İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı

İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı
İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı
	IATA: SAW - ICAO: LTFJ
Özet
Havalimanı tipi	Sivil
Sahibi	HEAŞ
İşletici	MAHB,ICA Yatırım ve İşletme A.Ş
Hizmet verdiği şehir	İstanbul
Yer	Pendik, İstanbul, Türkiye
Açılış	8 Ocak 2001
Bağlantı merkezi (hub)	Türk Hava Yolları, Pegasus Hava Yolları, AnadoluJet
İnşa tarihi	1998 - 2001
Rakım (ODS)	312 ft / 95 m
Koordinatlar	40°53′54″K 29°18′33″D / 40.89833°K 29.30917°D
Web sitesi	www.sabihagokcen.aero
Harita
	SAW SAW SAW SAW SAW
Pistler
İstatistikler (2022)
Yolcu trafiği	30.769.728
Uçak trafiği	200.034
Yük trafiği (ton)	349.612
	g; t; d;

İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı (IATA: SAW, ICAO: LTFJ), Pendik ilçesi sınırlarında inşa edilen İstanbul'un 2. havalimanı. Havalimanı ismini, dünyanın ilk kadın savaş pilotu ve Türkiye'nin ilk kadın pilotu olan Sabiha Gökçen'den almıştır. Havalimanının temeli Şubat 1998 tarihinde atılmış, Ocak 2001 tarihinde bitirilen havalimanı toplam 550 milyon dolara mal olmuştur.

Sahibi Havaalanı İşletme ve Havacılık Endüstrileri A.Ş. (HEAŞ) olan havalimanı, Malaysia Airports Holdings Berhad (MAHB) tarafından işletilmektedir. 2023 Yılı İtibari ile IC Holding, Sabiha Gökcen Havalimanına ortak olacaktır.^[3] Yer hizmetleri, operasyon, kargo ve güvenlik işlemleri kısa adı ISG olan İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. tarafından yürütülmektedir. 2017 yılında 31.385.841 yolcu, 219.656 uçak ve 50.868 ton kargo trafiğine ev sahipliği yapan Sabiha Gökçen Havalimanı, ülkenin en işlek ikinci havalimanıdır.

Airhelp.com tarafından, AirHelp Score 2019 kapsamında 40'tan fazla ülkeden 40 binden fazla yolcunun katıldığı ankette elde ettiği 10 üzerinden 7,93 puanla dünyanın en iyi 29. havalimanı seçildi.^[4]

Havalimanının ikinci pisti 25 Aralık 2023'te açılmıştır. 2. pist açıldıktan sonra ilk pistin bakıma alınması planlanmaktadır. Havalimanı, 2024 yılında da iki pistli operasyona başlayacaktır.^[5]

Yapı

Uluslararası terminal

Yeni terminal binası yıllık 25 milyon yolcu kapasitesine sahiptir, yurt içi ve yurt dışı uçuşları aynı çatı altında yapılmaktadır.

İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’nın terminali ve eklerinde:

4.718 araç ve 72 otobüs kapasiteli 4 katlı otopark,
Kara ve hava tarafından ayrı girişleri olan 4 katlı ve 128 odalı havalimanı oteli,
112 adet check-in kontuarı, 24 adet self check in kontuarı,
VIP binası ve apron manzaralı CIP bölümleri,
8 adet en büyük gövdeli (ICAO kod E) veya 16 adet orta gövdeli (ICAO kod C) uçağa eş zamanlı hizmet verilebilecek çoklu uçak park ettirme sistemi,
400 m² konferans salonu,
Yiyecek ve içecek sektörünün önde gelen markalarının hizmet verdiği 5.000 m² restoran ve cafe alanı,
4.500 m² lik duty free alanında uluslararası düzeyde duty free mağazaları bulunmaktadır.

Kargo terminali

90.000 ton/yıl
7.000 m² kapalı alan
18 adet 20 m²'şer soğuk hava deposu

Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon Bölgesi

Havalimanı içinde Turkish Technic, Mytechnic ve Turkish Engine Center (TEC) şirketlerinin yer aldığı bir Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon (HABOM) bölgesi bulunmaktadır.

