Necile Tevfik
Necile Tevfik, (d.1911 - ö.1964), Türk kadın hakları aktivisti, ressam, hikâyeci, çevirmen, senaryo yazarı.
Necile Tevfik | |
|---|---|
| Doğum | 1911 İstanbul |
| Ölüm | 1964 İstanbul |
| Meslek | Yazar, çevirmen, kadın hakları aktivisti. |
| Tanınma nedeni | Kadınların eşitlik ve özgürlük mücadelesi için çalışmaları, hikâyeleri, sessiz film senaryoları. |
| Ebeveyn(ler) | Emine Naciye Neyyal, Mehmet Tevfik Biren |
| Akraba(lar) | Şirvanlı Ahmet Hamdi Efendi (dedesi) |
Hikâyeleri ve sessiz film senaryoları vardır. Türkiye'deki kadın hareketi bünyesinde 1924-1954 arasında yürüttüğü çalışmalar ile hatırlanır.
Yaşamı
1911'de İstanbul'da Çamlıca'da doğdu. Annesi ressam Emine Naciye Neyyal, babası siyaset ve bilim insanı Mehmet Tevfik Biren'dir. Meliha Tevfik (Meliha Zâfir Yenerden) ve Güzin Tevfik Biren kız kardeşlerdir.
Necile Tevfik, genç yaşlarında edebiyat ve sinemayla ilgilenmeye başladı. Kendisini, evde aldığı eğitim ve okuduğu kitaplarla geliştirdi.[1] Fransızca ve Türkçe hikâyeler yazdı. İstersen Okuma adlı bir hikâye kitabı yayımladı.
Sessiz film senaryoları yazdı, 1928’de Los Angeles’ta faaliyet gösteren FBO Stüdyoları’na, Varşova 1863 ve Seduction isimli sessiz film senaryolarını sattı.[1]
1930'larda sosyal sorumluluk alanlarında çalışmalar yürüten ve özellikle kadın hareketi mücadelesi içinde yer alan Tevfik; Kısıklı Tayyare Cemiyeti, Çocuk Esirgeme Kurumu Beyoğlu Şubesi, Türk Kadın Birliği gibi sivil toplum örgütlerinde çeşitli görevlerde bulundu.[2] 1932 ile 1935 yılları arasında Türk Kadınlar Birliği yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptı ve, 1935 Haziran'ında Uluslararası Kadınlar Birliği (International Alliance of Women) tarafından İstanbul'da düzenlenen 12. Kongre'nin hazırlık çalışmalarına aktif olarak katıldı.
1932-1936 döneminde La République ve İkdam gazetelerinde, 1944'te Vakit ve Yeni Sabah'ta, 1944'ten 1952'ye kadar ise Merkez Bankası Kambiyo Servisi'nde çalıştı. Bu süreçte kadın hareketi içindeki faaliyetlerini sürdürdü. 1935'te kendini feshettikten sonra 1949'da yeniden kurulan Türk Kadınlar Birliğinin Lâmia Refik, Mevhibe İnönü, Lâtife Bekir, Neriman Sirer, Makbule Dıblan, Mebrure Aksoley, Mediha Eldem, Kamile Erim, Aliye Beyazıt ile birlikte kurucu üyeleri arasında yer aldı.[3]
Yaşamı boyunca kadınların eşitlik ve özgürlük mücadelesi için çalışan Tevfik'in Türkiye'de kadının medeni durumuna ilişkin yazdığı yazılar uluslararası kadın dergilerinde de yayımlandı. Necile Tevfik, 1964 yılında geçirdiği bir rahatsızlık nedeniyle İstanbul'da öldü.
Necile Tevfik Arşivi
Necile Tevfik'in 132 belgeden oluşan arşivi, bugün Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Özel Arşiv Koleksiyonu'nda muhafaza edilmektedir.[4] Bu arşiv üzerine araştırmacı Aslı Davaz tarafından hazırlanan açıklamalı katalog, Bir Kadın Arşivini Okuma Denemesi: Necile Tevfik Arşivi Açıklamalı Kataloğu (1924-1954) adıyla, Vakıf ve İş Bankası Kültür Yayınları ortak yayını olarak 2019 yılında yayımlanmıştır.