Kertenkele: Yeniden Doğuş

Dizi, Kemal Tebrizi adlı İranlı yönetmenin 2004 yılında yaptığı ''Marmoulak'' (Kertenkele) adlı sinema filminin bir Türkiye uyarlamasıdır.^[3][4]

Filmde olduğu gibi dizide de filmin ana konusuna sadık kalınmış ve yeri geldiğinde din adamları, din, toplumun durumu ve genel hayat hicvedilmiştir.

Dizide Timur Acar'ın canlandırdığı çapkın, suçlu ve hırsız karakterinin lakabının Kertenkele olmasının nedeni, karakterin düz duvara dahi olsa inanılmaz bir tırmanma yeteneğine sahip olmasından geliyor. Ayrıca karakterin bir pazu kısmında bir kertenkele dövmesi bulunmaktadır.

Kertenkele, bir yandan bilinen bir çapkın, bir yandan da Komiser Ünsal ve diğer polislerin bir türlü ele geçirememiş olduğu profesyonel bir suçlu ve hırsızdır. Mesleki hayatını takıntılı bir şekilde Kertenkele'yi yakalamaya adayan Ünsal Komiser'in tüm çabalarına rağmen Kertenkele, izini kaybettirmenin bir yolunu hep bulmuştur. Ta ki boş sanıp kaldığı villanın sahibi olan Deli Kenan adlı adamla karşılaştığı güne kadar...

Sevgilisinin ihaneti nedeniyle intiharın eşiğine gelmiş olan Deli Kenan, Kertenkele'nin tüm ikna çabalarına rağmen kendini vurur. Suç da Kertenkele'nin üzerine kalır. Kertenkele, bunun üzerine polislerden kaçarken yanan bir ev görür. Polise ve mafyaya yakalanma riskine rağmen, eve girip içeride kalan küçük bir çocuğu yangından kurtarır. Bu sırada da polisler tarafından yakalanır, tutuklanır ve cezaevine girer.

Cezaevinde Komiser Ünsal ve cezaevi müdürünün zorbalıklarına maruz kalır. Bu şekilde esaret altında yaşamaktansa ölmeyi yeğleyen Kertenkele, içtiği bir hap yüzünden hastaneye kaldırılır. Hastanede, oda arkadaşı olarak yaşlı ve güler yüzlü bir imam ile tanışır. Dine karşı pek bir ilgisi olmayan Kertenkele, imama saygısızlık etmemesine karşın, onunla bir süre muzipçe sohbet eder. İmam ise gayet sakindir, etkileyici konuşur ve hep tebessüm eder; ancak kendisi de hastadır ve az bir ömrü kalmıştır.

Kertenkele, imamın banyoya girmesi üzerine kaçma çabasına girer ve eline geçen imam kıyafeti ile polisin ve peşindeki mafyanın elinden kaçarken kendisini bir mahalle camisinde Ziya Hoca adında bir imam olarak bulur. Yetersiz din bilgisi ile imamlık yapmaya çalışırken, bir anda karşısına gayrimenkul kralı Ekrem Bey'in güzel torunu Zehra çıkar. Zehra'ya ilk bakışta âşık olan Kertenkele, hiç kimseyi beğenmeyen Zehra'nın güzel kalbini çalmaya karar verir. Fakat bilmediği bir şey vardır: Ünsal Komiser, Zehra'nın eniştesidir.

Kertenkele, uzunca bir süre Zehra'nın eniştesi Ünsal'a görünmemeye çalışarak mahallede sahte imamlık yapar. Kimi zaman yakalanmanın eşiğine gelse de, sonuç olarak hep kurtulur. Zehra, dedesi Ekrem Bey'in şiddetli ısrarları sonucunda, dedesinin kalbini kırmamak için sahte bir evlilik yapmaya karar verir. Bu iş için de Ziya Hoca'yı, yani Kertenkele'yi seçer. Bu sahte evlilik sonucunda Kertenkele, Ekrem Bey'in lüks malikanesinde iç güveysi olarak yaşamaya başlar.

Sezon finalinde Ekrem Bey'in bir yakınının oğlu olan Semih, Ziya Hoca'nın aslında Kertenkele olduğunu Levent'e ve Ünsal Komiser'e söyleyince Ünsal, bunu Ekrem Bey ve ailesine aktarır. Kertenkele'nin azılı düşmanı Sokrat, Kertenkele'den intikamını almak için sevgilisini ve kız kardeşini esir alır ve üzerlerine bomba bağlar. Kertenkele ikisini de kurtarmak için depoya girdiğinde Sokrat, depodaki bombayı patlatır.