Uçuş pisti ve park alanları

3.000 ve 3.500 metre uzunluğunda iki piste sahip bulunan havalimanının 55 uçak kapasiteli park alanında aynı anda 22 uçağa beş bin metreküplük akaryakıt deposundan borular yardımıyla yakıt verilebilmektedir. 2. pistin uzunluğu 3.500 metre ve genişliği 60 metredir. Bu pist Türkiye'de İstanbul Havalimanından sonra Airbus A380'in inebileceği ikinci pisttir.^[6]

Güvenlik ve itfaiye

Tüm birimleri olağanüstü durumlar için erken uyarı sistemleri ile donatılmıştır. Güvenlik için 42 adet nöbetçi kulübesiyle çevrelenmiş terminal binalarındaki bütün girişler akıllı kart sistemiyle denetlenmektedir. Havalimanının iç ve dış mekanlarını sürekli gözetim altında tutan 137 hareketli kameranın çektiği görüntüler ise 60 ekran tarafından izlenmektedir.

Yangın, yetkisiz kart kullanımı gibi olağandışı durumlarda söz konusu noktaya yönelen kameralar görüntüyü aynı anda dijital ortamda kaydetmektedir. Havalimanı güvenlik sistemi içinde ayrıca fiziki temasa ve harekete karşı duyarlı çift sarılımlı çit sistemi ve yeni nesil x-ray cihazları da mevcuttur. Uyuşturucudan plastik patlayıcıya, konvansiyonel silahlardan tarihî eserlere birçok maddeyi ayırmaya yetenekli bu cihazlar, yolcunun bagajını check-in bankosuna tesliminden sonra devreye girer ve sakıncalı cismin tespitinde operatörü doğrudan uyarır.

Terminallerin temelinde bulunan 300 sismik izolatör ile havalimanı, dünyanın sismik izolasyon yapılmış en büyük yapılarından biridir.^[7]

Hava yolları ve uçuş noktaları

Hava yolları	Uçuş noktaları
Air Arabia	Şârika
Air Arabia Maroc	Kazablanka, Tanca
Air Manas	Bişkek
AnadoluJet, AJet	Abu Dabi, Adana, Amsterdam, Ankara, Bağdat, Bahreyn, Bakü, Barselona, Berlin, Bodrum, Brüksel, Cidde, Dammam, Diyarbakır, Dubai–Uluslararası, Düsseldorf, Edremit, Erbil, Ercan, Erzincan, Erzurum, Frankfurt, Gaziantep, Hatay, Kars, Kayseri, Kuveyt, Londra–Stansted,^[8] Mardin, Medine, Milano–Malpensa, Münih, Nevşehir, Ordu–Giresun, Paris–Charles de Gaulle, Riyad, Roma–Fiumicino, Samsun, Sivas, Stuttgart, Tahran–İmam Humeyni, Tel Aviv, Tiflis, Tokat, Trabzon, Van, Viyana^[9]
Azerbaycan Hava Yolları	Bakü
Buta Airways	Bakü^[10]
Emirates	Dubai–Uluslararası^[11]
FlyBaghdad	Bağdat
flydubai	Dubai–Uluslararası
Flynas	Cidde, Riyad
Jazeera Airways	Kuveyt^[12]
Jordan Aviation	Amman–Kraliçe Aliye
Kuwait Airways	Sezonluk: Kuveyt
Nile Air	Kahire
Pegasus Hava Yolları	Abu Dabi,^[13] Adana, Almatı, Amsterdam, Ankara, Antalya, Astana Atina, Bağdat, Bahreyn, Bakü, Barselona, Basel/Mulhouse, Basra,^[14] Batman, Batum,^[15] Belgrad, Bergamo, Berlin, Beyrut, Bişkek, Bodrum, Bologna, Budapeşte, Bükreş, Cenevre, Cidde, Charleroi, Çimkent, Dalaman, Dammam, Denizli, Diyarbakır, Doha, Dubai–Uluslararası, Düsseldorf, Eindhoven,^[16] Edremit, Elazığ, Erbil, Ercan, Erivan,^[17]^[18] Erzincan, Erzurum, Frankfurt, Gaziantep, Gazipaşa, Gence, Grozni, Hamburg, Hannover, Harkov, Hatay, Helsinki, Hurgada, İzmir, Kahramanmaraş, Karaçi, Kars, Kayseri, Kazablanka,^[19] Konya, Kopenhag, Köln/Bonn, Krasnodar, Kuveyt, Londra–Stansted, Lviv, Lyon, Madrid, Malatya, Manchester,^[20] Mardin, Marsilya, Maskat,^[21] Medine,^[22] Medine, Merzifon, Milano–Bergamo, Mineralnıye Vodı, Moskova–Domodedovo, Münih, Muş, Nice, Nürnberg, Ordu–Giresun, Oslo–Gardermoen, Oş, Paris–Orly, Prag, Priştine, Riyad,^[23] Roma–Fiumicino, Rotterdam,^[24] Samsun, Saraybosna, Sivas, Stockholm–Arlanda, St. Petersburg, Stuttgart, Şanlıurfa, Şârika,^[25] Şarm El-Şeyh, Tahran–İmam Humeyni, Tebriz, Tel Aviv, Tiflis, Tiran, Trabzon, Üsküp, Van, Venedik,^[26] Viyana, Zaporijya, Zürih
Pobeda	Krasnodar,^[27] Moskova-Vnukovo^[28]
Royal Air Maroc	Kazablanka^[29]
SalamAir	Maskat^[30]
Uzbekistan Airways	Kiralık: Taşkent^[31]

