Pešter

Bölgenin adı, Slavca yaygın olarak kullanılan mağara (Kilise Slavcası: пещера, romanize: peštera) kelimesinden gelmektedir.

Bölgeye özgü insanların konuşmasında, kelimenin orijinal kadınsı cinsiyeti -a sonunun kaybolmasına rağmen korunur (yalın hal Pešter, tamlayan ve yer belirten Pešteri), ancak standart Sırpçada cinsiyet erildir (yalın Pešter, genitif Peštera, lokatif Pešteru).^[3]

Plato Jadovnik (1734 m), Zlatar (1627 m), Ozren (1693 m), Giljeva (1617 m), Javor (1519 m), Golija (1833 m), Žilindar (1616 m), Hum (1756 m), Ninaja (1462 m) ve Jarut (1428 m) dağlarıyla çevrili geniş bir alandır (Peštersko polje).

Yaklaşık 50 km², alan kaplayan Pešter düzlüğü Sırbistan'daki en büyük, Balkanlar'daki en yüksek düzlüktür.^[4] Uvac, Vapa, Jablanica ve Grabovica nehirleri bu platodan geçer.^[5]

Jeolojik geçmişte, alan büyük bir göldü, bu gölden geriye sadece Tuzinje köyü yakınlarında küçük bir göl (Sjenica'da) kaldı.^[4] Toprak çoğunlukla meralarla kapı karstik alanlardan oluşmaktadır. Bölgenin ekonomisi esas olarak büyükbaş hayvan yetiştiriciliğine, özellikle koyun yetiştiriciliğine dayanmaktadır.

Pešter, süt ürünleri, özellikle "Sjenica peyniri" (Sjenički sir), kuzu eti ve pršut (veya prosciutto) ile ünlüdür.^[5]

Plato seyrek nüfusludur: yerleşimlerin çoğu düzlüğün kenar kesiminde yer almaktadır ve çoğunlukla sadece yaz aylarında yerleşim görmektedir.^[4]

Pešter, özellikle kış aylarında sert olan mikro iklimi ile ünlüdür ve bu nedenle, genellikle "Sandžak'ın Sibiryası" olarak adlandırılır.

Ölçümler yapılmaya başlandığından beri Sırbistan'daki en düşük sıcaklık, -39 °C (-38 °F) ile 26 Ocak 2006'da Karajukića Bunari köyünde ölçüldü, daha önceki rekor -38,4 °C (-37,1 °F) ile 1954 yılında Seniçe'de ölçülmüştü.^[6]

Yakın jeolojik geçmişte, alan, karstik kırılmalar sonucunda kademeli olarak oluşan ve batan Boroštica nehrinin akışı ile şekillenen ve en alçak kısımlarda bataklık kalıntıları bırakan bir plato gölüydü.^[7] Bu alanlar, bir karst alanı için benzersiz olan nemli bir turbalık habitatına ev sahipliği yapmaktadır.

1 Mayıs 2006'da Ramsar, 3.455 hektarlık sulak alanı uluslararası öneme sahip sulak alanlar listesine dahil etti.^[8]

Pešter, Fumana bonapartei, Halacsya sendtneri ve Orchis tridentata gibi nesli tükenmekte olan bir dizi bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır. Çayır tuygununun Sırbistan'daki tek yuvalama yeri bu bölgedir.^[8]

1700'de Bâb-ı Âli, İpek Paşa'ya Rugova'yı pasifize etmesi talimatını verdi ve bunun sonucunda 274 aile Rugova'dan Pešter'e göç etti.^[9] O zaman, İşkrel ve Kelmendi aşiretlerinin bazı üyeleri Pešter bölgesine göç etmeye başladı.

Kelmendi reisi Müslüman olmuştu ve aşiret üyelerini de din değiştirmeye söz vermişti. Bunun sonucunda toplam 251 Kelmendi hanesi (1.987 kişi) Peşter bölgesine yerleştirildi, ancak beş yıl sonra sürgüne gönderilen Kelmendiler savaşarak anavatanlarına geri dönmeyi başardılar ve 1711'de Pešter bölgesinden bazılarını geri getirmek için büyük bir baskın gücü gönderdiler.^[10]

Kalan Kelmendi ve İşkrel üyeleri, 20. yüzyılda İslam'ı seçip Slavofon oldular ve kendilerini Boşnak etnik kökeninin bir parçası olarak kendilerini tanımlamaya başladılar, ancak Pešter platosunda Arnavut dilini kısmen 20. yüzyılın ortalarına kadar kısmen Ugao, Boroštica, Doliće ve Gradac köylerinde kullandılar.^[11]

90'lı yıllarda Yugoslav Savaşlarının zor koşullarıyla birlikte çevredeki Boşnak nüfusuyla iki kuşağın gerçekleştirdiği bazı evlilikler gibi faktörler, Sırp egemenliğindeki hükûmetin zulmünden kaçınmak için yerel Arnavutların nüfus sayımlarında kendilerini Boşnak olarak adlandırmayı tercih etmelerine neden oldu.^[12] İşkreller, 19. yüzyıla kadar Rugova'dan Pešter topraklarına göç etmeye devam etti.^[13]

• Sırbistan'ın bölgeleri

• Ivanjica - Golija - Pešterska visoravan - Moravac - 18 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Pešter ve Golija'da yürüyüş turu (Sırpça)
• Rezervati prirode - Peštersko polje 3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sırbistan Doğa Koruma Enstitüsü'nde