Donetsk Xalıq Respublikası
 | Bu mäqälädä xäzerge waqiğalar surätlänä. |
Donetsk Xalıq Respublikası, DXR (rusça Доне́цкая наро́дная респу́блика, ukrainça Донецька Народна Республіка) - 2014 yılnıñ aprelendä Ukraina territoriäsendä Urıs yazı näticäsendä kilep çıqqan öleşçä tanılğan däwlät. 2022 yılnıñ sentäberendä ütkärelgän referendum nigezendä bäysez statusın tuqtata häm RF eçenä kerä, läkin şunı küpçelek dönya illäre tanımıy.
 Байрак  Илтамга | |
| Башкала | Донецк |
|---|---|
| Халык саны | 2 302 444 (1 гыйнвар 2022)  |
| Нигезләнгән | 4 октябрь 2022 |
| Сәгать кушагы | UTC+03:00 |
| Рәсми тел | рус теле |
| География | |
| ИҖБ | Донецк, Докучаевск, Старобешеве, Амвросиивка, Новоазовск, Харсызьк, Макиивка, Ясынувата, Һорливка, Дебальцево, Енакиеве, Жданивка, Хрестивка, Шахтарск, Чыстәкове, Снижне |
| Мәйдан | 26,517 км² |
| Координатлар | 48.0089°N 37.8042°E |
| Телефон коды | 71 |
| Сәясәт | |
 | |
| Икътисад | |
| Акча берәмлеге | Рәсәй сумы |
| Башка мәгълүмат | |
| Ярдәм телефоннары | |
Köräş tarixı
Donetsk Xalıq Respublikası Kiev belän konstruktiv dialog bulmawı säbäple federatsiäläşterü tarafdarları tarafınnan iğlan itelgän. Yevromäydan näticäsendä Kievta kilgän xäkimiät Donetsk Xalıq Respublikasın "separatist terroristik oyışması" bularaq taswirlıy.
13 aprelgä qädär Donetsk Xalıq Respublikası böten Donetsk ölkäse östendä üz kontrolen urnaştırdı.
DXR ğäskäre yullarda blok-postlar urnaştıra.
20 apreldä Slavänsk şähäre yanında "Uñ bülek" häm DXR opolçeniese arasında qorallı bäreleş näticäsendä 5 keşe wafat bulğan.
30 apreldä Rada bilgelägän Ukraina prezidentı wazifaların waqıtlı başqaruçı Aleksandr Turçinov Ukraina xökümäte Donetsk Xalıq Respublikası östendä kontrolen yuğaltqanın tanıdı [1].
2-4 mayda Kievta kilgän xakimiätkä buysınğan ğäskärläre häm Donetsk Xalıq Respublikası arasında qorallı qarşılıq arta, ike höcüm itkän boralaq DXR tarafınnan yuq itelä.
2014 yılnıñ 11 mayında Donetsk Xalıq Respublikası üzbilgelänüe turında referendum ütkärelä.
Referendum
2014 yılnıñ 11 mayında ütkärelgän Donetsk Xalıq Respublikası üzbilgelänüe turında referendum näticäsendä saylawçılar 89 %ı Donetsk Xalıq Respublikası däwlät bäysezlegen yaqlağan.
Referendum näticäläre nigezendä 2014 yılnıñ 12 mayında Donetsk Xalıq Respublikası däwlät suverenitetın iğlan itä.
Suğış
26 mayda Kiev üzäk xäkimiäte DXR häm LXR-na qarşı suğış xäräkätläre (ATO) başlıy. Suğış waqıtında küp kenä xärbi bulmağan watandaşlar häläk bula.
1 sentäberdä Minsk şähärendä "Minsk kileşüe" imzalanğannan soñ, aktiv suğış xäräkätläre waqıtlıça tämamlana.
Saylawlar
DXR häm LXRda Ukraina Yuğarı Radasına saylawlar uzmıy, ä 2 noyäberdä üzeneñ saylawları ütkärelä.
Saylawlarda premyer Aleksandr Zaxarçenko (1976—2018) Respublika başlığı bulıp saylana (765 meñ tawış), Xalıq Şurasında (parlament) "Donetsk Respublikası" digän firqä östenlek ala.
Könbatış illäre saylawlarnı tanımıy, Rossiä Federatsiäse saylawlarnı "xörmät itä".[2]
Öleşçä tanılu
- 27.06.2014 ― Öleşçä tanılğan däwlät Könyaq Osetiä Donetsk Xalıq Respublikası häm Lugansk Xalıq Respublikası bäysezlegen tanıy [3][4][5][6][7].
- 21.02.2022 ― Rossiyä Prezidentı Vladimir Putin Donetsk Xalıq Respublikası häm Lugansk Xalıq Respublikası bäysezlegen tanıy [8][9] .
- 25.02.2022 ― Öleşçä tanılğan däwlät Abxaziä Donetsk Xalıq Respublikası häm Lugansk Xalıq Respublikası bäysezlegen tanıy [10].
- 28.06.2022 ― Süriä Donetsk Xalıq Respublikası häm Lugansk Xalıq Respublikası bäysezlegen tanıy [11][12].
- 13.07.2022 ― Koreya Xalıq Demokratik Cömhüriäte Donetsk Xalıq Respublikası häm Lugansk Xalıq Respublikası bäysezlegen tanıy [13].
Monı da qarağız
İskärmälär
Sıltamalar
Провозглашение Донецкой народной республики.- Как захватывали область 2014 елның 16 апрель көнендә архивланган.
- Гимн ДНР: YouTube
.svg){kind=small}
