Kırklareli (il)

Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nde bir il

Kırklareli, Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nin Trakya yakasında, doğuda Karadeniz, güneyde Tekirdağ, batıda Edirne ve kuzeyde Bulgaristan'ın Burgaz ili ile çevrili ildir.

Kırklareli
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Belde sayısı21
Köy sayısı179
İl merkeziKırklareli
İdare
 • ValiBirol Ekici
Yüzölçümü
 • Toplam6.459 km²
Rakım203 m
Nüfus
 • Toplam343.723
 • Yoğunluk56/km²
 • Kır
107.221
 • Şehir
236502
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu288
İl plaka kodu39

Tarihçe

Kırklareli'nin bilinen ilk sakinleri tüm Trakya bölgesinde olduğu gibi Traklardır. MÖ 6. yüzyılda Yunanistan'a kadar uzanan büyük bir imparatorluk kuran İran soylu kavim Perslerin eline geçen bölge, MÖ 4. yüzyılda Büyük İskender önderliğindeki Makedonlar, MÖ 2. yüzyılda ise Romalıların hakimiyetine girer. Roma İmparatorluğu'nun 4. yüzyılda ikiye bölünmesiyle Doğu Roma İmparatorluğu'nun payına düşen Kırklareli, bu dönemde birçok Bulgar ve Peçenek istilası görmüştür. Şehrin Bizans dönemindeki adı "kırk kilise" anlamında Saranta Ekklesies'tir.[3] 13. yüzyılda kısa bir Haçlı işgalinin ardından 1368 senesinde, Balkanlarda yayılan Türklerin egemenliğine girmiştir. Osmanlılar şehrin adını "Kırk Kilise" şeklinde Türkçeleştirmişlerdir, bu Bizans dönemindeki adının birebir tercümesidir.[3] Bir görüşe göre Kırk Kilise ile kastedilen kırk adet kilise değil, "kırk azizler kilisesi" olsa gerektir (III. yüzyılın sonunda Sivas'ta din uğruna şehit olan kırk azizler efsanesi Anadolu Hristiyanlığının en popüler konularından biridir).[4] Osmanlı döneminde Edirne Vilayeti'ne bağlı bir sancak merkezi olan Kırklareli, 93 Harbi'nde (1878) Rus, Balkan Harbi'nde (1912) Bulgar ve I. Dünya Savaşı'ndan sonra (1920-1922) Yunan işgali yaşamış, Türk Kurtuluş Savaşı'nın Türkler açısından zaferle sonuçlanmasıyla birlikte 10 Kasım 1922'de Türk topraklarına katılmıştır. 1924 yılında Kırkkilise milletvekili Dr. Fuad Bey (Umay) Meclisteki müzakerelerden birinde, şehrin adının halk dilinde ve resmî olmayan kullanımlarda Kırklareli veya Kırklarili şeklinde geçtiğini belirterek şehrin adının "Kırklareli" olarak değiştirilmesine yönelik bir teklifte bulunmuştur; isim değişikliği teklifi 20 Aralık 1924'te TBMM'de kabul edilmiş ve ilgili kanun 14 Ocak 1925'te Resmî Gazate'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.[5] "Kırkkilise" olan adında kilise sözcüğü geçtiği için değiştirilmiştir.

Coğrafya

Kuzeye doğru çıkıldıkça giderek sarplaşan ve Türkiye Trakyası'nın en yüksek noktasını teşkil eden 1031 m rakımlı Mahya Dağı'nın da bulunduğu Yıldız Dağları'na varılan ilin genelinde kara iklimi hüküm sürer. İlin en önemli akarsuyu Ergene, Kırklareli'nin güneyinde tarıma elverişli, dolayısıyla birçok yerleşim biriminin bulunduğu bir plato yaratmıştır.

İdari yapı

2021 yılı TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 ilçe, 21 belediye, bu belediyelerde 108 mahalle ve ayrıca 179 köy vardır.

İlçeleri; Babaeski, Demirköy, Kırklareli, Kofçaz, Lüleburgaz, Pehlivanköy, Pınarhisar, Vize.

Yönetim

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[6][7]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Kırklareli Valisi, 1969-Antalya doğumlu Birol EKİCİ’dir. 12.5.2022/209 sayılı kararla Mülkiye Başmüfettişi iken atanmıştır.[8]

Kırklareli Belediye Başkanı, 1981-Kırklareli doğumlu Derya Bulut'tur (MHP), 31 Mart 2024 seçimlerinde %41,48 oy oranıyla seçilmiştir.[9]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Kırklareli İl Genel Meclisi üye sayısı, 8 AK PARTİ, 15 CHP ve 1 MHP olmak üzere 24’dür.[10] Kırklareli Belediye meclisi ise 15 CHP ve 10 MHP olmak üzere 25 üyeden oluşur.[11]

2023 Genel seçimleri sonucu, Kırklareli'yi temsilen TBMM'e AKP'den 1 milletvekili (Ahmet Gökhan Sarıçam), CHP'den 2 milletvekili (Vecdi Gündoğdu, Fahri Özkan) seçilmiştir.[12]

Nüfus

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[13])

Kırklareli ili nüfusu: 377.156'dir. Bu nüfusun %83,12'si şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 6.459 km2'dir. İlde km2'ye 58 kişi düşmektedir. (Bu sayı Lüleburgaz'da 153'dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı %2,07 olmuştur. Tüm ilçelerde nüfus artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Kofçaz (%8,26)- Babaeski(%0,51)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 ilçe, 21 belediye, bu belediyelerde 108 mahalle ve ayrıca 179 köy vardır.

