Proteus (uydu)

Proteus (/ˈproʊtiːəs/; rum: Πρωτεύς) ya da Neptün VIII, ikinci büyük Neptün ay’ı ya da  Neptün'ün en büyük iç uydusu olarak da bilinir. 1989'da Voyager 2 uzay aracı tarafından keşfedilen Proteus, adını Yunan mitolojisindeki şekil değiştiren deniz tanrısından almıştır.

Proteus’un çapı 400 km olmasına rağmen çeşitli içbükey yönleriyle yüksek düzensiz bir şekil halini almıştır. Yüzeyi koyu renkli ve yoğun kraterlerlidir. En büyük krater çapı 200 km'den fazladır. Ayrıca yüzeyinde, oluklar ve büyük vadiler vardır.

Proteus ağustos 1989 görüntüleri ile birlikte Voyager 2 uzay sondası tarafından çekilen görüntüler ile araştırma yapan bilim adamları ile keşfedildi. S/N 1989 1.[7] Stephen P. Synnott ve Bradford A. Smith temmuz'da kendi keşfini açıkladı ve geçici atama aldı. 16 eylül 1991 S/N 1989 1 Proteus ismini aldı, yunan mitolojisinde deniz tanrısı.[9]Proteus gezegenin yarıçapının yaklaşık  olarak Neptün yörüngeleri ile eşit olduğu hesaplandı. Gezegenin yörüngesinde ekvator ile 0.5 derece eğiklik payı vardır.[1] Proteus Neptün’ün uydularının en büyük ikinci ayı dır.

Proteus Neptün'ün ikinci büyük uydusudur. Çapıyaklaşık 420 kilometredir,. Yansıyan güneş ışığının kayıp olduğu gezegene çokyakın olduğu için Toprak tabanlı teleskoplar tarafından keşfedildi.[7] Proteusyüzeyi koyu-geometrik albedo 10%. Yüzey rengi yeşil mor dalga boyu ileyansıtılması ile kesinlikle değişmez.[7] yüzeyi 2 mikron hidrokarbonlar gibikarmaşık organik bileşiklerden oluşur . Bu bileşiklerden iç Neptün uyduları vedüşük albedo sorumlu olabilir. Proteus genellikle su  ve buz içerir diye inanılırken, yüzeyde başkane olduğu spectrum ölçerle tespit edilmiştir.[10]Proteus’un şekline gelecek olursak merkezindeyarıçaplı bir küre bulunur 210 km, ancak sapmalarıda hesaba katarsak küreselşekli, +-20 km olarak değişebilir, bilim adamları’nın düşüncelerine göremerkezinde büyük bir çekirdek yoğunluğu olabilir, olmaması mükemmel bir küreselşekle sahip olduğunu gösterir [4] Satürn'ün uydusu Mimas Proteus göre birazdaha büyüktür, Satürn yüksek sıcaklık ve gelgit nedeniyle ya da ısıtma olmasınarağmen daha elips bir şekle sahiptir.[4] Proteus genel şeklini üç eksenli bir elipsoidolarak almıştır, yakın olmasına rağmen biraz daha Neptün yönünde uzamıştır.Proteus yüzeyi düz veya hafif içbükey şeklindedir. Çapı 150–200 km ölçülmüştür.Muhtemelen bozulmuş kraterler vardır.[2]Proteus yoğun kraterlerle, herhangi birjeolojik değişiklik belirtisi gösterir.[7] en büyük krater,, 230–260 kmçapındadır. Pharos.[4] derinliği 10–15 km.[2] krater kubbe birkaç kilometreyüksekte bulunur.[2] 50–100 km çapında birçok krater daha vardır ve daha birçoğu küçük yarıçaplarda yüzeyde bulunmaktadır[2]İkinci geometrik anlamı: Proteus üzerindebulunan şevleri, vadi ve oluklar gibi doğrusal özellikleri vardır. Buözellikler, olası deprem sonucunda Pharos ve diğer büyük kraterler deoluşan devetkilerin bir sonucu olarak vurgulanır.[2][4]

Proteus, Neptün’ü diğer iç uydularla,oluşturduğu gibi özgün bir şekli olması pek mümkün değildir, hatta belki dedaha fazla Triton bulunduktan sonra kalan molozlar hâlâ var olabilir. Triton'unyörüngesini bulmak son derece tuhaf olurdu. Buna ek olarak Neptün’ün iç uydularıyörüngelerindeki kaotik düzensizlikleri ve onları yerle bir eden disk ileçarpışır ve etkisini azaltmasına neden olur. Triton'un yörüngesi çemberleştiktensonra moloz diskin bazıları tekrar eklenir ve bugünkü uydular oluşur.