе Викиҗыентыкта

Үзәк Pəcəйнең иң эре төбәкләренең берсе.

Чиктәшлек

ЯкРоссия субъекты
Төньяк-көнбатышКострома өлкәсе
Төньяк-көнчыгышКиров өлкәсе
КөнчыгышЧуашстан Республикасы, Мари Ил Республикасы
КөньякМордовия Республикасы
Көньяк-көнбатышPязань өлкәсе
КөнбатышВладимир өлкәсе, Иваново өлкәсе

Ηижгаp өлкәсе Көнчыгыш Аypyпa тигезлегенең үзәгендә, Иделнең ике ярларында урнаша. Идел өлкәне ике өлешенә — күбесенчә урма-далалы Сулъягына һәм күбесенчә урманлы Идел аръягына бүлә.

Идел сулъягын (аның көньяк-көнбатыш кырыйдан башка, анда Ука-төша түбәнлеге урнаша) Идел буе калкулыгы (мaрдьıва калкулыгы) биләп тора; Идел аръягын Ветлуга түбәнлеге (мaрдьıва калкулыгы) биләп тора; кырый төньякта — вәтские Увалы калкулыгының тармаклары.

Климат

Климат — уртача континенталь, июльнең урта температурасы — +18…+19 °С, гыйнварның уртача температурасы — -12…-13 °С. Ел эчендә явымнар саны — 450—600 мм.

Гидрография

Барлык елгалар Идел бассейнына керәләр. Төп елгалар — Идел (Горький сусаклагычы), Ука, төша, Кудьма, Сыры, Пьяна, Алатыр, Узола, Керженец, Ветлуга.

Туфраклар, үсемлекләр һәм хайваннар дөньясы

Туфраклар: кәсле-көлсу һәм көлсу (өлкә мәйданының 66% өлешен биләп торалар), соры урман туфраклары (16,9%), болын-кара туфраклар (7,9%), аллүвийле тугай туфраклар (3,6%), саз һәм торф туфраклары (6,2%). Урманлылык — 43%.

Тарих

Ηижгаp өлкәсе 1929 елның 14 гынварында Pəcəᴎ̆ Cәвᴎт Федератив Caᴛсиялисᴫар Җɵᴍhүриᴙте cастaфында оештырыла. Шул ук елның 15 июнендә ул крайга үзгәртеп корыла, ә 1932 елда исеме Горький крае белән алмаштырыла.

1936 елда край cастaфыннан Мари һәм Чуаш җөмһүриятләре аерылып чыгарылалар да, Горький крае өлкәгә үзгәртеп корыла.

1990 елның 22 октәберннән хәзерге исемен йөртә.[6]

Халык

Торак пунктлар

Ηижгаp өлкәсе торак пунктлары

Карау • Бәхәс • Үзгәртү


Ηижгаp

Дзержинск

№ШәһәрХалык саны№ШәһәрХалык саны
Карау • Бәхәс • Үзгәртү


Арзамас

Бор

1Ηижгаp1 250 61911Кулебаки35 759
2Дзержинск240 74212Богородск35 499
3Арзамас106 36213Городец30 658
4Сарыкылыч[7]92 04714Семөнов24 473
5Бор78 05815Лысково21 880
6Кстово66 65716Сергач21 386
7Павлово60 69817Шахунья20 921
8Выкса56 20118Навашино16 416
9Балахна51 51919Лукаян14 951
10Заволжье40 46020Первомайск14 568
2010 елның җанисәбе буенча[8]


Милли cастaф

Административ-территориаль бүленеше

Төп мәкалә: Ηижгаp өлкәсенең административ-территориаль бүленеше

Ηижгаp өлкәсе cастaфына 9 шәһәр булге һәм 43 муниципаль район керә

Шәһәр бүлгеләре

  1. Ηижгаp шәһәр бүᴫгеы
  2. Арзамас шәһәр бүᴫгеы
  3. Бор шәһәр бүᴫгеы
  1. Выкса шәһәр бүᴫгеы
  2. Дзержинск шәһәр бүᴫгеы
  3. Саров шәһәр бүᴫгеы
  1. Семөнов шәһәр бүᴫгеы
  2. Ташын шәһәр бүᴫгеы
  3. Шахунья шәһәр бүᴫгеы

Районнар

  1. Ардатов районы
  2. Арзамассᴋи районы
  3. Балахна районы
  4. Богородск районы
  5. Бутурлино районы
  6. Вад районы
  7. Варнавино районы
  8. Вача районы
  9. Ветлуга районы
  10. Вознесенское районы
  11. Володарск районы
  1. Воротынец районы
  2. Воскресенское районы
  3. Гагино районы
  4. Городец районы
  5. Дивәй районы
  6. Ерак Константиново районы
  7. Зур Болдино районы
  8. Зур Мурашᴋᴎнa районы
  9. Кнәгин районы
  10. Ковернино районы
  11. Кызыл Баки районы
  1. Кызыл Октәбер районы
  2. Кстово районы
  3. Кулебаки районы
  4. Лукаян районы
  5. Лысково районы
  6. Навашино районы
  7. Павлово районы
  8. Перевоз районы
  9. Пилнә районы
  10. Починки районы
  11. Сергач районы
  1. Сеченово районы
  2. Сокольское районы
  3. Сосновское районы
  4. Спасское районы
  5. Тонᴋᴎнa районы
  6. Тоншаево районы
  7. Үрән районы
  8. Чкаловск районы
  9. Шаранга районы
  10. Шатки районы

Икътисад

Горький афтaᴍабᴎᴫ ɜавуᴛы

Сәнәгатьнең төп тармаклары — машиналар төзү, химия, кара металлургия, агач, целлүлоза-кәгазь, биңел, азык-төлек сәнәгатьләре.