2023 yılı sonunda Kırklareli ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçeNüfus

2022

Nüfus

2023

FarkNüfus

Artışı %

Belediye

Sayısı

Mahalle

Sayısı

Köy

Sayısı

Köy

Nüfusu

Şehir

nüfusu

Şehirde

oturan %

Alanı

 km2[14]

 km2'ye

düşen kişi

Babaeski46.35746.5952380,514213110.65335.94277,1467070
Demirköy8.9619.6566957,4725152.9996.65768,9489311
Kofçaz2.1252.3081838,2612161.55675232,585454
Lüleburgaz153.903155.6701.7671,144333116.342139.32889,501016153
Merkez108.550112.3233.7733,424254015.72596.59886,00162369
Pehlivanköy3.3803.400200,591381.7161.68449,5310433
Pınarhisar17.40217.7383361,9127144.86712.87172,5651834
Vize28.66929.4667972,74312249.79919.66766,74109027
Kırklareli369.347377.1567.8092,072110817963.657313.49983,12645958

İlin yıllara göre nüfusları

Kırklareli il nüfus bilgileri
YılToplamSıraFarkŞehir - Kır
1927[15]108.98953
  %23     24.736
84.253     %77  
1935[16]172.69746%58
  %27     46.571
126.126     %73  
1940[17]256.35335%48
  %27     68.987
187.366     %73  
1945[18]178.20347%30
  %22     38.988
139.215     %78  
1950[19]191.37648%7
  %21     39.693
151.683     %79  
1955[20]222.85649%16
  %27     60.565
162.291     %73  
1960[21]241.14646%8
  %30     71.732
169.414     %70  
1965[22]258.38654%7
  %33     85.856
172.530     %67  
1970[23]257.13156%0
  %36     92.581
164.550     %64  
1975[24]268.39954%4
  %41     109.309
159.090     %59  
1980[25]283.40853%6
  %42     118.849
164.559     %58  
1985[26]297.09855%5
  %45     134.780
162.318     %55  
1990[27]309.51255%4
  %48     149.532
159.980     %52  
2000[28]328.46156%6
  %58     189.202
139.259     %42  
2007[29]333.25652%1
  %64     212.390
120.866     %36  
2008[30]336.94252%1
  %65     218.071
118.871     %35  
2009[31]333.17954%1
  %65     217.144
116.035     %35  
2010[32]332.79155%0
  %66     219.333
113.458     %34  
2011[33]340.19952%2
  %67     229.000
111.199     %33  
2012[34]341.21853%0
  %68     232.154
109.064     %32  
2013[35]340.55954%0
  %68     232.309
108.250     %32  
2014[36]343.72354%1
  %69     236.502
107.221     %31  
2015[37]346.97353%1
  %70     243.018
103.955     %30  
2016[37]351.68453%1
  %71     248.017
103.667     %29  
2017[37]356.05053%1
  %71     253.754
102.296     %29  
2018[37]360.86054%1
  %71     256.750
104.110     %29  
2019[37]361.83654%0
  %72     259.302
102.534     %28  
2020[37]361.73754%0
  %73     262.853
98.884     %27  
2021[37]366.36353%1
  %73     267.908
98.455     %27  
2022[37]369.34753%1


Ekonomi

İlin güneyinde tekstil ve gıda alanında yaklaşık 20.000 işçiyi istihdam eden sanayi üretim ağır basarken, kuzeyinde başat olarak buğday ve ayçiçeği ekimiyle tarım başlıca geçim kaynağı olma özelliğini sürdürmektedir. Türkiye'nin en büyük cam fabrikalarından Trakya Cam Sanayi ve Kırklareli Cam ile, Türkiye'deki ilk şeker fabrikası olan hâlen faal durumdaki Alpullu şeker.

Konum

Konum Bilgileri
İlçeKuruluş Yılı[38]Önceden bağlı olduğu ilçeAlanı km²Rakım mt.Merkeze km[39]Ulaşan Yollar[39]
Kırklareli Merkez1.623231 -02, / -01, 39-76
BabaeskiCumh.önce6705934 -02, / -K5=> / -02
DemirköyCumh.önce89330272 -01
Kofçaz1959Merkez54543427 -02 (Kırklareli)=>39-76
LüleburgazCumh.önce1.0166058 -02, / -K62, -02
Pehlivanköy1958Babaeski1042856 -02=>39-50
Pınarhisar1953Merkez51819030 -02, -02, 39-30
VizeCumh.önce1.09017455 -03, 39-27, 39-31
KIRKLARELİCumh.önce6.459

Spor

2018-2019 sezonu sonunda, Kırklareli'nin 2. Ligdeki takımı Kırklarelispor grubunu 8. tamamlamıştır. Bölgesel Amatör Lig (BAL)'daki iki takımı Kavaklıspor ve İstasyonspor küme düşmüşlerdir. Voleybol bölgesel liglerinde 4 takımı yer almıştır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Kırklarelispor, 4. turda Yeni Malatyaspor'a elenmiştir.   

Önemli spor tesisleri: Atatürk Stadı (3.750) ve Merkez Atlatizm Pisti (3.000)'dir.

Folklor

Kırklareli'nde Halk oyunları ekipleri yörenin çeşitli folklor oyunlarını oynarlar.

Bu oyunlardan birkaçı şunlardır:

  1. Kapçuk
  2. Kambana
  3. Kız Karşılaması
  4. Ali Paşa
  5. Ahmet Bey
  6. Arabaya Taş Koydum
  7. Bilal Oğlan

Kaynakça

Dış bağlantılar