Künstlerroman
Künstlerroman (Bildungsroman olarak da adlandırılır) Ayrıca Friedrich Wilhelm von Hackländer tarafından yazılmış edebi eserin ismi.[1]
Künstlerroman kelime anlamı olarak çevirildiğinde "sanatçının romanı" olarak Türkçede karşılığını bulur. Bu anlam içeriğinden yola çıkıldığında Künstlerroman'ın; genç ve çıraklık dönemindeki sanatçıların, seçtikleri ve hayatlarını adamayı düşündükleri sanat alanının zorluklarını, güzelliklerini ya da çirkinliklerini anlatan, bu genç sanatçıları bilgilendirmeyi amaçlayan romanlar olduğunu söylenebilir.[2]
Bu tip romanın en klasik örneği James Joyce'un Sanatçının Gençlik Portresi (1916) romanıdır.
Örnekler
- Almancada
- Johann Wolfgang von Goethe'nin 1774 The Sorrows of Young Werther- Genç Werther'in Acıları
- Ludwig Tieck'in 1798 Franz Sternbalds Wanderungen
- Novalis'in 1802 Heinrich von Ofterdingen
- Hermann Hesse'nin Demian (1919) ve Klingsor's Last Summer (1920)
- Thomas Mann'ın Death in Venice (1912), Tonio Kröger (1903), and Doktor Faustus (1947)
- Jakob Wassermann'ın 1915 Das Gänsemännchen
- Rainer Maria Rilke'nin 1910 The Notebooks of Malte Laurids Brigge
- İngilizcede
- 1805 William Wordsworth'un "The Prelude"
- 1848 Anne Brontë'nin The Tenant of Wildfell Hall
- 1850 Charles Dickens'ın David Copperfield
- 1852 Herman Melville'in Pierre: or, The Ambiguities
- 1856 Elizabeth Barret Browning'in Aurora Leigh
- 1875 Henry James'in Roderick Hudson
- 1890 Henry James'in The Tragic Muse
- 1909 Jack London'ın Martin Eden
- 1913 D. H. Lawrence'ın Sons and Lovers
- 1914 James Joyce'un A Portrait of the Artist as a Young Man
- 1915 W. Somerset Maugham'ın Of Human Bondage
- 1915 Willa Cather'ın Song of the Lark
- 1918 Wyndham Lewis'in "Tarr"
- 1920 F. Scott Fitzgerald'ın This Side of Paradise
- 1927 Virginia Woolf'un To the Lighthouse
- 1928 Radclyffe Hall'un The Well of Loneliness
- 1929 Thomas Wolfe'un Look Homeward, Angel
- 1933 Malcolm Lowry'nin Ultramarine
- 1936 George Orwell'in Keep the Aspidistra Flying
- 1939 John Fante'nin "Ask the Dust"
- 1945 Richard Wright's Black Boy
- 1955 William Gaddis'in The Recognitions
- 1961 Irving Stone'un The Agony and the Ecstasy
- 1970 Patrick White'ın The Vivisector
- 1971 Alice Munro'un "Lives of Girls and Women"
- 1972 Chaim Potok'ın My Name is Asher Lev
- 1973 Milan Kundera'nın Life Is Elsewhere
- 1974 Margaret Laurence'ın The Diviners
- 1977 John Fowles'ın The Magus
- 1988 Margaret Atwood'un Cat's Eye
- 2006 Alison Bechdel'in Fun Home
- 2006 Mark Stewart'ın Passing Strange
- 2010 Eileen Myles'ın Inferno (A Poet's Novel)
- 2010 Wena Poon'un "Alex y Robert", the Asian American Künstlerroman
- 2012 Giacomo Lee'nin Red Trick
Alasdair Gray'in Lanark: A Life in Four Books kitabı, sırasıyla dört kitaptan oluşur; 1. ve 2. kitaplar Künstlerroman kategorisindedir.
- Fransızcada
- 1904–1905 Romain Rolland'ın Jean-Christophe
- 1913 Marcel Proust'un In Search of Lost Time[3]
- İtalyanca'da
- Gavino Ledda'nın My Father, My Master
- İzlandaca'da
- Halldór Laxness'in World Light
- Rusça'da
- Vladimir Nabokov'un The Gift
- Hırvatça'da
- 1932 Miroslav Krleža'nın The Return of Filip Latinovicz