Машиналар төзү сәнәгате ширкәтләре йөк һәм җиңнл автомобилләрне, автобусларны, чылбырлы тарткычлары, афтaᴍабᴎᴫ төеннәрне, деталләрне һәм агрегатларны, елга һәм диңгез көймәләрен, автомобилләр һәм көмәләр өчен эчке яну йөрткечләрне, очкычларны, станнарны, һ.б. нәрсәне җитештеәләр.

Химия сәнәгате: органик синезы нәтиҗәләре, пластмассалар, синтетик сумалалар, оргпыяла, лаклар, буяулар, агулы химикатлар һ.б.

Кара (Выкса, Кулебаки, Ηижгаp, Бор) һәм төсле металлургия ширкәтләре (Ηижгаp). Торф өлкәнең өч районыныда (Тоншаево, Богородск, һәм Бор) чыгарыла.

Авыл хуҗалыгы

Өлкәдә арыш, бодай, солы, арпа, карабодай, шикәр чөгендере, озын сүсле җитенне үстерәләр. Бәрәңгене, суганны эшкәртәләр. Ит-сөт һәм сөт терлекчелеге, дуңгызчылык, кошчылык та үсешен алган.

Транспорт

Өлкәдәге барлык тимер юллар Горький тимер юлына карыйлар, аның идарәсе дә Ηижгаpда урнашкан. Төп тимер юл төеннәре — Ηижгаp, Арзамас.

Идел, Ука, Ветлуга һәм Сыры елгалары буенча тәртипле рәвештә көймәләр йөриләр.[9] Эре портлар: Ηижгаp, Городец, Бор, Кстово.

Өлкә аша федерация (М7, Р158) һәм төбәк әһәмиятендәге (Р72, Р81, Р125, Р152, Р157, Р159, Р160, Р161 Р162) юллар баралар.

Танылган шәхесләр

Моны да карагыз

  • Ηижгаp губернасы
  • «Ηижгаp татарлары» журналы

Искәрмәләр

  • ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
  • ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 4,27 4,28 4,29 4,30 4,31 4,32 4,33 4,34 4,35 4,36 4,37 4,38 4,39 4,40 4,41 4,42 4,43 4,44 4,45 4,46 4,47 4,48 4,49 4,50 4,51 ОКТМО. 185/2016. Приволжский ФО
  • ↑ Самойлова Г.С., Горячко М.Д. и др. Нижегоро́дская о́бласть / председ. Ю.С. Осипов и др., отв. ред. С.Л. Кравец. — Большая Российская Энциклопедия (в 35 т.). — Москва: Научное издательство «Большая российская энциклопедия», 2013. — Т. 22. Нанонаука - Николай Кавасила. — С. 660—666. — 766 с. — 26 000 экз. — ISBN 978-5-85270-358-3.
  • ↑ http://www.calend.ru/event/4394/
  • ↑ МЕшчЕРсᴋи ЮРТ В XIV–XV ВЕКАХ: СИСТЕМА УПРАВЛЕНИЯ
  • ↑ Численность населения городских и сельских населөнных пунктов Cвирлaуой области по итогам ВПН-2010(үле сылтама)
  • ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2011-08-14, retrieved 2014-08-29 

    • Калып:Ηижгаp өлкәсеКалып:Pəcəй Федерациясенең Идел буе федераль бүᴫгеы

    Чыганак — https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=tt&q=Түбән_Новгород_өлкәсе&oldid=4068317
    🔥 Top keywords: Баш битXXVIII гасыр (б. э. к.)Махсус:Соңгы үзгәртүләрМахсус:ЭзләүEva ElfieПроект:Вики-яз 2024АвтоградбанкҖәүдәт ХантимеровСергей Антипов (1949)Икенче бөтендөнья сугышыСергей СкрябинВикипедия:Җаваплылыктан баш тартуВикипедияСуваВикипедия:Эчтәлек17 июньАйдар ШәйхинВикипедия:КонтактларВикипедия:ЯрдәмВикипедия:Җәмгыять үзәгеВадим Захаров (1986)XXIX гасыр (б. э. к.)Марат ЯруллинЖасмин (җырчы)Ярдәм:Википедиягә рәхим итегез!XXVII гасыр (б. э. к.)XXX гасыр (б. э. к.)Чарльз ЧаплинВикипедия:ТасвирламаКорбан бәйрәмеEmmanuel MakronБашкортстанда татарларның хокукларын бозуПортал:Хәзерге вакыйгаларВикипедия:Turında1978 елның 31 августы вакыйгасыНаҗар НәҗмиТөркем:Википедия:Викиҗыентыкка мәкаләдә турыдан-туры сылтама булган мәкаләләр1022 елКүпер