İptal olan uçuşlar

Hava yolları	Uçuş noktaları
Türk Hava Yolları	Adana

İstatistikler

**Yıllara Göre İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı Yolcu Taşıma İstatistikleri**
Yıl (ay)	İç Hatlar	% değişim	Dış Hatlar	% değişim	Toplam	% değişim
2023	17,661,416	%16	19,368,589	%25	37,030,005	%20%
2022	15.218.165	%-5	15.551.563	%77	30.769.728	%24
2021	16.122.988	%38	8.845.773	%68	24.968.761	%47
2020	11.687.578	%-41	5.263.612	%-63	16.951.190	%-52
2019	21.505.088	%-4	14.055.522	%21	35.560.610	%4
2018	22.514.048	%7	11.619.569	%13	34.133.617	%9
2017	21.056.767	%4	10.329.074	%9	31.385.841	%6
2016	20.196.261	%9	9.471.592	%-1	29.667.853	%6
2015	18.525.649	%24	9.583.089	%12	28.108.738	%20
2014	14.955.571	%25	8.539.075	%30	23.494.646	%27
2013	11.928.074	%23	6.593.688	%33	18.521.762	%26
2012	9.486.469	%9,0	5.000.773	%13,0	14.487.242	%10,0
2011	8.704.249	%16,2	4.420.421	%19,5	13.124.670	%17,3
2010	7.435.158	%65,0	3.694.314	%84,0	11.129.472	%71,0
2009	4.547.673	%63,0	2.092.285	%33,4	6.639.958	%52,3
2008	2.764.856	%9,3	1.516.337	%27,2	4.281.193	%15,1
2007	2.528.549	%17,4	1.191.946	%56,2	3.720.495	%27,6
2006	2.153.561	%284,7	762.893	%65,9	2.916.454	%186,0
2005	559.824	%5.323,1	459.922	%95,5	1.019.746	%315,2
2004	10.323	%265,3	235.278	%52,3	245.601	%56,3
2003	2.826	-	154.346	-	157.172	-

Kaynak Vikiveri sorgusuna bakın.

Ulaşım

Sabiha Gökçen Havalimanı Kadıköy'e 39 km, Taksim'e 44 km ve Gebze'ye 26 km uzaklıktadır.^[32] Havalimanından Kozyatağı, Kadıköy, Levent ve Bostancı'ya belediye otobüsleriyle, İzmit, Kadıköy, Kozyatağı ve Taksim'e de havalimanı yolcu servisleriyle toplu ulaşım sağlanmaktadır. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından karşılıklı olarak her saat başı 250 nolu hat ile seferler düzenlenmektedir.^[33] 2 Ekim 2022 tarihinde Tavşantepe - Sabiha Gökçen Havalimanı istasyonları açılan M4 (Kadıköy - Sabiha Gökçen Havalimanı) hattıyla da Kadıköy'den havalimanına kesintisiz ulaşım mümkündür.^[34]^[35]