Hastaneye düşen Kertenkele hafızasını kaybetmiştir. Kendisine tıpa tıp benzeyen din öğretmeni Ahmet Şimşek de bir kaza geçirmiş ve ölmüştür. Hastanedeki karışıklık üzerine, Ahmet Şimşek yerine Kertenkele öldü sanılmıştır. Hastaneden 1 yıl sonra taburcu olan ve hafızası hâlâ yerine gelmemiş olan Kertenkele, hayatına Ahmet Şimşek olarak devam etmektedir. Mahallenin müezzini Hicabi ve Ünsal Komiser, bir ara Kertenkele'yi görürler, ama kimse onlara inanmaz. Bu süre zarfında da Kertenkele, Ahmet Şimşek adını kullanarak özel bir lisede Din Kültürü öğretmenliği yapar. Öğretmenlik yaparken ara sıra bazı komik ve gerilim dolu olaylar da yaşar. Bu sırada da Hicabi, sürekli Kertenkele'nin okuluna gelip onun sınıfına girerek, tüm öğrencilerinin önünde ona değişik sorular sorar.

Diğer yandan Semih, Kertenkele'nin kız kardeşi Betül ile evlenmekte ısrarlıdır. Zehra'nın kuzeni Melis ise, intihar edeceği sırada Kertenkele tarafından kurtarılır; fakat Kertenkele'nin hafızası stabil değildir. Melis, Zehra'nın Kertenkele'yi hak etmediğini düşünmektedir ve bu yüzden bir süre Kertenkele'nin yaşadığını Zehra'dan saklar. 42. bölümde de Kertenkele'nin hafızası yerine gelir.

Daha sonra Zehra, Kertenkele'nin yaşadığını öğrenir. Kertenkele, Ünsal'ı hapse attırıp Sokrat'ı da patlatıp intikamını almıştır. ''Baron'' adlı bir mafya ve ''Akıncı'' isminde gizemli bir adam ortaya çıkınca Baron, Kertenkele'ye Ünsal'ı hapisten kaçırıp onunla beraber bir ekip kurma görevini verir. Kertenkele, Ünsal'ı hapisten kaçırır ve Baron'a götürür. Baron, Ünsal'a Kertenkele ile birlikte bir süre çalıştıktan sonra, ona vereceği en son görevin Kertenkele'yi öldürmek olacağını söyleyip ona reddedemeyeceği bir teklif yapar.

Ortakların aldıkları ilk görev, ünlü Mona Lisa tablosunu çalıp Baron'a getirmeleridir. Mona Lisa'yı başarıyla çalan Kertenkele ve Ünsal'ın 2. görevi ise, Amerikalı bilim adamı John Steward'ı kaçırmalarıdır. Ancak Steward'ı, Amerikan Gizli Servisi ve geçici olarak da Türk Polisi korumaktadır. Kertenkele ve Ünsal Steward'ı, Steward'ın adamları da Zehra'yı kaçırırlar. Bunun sonucunda Kertenkele, Baron'a Steward'ı öldüreceğini söyler, ancak Kertenkele ve Ünsal, Zehra'yı kurtarmak için Steward'ı Amerikalılara geri verirler. Baron daha sonra Kertenkele ve Ünsal'a 10 parçadan oluşan bir haritanın birinci ve ikinci parçasını bulabilmek için bir Bizans prensesinin 1000 yıllık kolyesini çalma görevini verir. Kertenkele ve ortağı Ünsal bunu da başarır, fakat daha sonra Sokrat'ın ölmediği ve Baron'un mekanına gelip onu öldürdüğü ortaya çıkar. Baron öldüğü için hazine bulma görevi de sona erer ve Kertenkele ile Ünsal Komiser normal hayatlarına geri dönerler.

