Ur Zigguratı
Ur Zigguratı ya da Ur'un Büyük Zigguratı (Sümerce: 𒂍𒋼𒅎𒅍; é-temen-ní-gùru "Etemenniguru",[3] anlamı "temeli korkudan oluşan tapınak")[4] Irak'ın bugünkü Zi Kar bölgesinde yer alan Nasıriye yakınlarındaki antik Sümer şehir devleti Ur'da kurulan Üçüncü Ur Hanedanı'na ait bir ziggurattır. Yapı, Erken Tunç Çağı'nda (MÖ 21. yüzyıl) inşa edilmiştir fakat 6. yüzyılda Yeni Babil İmparatorluğu döneminde harabeye dönmüş olan ziggurat, Kral Nabonidus tarafından restore edilmiştir.
Etemenniguru | |
 Kısmen yeniden inşa edilmiş cephe ve ziggurata erişim merdiveni. Yeni Babil yapısının gerçek kalıntıları en üstte görülebilir. | |
  Ur Zigguratı Tapınağın günümüz Irak'taki konumu | |
| Diğer adı | Ur'un Büyük Zigguratı Büyük Ur Zigguratı |
|---|---|
| Konum | Tel el Mukayyer, Zi Kar, Irak |
| Bölge | Mezopotamya |
| Koordinatlar | 30°57′46″K 46°6′11″D / 30.96278°K 46.10306°D |
| Tür | Tapınak |
| Parçası | Ur |
| Yüzölçümü | 2880 m2[1] |
| Hacim | 30 m üzeri[2] |
| Tarihçe | |
| Kurucu | Ur-Nammu |
| Malzeme | pişmiş tuğla kaplamalı kerpiç tuğla[2] |
| Kuruluş | MÖ 2050-2030'da inşasına başlandı ve yaklaşık MÖ 2030-1980'de tamamlandı[2] |
Kalıntıları 1920'lerde ve 1930'larda Leonard Woolley tarafından kazıldı. 1980'lerde Saddam Hüseyin döneminde, cephenin ve anıtsal merdivenlerin kısmen yeniden inşası eski görünümü sağlanmaya çalışılmıştır. Ur Zigguratı, Dur Untaaşı (Çoğa Zenbil) zigguratının yanı sıra İran ve Irak'ta bilinenlerin en iyi korunmuş olanıdır.[5] Neo-Sümer şehri Ur'un, Kraliyet Mozolesi ve Ur-Nammu Sarayı (E-hursag) ile birlikte iyi korunmuş üç yapısından biridir.
Sümer zigguratı
Ziggurat, Üçüncü Ur Hanedanlığı döneminde yaklaşık olarak MÖ 21. yüzyılda (kısa kronoloji) Nanna/Sîn adına Kral Ur-Nammu tarafından yaptırılmıştır.[4] Devasa basamak piramidin uzunluğu 64 m (210 ft), genişliği 45 m (148 ft) ve yüksekliği 30 m (98 ft) idi. Sadece Sümer zigguratının temelleri ayakta kaldığı için yükseklik şüphelidir.
Ziggurat, şehrin idari merkezi olarak hizmet veren ve Ur'un koruyucu tanrısı ay tanrısı Nanna'nın türbesi olan bir tapınak kompleksinin bir parçasıydı.[6]
Zigguratın inşası MÖ 21. yüzyılda şehirlerin bağlılığını kazanmak için kendisini bir tanrı ilan eden Kral Şulgi tarafından tamamlandı. 48 yıllık hükümdarlığı sırasında Ur şehri Mezopotamya'nın çoğunu kontrol eden bir devletin başkenti haline geldi. Pek çok ziggurat, kerpiç tuğlaları üst üste yığılarak ve bunların birbirine yapıştırılması için çamur kullanılarak yapıldı.
Yeni Babil restorasyonu
MÖ 6. yüzyılda Yeni Babil İmparatorluğu'nun son kralı olan Kral Nabonidus, onu üç yerine yedi aşamada restore ettirdi.[7]
Kazı ve koruma
Zigguratın kalıntıları 1850'de William Loftus tarafından yeniden keşfedildi.[8] Alandaki ilk kazılar, 1850'lerde John George Taylor (yanlışlıkla "J. E. Taylor" olarak anılır)[9] tarafından yapıldı ve sitenin Ur olarak tanımlanmasını sağladı. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, ön kazılar Reginald Campbell Thompson ve Henry Hall tarafından yapıldı. Alan 1920'lerde, 1922-1934 döneminde Pennsylvania Üniversitesi'nin Üniversite Müzesi ve British Museum tarafından görevlendirilen Sör Leonard Woolley tarafından kapsamlı bir şekilde kazıldı.
Zigguratın kalıntıları, bitümle kaplanmış yanmış tuğlalarla kaplı üç katmanlı bir kerpiç kütlesinden oluşur. En alttaki katman Ur-Nammu'nun orijinal yapısına karşılık gelirken üstteki iki katman Yeni Babil restorasyonlarının bir parçasıdır.[10] En alt katın cephesi ve anıtsal merdiven Saddam Hüseyin'in emriyle yeniden inşa edildi.[11] 1991'deki Körfez Savaşı'nda ziggurat hafif silah ateşiyle hasar gördü ve yapı patlamalarla sarsıldı.[12] Yakınlarda dört bomba çukuru görülebilir ve zigguratın duvarları 400'den fazla kurşun deliği ile bozulmuştur.[13]
2008 yılı itibarıyla sit alanı, küratör Dief Mohssein Naiif al-Gizzy'nin denetimindedir.[14]
Galeri
William Loftus'un zigguratı keşfinin taslağı
Ur-Nammu'nun zigguratının rekonstrüksiyonu, 1939 yılında Woolley tarafından yapılan rekonstrüksiyon (cilt V, şekil 1.4)
Tapınağın merdivenleri
Tapınağın yandan görünümü
Tapınağın merdivenleri
Arkada ziguratın da göründüğü antik Ur şehri
Tapınağın basıldığı bir posta pulu
.jpg)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Khan Academy'de Ur Zigguratı 27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Open Context'te Ur (modern adı: Tel el-Mukayyer) 7 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ur'daki Sümer Zigguratının kısa bir tarihi 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ziggurat üzerine bir bölüm içeren eski Irak arkeolojisi
- Harran ve Ur Enlemleri ve Göbekli Tepe 19 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.