Metro hatları
Hat	Yön	Notlar
(Kadıköy - Sabiha Gökçen Havalimanı - İçmeler)	Kadıköy	İşletmede
(Pendik Merkez - Sabiha Gökçen Havalimanı)^[36]	Pendik Merkez	İnşa edildi ama M10 için açılmadı
(Beylikdüzü - Sabiha Gökçen Havalimanı)	Beylikdüzü	Plan halinde

İstanbul içi toplu ulaşım hatları!^[37] Hat kodu
Yön	Ücret
16S	Uzunçayır Metrobüs-Harem	Tek bilet
122H	Yenişehir-4. Levent Metro	Çift bilet
130H	Deniz Harp Okulu	Tek bilet
UM73	Sultanbeyli-Necip Fazıl Metro	Tek bilet
132H	Pendik YHT	Tek bilet
E-10	Kurtköy-Kadıköy	Çift bilet
E-11	Kadıköy	Çift bilet
E-3	4. Levent Metro	Üç bilet
E-9	Bostancı	Çift bilet
MR60	Pendik YHT	Tek bilet

Havabüs - Havaist hatları!^[38] Hat kodu
Yön	Ücret
SG-1	Kadıköy/Kozyatağı	₺14
SG-2	Taksim	₺24
İST-8	Pendik-İstanbul Havalimanı	₺37

İstanbul dışı ulaşım hatları!^[39]^[40] Hat kodu
Yön	İşletmeci	Ücret
250	İzmit Şehirlerarası Otobüs Terminali	Kocaeli Büyükşehir Belediyesi	₺100
250G	Gebze Terminali	Kocaeli Büyükşehir Belediyesi	₺50
BBBUS	Bursa Şehirlerarası Otobüs Terminali	Bursa Büyükşehir Belediyesi	₺120

Dış bağlantılar

Havabüs Web Sitesi 10 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Havaist Web Sitesi 9 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İETT Web Sitesi 22 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
BBBUS Web Sitesi24 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Yer Hizmetleri


Şirket	Havayolları
Pegasus	Pegasus
TGS	Türk Hava Yolları, AnadoluJet
Çelebi

Kazalar ve olaylar

23 Aralık 2015'te, havalimanının apronuna havan topu saldırısı gerçekleştirildi. Saldırı sonucunda bir temizlik işçisi hayatını kaybetti, bir sivil yaralandı. Saldırının sorumluluğunu dört gün sonra TAK üstlendi.^[41]
15 Temmuz 2016'da, askerî darbe girişimi çerçevesinde havalimanı zapt edilmeye çalışılmış, yaşanan arbede neticesinde ölüm ve yaralanmalar meydana gelmiştir. Yaşanan arbede sırasında, bir askerî darbe girişimi olduğunu henüz öğrenen Astsubay Çavuş Ferhat Daş, 'vatan haini olmadığını' belirterek silahıyla kendini vurarak intihar etmiştir.^[42] Ayrıca bir polis memuru da vurularak şehit edilmiştir. Havalimanını işgal girişimi ve darbe girişimi başarısız olmuş, bu eyleme girişenler hakkında dava açılmış, konu yargıya intikal etmiştir.^[43]
7 Ocak 2020'de, Şârika Uluslararası Havalimanı'ndan kalkan Pegasus Hava Yolları'nın 747 sefer sayılı yolcu uçağı havalimanına indikten sonra pistten çıktı. Olayda ölen ya da yaralanan olmadı. Havalimanındaki uçuşlar yaklaşık on iki saat boyunca durduruldu.^[44]
5 Şubat 2020'de, İzmir Adnan Menderes Havalimanı'ndan kalkan Pegasus Hava Yolları'nın 2193 sefer sayılı yolcu uçağı havalimanına indikten sonra pistten çıktı ve üç parçaya bölündü. Uçaktaki 177 yolcu ve 6 mürettebattan 3 kişi hayatını kaybederken 180 kişi de yaralandı. Havalimanı kazadan sonra uçuşlara kapatıldı.^[45]