Kertenkele'nin artık tek amacı, Zehra ile evlenmek ve Ahmet Şimşek olarak yepyeni bir hayata başlamaktır. Fakat Sokrat ölmemiştir ve Kertenkele'den bunun intikamını mutlaka alacaktır. Bu arada Kertenkele, yıllar önce çapkınlık yaptığı yıllardan tanıştığı bir kadından olma Şeyma adında bir kızı olduğunu öğrenir ve bu kız aynı zamanda Sokrat'ın öz torunudur. Yani Kertenkele, yıllar önce Sokrat'ın öz kızı ile tanışıp flört etmiştir. Akıncı'nın sayesinde Kertenkele, kızı Şeyma'ya kavuşur fakat Sokrat peşinde olduğu için kız kardeşi Betül ile birlikte Şeyma'yı Kastamonu'ya gönderir.

Akıncı, mazlum insanlara yardım edip zalimlere gün yüzü göstermeyerek zaman içerisinde herkesin adını duyduğu bir karakter haline gelir. Başta Kertenkele ve Sokrat olmak üzere birçok kişi Akıncı'nın kim olduğunu merak etmektedir ve onun peşindedir. Bir gece Akıncı, mekanına gelerek aynanın karşısına geçer ve yavaş yavaş maskesini çıkarır. Akıncı, kimsenin tahmin bile edemeyeceği birisi çıkar. O da, mahallenin müezzini Hicabi'dir. Hicabi, çocukluğunda oldukça deneyimli ve dindar bir hocadan savunma ve dövüş dersleri almış ve bu yeteneğini de zalimlere karşı kullanacağına dair hocasına söz vermiştir.

Sokrat, Kertenkele ve Akıncı'yı öldürmek için eski bir dostu olan Hayalet lakaplı bir suikastçıyı tutar. Fakat Hayalet bu görevi başaramaz ve Deli Kenan tarafından öldürülür. Sokrat ise, yapmış olduğu suikastler sırasında, Akıncı'nın kimliği ile ilgili olarak Müezzin Hicabi'den şüphe duymaya başlar ve bir gece, Hicabi evde yokken, adamlarıyla birlikte onun evine gizlice girerler. Sokrat, tam hayal kırıklığına uğrayıp gitmek üzereyken, evin alt katında bir depo fark eder ve oraya girer. Oraya girdiğinde her şey ortaya çıkar ve Akıncı'nın Hicabi olduğunu öğrenir.

En sonunda da Sokrat, Kertenkele tarafından öldürülür ve Kertenkele nihayet rahata erer. Fakat bu sefer de Almanya'da yaşayan Kızıl Ejder lakaplı bir adam, kardeşi Hayalet'in öldürüldüğünü öğrenince hemen intikam için uçakla Türkiye'ye, İstanbul'a gelir.

Kızıl Ejder, kardeşi Hayalet'in katili sandığı Akıncı ile birlikte bütün sevdiklerini öldürmeye karar verir. İlk olarak Deli Kenan ile adamlarını ve Şevket'i kılıcıyla keser. Deli Kenan ve Şevket hastaneye kaldırılıp kurtulur, fakat Kenan'ın adamları ölür. Ünsal Komiser ve Levent, Kızıl Ejder'in Türkiye'deki varlığını tespit ettikten sonra harekete geçerler. Sezon finalinde Ünsal Komiser, Kızıl Ejder'in bir adamı tarafından silahla öldürülür. Zehra da kaçırılır. Melis ve Kara Kemal'in arabasında bomba patlar, Hicabi ve sevgilisi Gizem kurşun yağmuruna tutulur. Kertenkele, sevgilisi Zehra'yı kurtarmaya gider. Fakat Kızıl Ejder, Zehra'nın kaldığı kulübeyi ateşe verir ve Kertenkele'yi de kılıcıyla kesip uçuruma savurur. En sonunda da Akıncı ile dövüşen Ejder uçuruma yuvarlanır, fakat kendisi giderken Akıncı'yı da yanında götürür.

Geçen sezon Kızıl Ejder'in gerçekleştirmiş olduğu katliamlar sebebiyle Kertenkele, Zehra, Ünsal Komiser, Akıncı ve Kızıl Ejder ölmüştür ve bütün olan bitenin üzerinden yaklaşık iki sene geçmiştir. Mahallede herkes kendine göre bir hayat kurmuştur: Tülin Yenge, Azmi Hoca ile evlenmiş, üvey çocukları ile birlikte malikanede yaşamaya başlamışlardır. Yıllar sonra mahalleye Murat isminde bir komiser ve Zehra'nın kuzeni Zeynep Şanlı'nın taşınmasıyla birlikte eski defterler yeniden açılacaktır. Zira Murat Komiser de Zeynep Şanlı da, geçmişlerine dair büyük bir sır taşımaktadır ve ikisi de Kızıl Ejder'den nefret etmektedirler. İşin aslı ise Murat Komiser ve Zeynep Şanlı, Kertenkele ve Zehra'nın ta kendisidir, sadece estetik ameliyat ile yüzlerini değiştirdikleri için tanınmamaktadırlar ve birbirlerinin yaşadığından haberleri olmadan birbirlerinin intikamını almaya çalışmaktadırlar. Ayrıca Kızıl Ejder'in ve Akıncı'nın da ölmediği ortaya çıkınca, iki taraf arasında tekrar bir mücadele başlar. Kertenkele, öldü gösterildikten sonra Milli İstihbarat Teşkilatı ajanı olarak yetiştirilir ve bir yandan polis, bir yandan da istihbarat ajanı olarak hayatına devam eder. İstihbarata çalışarak hem Türkiye'de gizli bir örgüt olan ve başında Kızıl Ejder'in bulunduğu Konsey'i ele geçirmek istemektedir, hem de Kızıl Ejder'i öldürerek Zehra'nın intikamını almaya çalışmaktadır. Sonrasında Zehra Kızıl Ejder'i vurur.

Kızıl Ejder öldükten sonra Kertenkele bir istihbarat ajanından, Zehra'nın aslında 2 yıldır yaşadığını ve kendisine göreve odaklanabilmesi için söylenmediğini öğrenir. İstihbarattaki gizemli adam, eğer Zehra'nın kim olduğunu öğrenmesini istiyorsa, Akıncı'yı bizzat kendilerine getirmesini ister. Kertenkele de Akıncı'nın Hicabi olduğunu bir süre sonra öğrenir ve teşkilattaki ajana Hicabi'yi getirir. Fakat ajan, Hicabi'nin Akıncı olduğuna inanmaz, çekip gider ve bir süre sonra arabasıyla kaza geçirip ölür. Ajan ölünce Kertenkele, Zehra'yı kendi imkanları ile bulmak zorunda kalır. Bundan sonraki hayatına ise sadece polis olarak devam eden Kertenkele, tesadüf eseri olarak Zeynep'in günlüklerine ulaşır ve Zeynep'in aslında Zehra olduğunu öğrenir.

Finalde ise hem Zehra ile Kertenkele, hem de Gizem ile Hicabi evlenirler. Kertenkele, hem geçmişindeki tüm belalardan kurtulur, hem de Akıncı (Hicabi) ile birlikte Emniyet Teşkilatı'nda tertemiz bir hayata başlar...

Dizinin 25 Ekim 2014 tarihinde yayımlanan ilk bölümünün ardından, yangın sahnesinde canı pahasına çocuğu kurtaran iyi niyetli bir hırsız olan başrolün, cezaevinden kaçmak için imam kıyafetleri giyerek sahte bir "hırsız imam" rolüne bürünmesi üzerine RTÜK'e çok sayıda şikayet gelmiştir.^[5]

İngiltere'de haftalık yayın yapan The Economist dergisi, dizi ile ilgili tartışmalara 14 Kasım 2014'te yayınlanan sayısında yer vermiştir.^[6]

Dizinin uyarlandığı İran yapımı film de (Marmoulak) başlangıçta İran'da yoğun tepki almıştı. Türkiye'de ise tartışmanın büyümesi üzerine, Diyanet İşleri Başkanlığı bir açıklama yaparak diziyi kınadı ve ardından atv kameralarının camilere girişini yasakladı.^[7] Bazı siyasi parti milletvekilleri, RTÜK'ün bu diziyi kaldırması gerektiğini söyledi. Dizide dine aykırı hareketlerin olduğu ve imamlara saygısızlık edildiği söylendi.^[8][9][10] Bu tepkiler üzerine dizinin yapımcısı Yalçın Şen, "başrol karakterin çıktığı yolculukla dini öğrenmek zorunda kaldığını, bu dönüşümde de çalınan imam kıyafetinin büyük rol oynadığı, imamların rencide edilmeyip onore edildiğini" açıkladı.^[11]

• Marmoulak (2004 yapımı İran filmi)
• İran sineması
• Türkiye'de din
• Atv dizileri

• Facebook'ta Kertenkele
• X'te Kertenkele
• Instagram'da Kertenkele
• Sinematurk'te Kertenkele 27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Atv'de Kertenkele 8 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.