Irmak grubu
Irmak Grubu (Eridanus Group, bazen Irmak Bulutu olarak da adlandırılır), Irmak Takımyıldızı yakınlarında yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)[1] uzaklıkta bulunan gevşek bir gökada grubudur.[2] Kırmızıya kayma değerleri, grupla ilişkili yaklaşık 200 gökada olduğunu gösterir. Bu gökadaların yaklaşık %70'i sarmal ve düzensiz tip iken, geri kalan %30'u ise eliptik ve merceksi tip gökadalardır.[2]
| Irmak Grubu | |
|---|---|
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Irmak |
| Sağ açıklık (α) | 03sa 28d 13,8s[1] |
| Dik açıklık (δ) | -20° 44′ 40″[1] |
| En parlak üye | NGC 1407 |
| Galaksi sayısı | ~200 |
| Özellikler | |
| Kırmızıya kayma (z) | 0,005570[1] |
| Dikey hız () | 1670 km/s[1] |
| Uzaklık | 68,49 MIy (21 Mpc)[1] |
| Katalog belirtmeleri | |
| Eridanus GROUP • Eridanus Cloud | |
Özellikler
Irmak bölgesindeki gökada yoğunluğu ilk olarak 1933 yılında Baker tarafından tespit edilmiştir.[3] 1975 yılında ise Gérard de Vaucouleurs bu bölgeyi daha derinlemesine inceleyerek detaylı bir çalışma gerçekleştirdi.[4] Willmer ve arkadaşlarının 1989 yılında yaptıkları çalışma, Irmak Grubu'nun Hubble akışından yoğunlaşarak oluştuğunu ve Irmak-Ocak-Kılıçbalığı İplikçiği adı verilen büyük ölçekli sistemde önemli bir özellik olduğunu öne sürmektedir.[5] Grup, yaklaşık 10 Mpc'lik bir mesafe boyunca uzanır ve gökyüzünde 03sa 06d ile 04sa 30d sağ açıklık ve -10° ile -30° yükselim arasındaki çizgilerle sınırlanır.[2]
Gökada dağılımı ve yapı
Irmak Grubu'ndaki gökadalar, çeşitli yığınlar halinde dağılmıştır. Grup genel olarak, bir gevşek grup (Büyükayı Grubu gibi) ile bir küme (Başak Kümesi gibi) arasındaki bir ara yapı özelliği gösterir.[6] Dinamik çalışmalar, evriminin önemli bir aşamasında olduğunu ve içerisinde bulunan gökada türlerinin halihazırda durağan olduğunu ortaya koymaktadır. Bu durum, zengin kümeleri oluşturan gökadaların zaten oldukça gelişmiş olduğunu gösterir ve dolayısıyla Soğuk Karanlık Madde teorilerinin bazı yönlerini destekleyen bir bulgu olarak kabul edilir.[5]
Oluşum
Grup, bir dizi alt grubun birleşmesinden oluşmaktadır.[5] Oluşumunun erken bir aşamasında olduğu ve yüksek sayıda erken tip gökada barındırdığı tahmin edilmektedir.[6] Birleşmeye dahil olan alt gruplar arasında Ocak I Kümesi, Irmak kümesi (veya Ocak II Kümesi) ve Kılıçbalığı Grubu yer alır.[7] Bazı çalışmalarda Irmak Grubu'na dahil olanlar, NGC 1407 Grubu ve NGC 1332 Grubu gibi daha da alt gruplara ayrılmıştır.[8] Grup üyesi olan parlak bireysel gökadalar arasında NGC 1407 (en parlak), NGC 1332, NGC 1309 ve NGC 1209 sayılabilir.[7]
S0 tipi gökadalar
Grubun önemli sayıda S0 tipi gökada içermesi, bu tip gökadaların oluşumu konusundaki devam eden tartışmalar nedeniyle bu grubu bir araştırma hedefi haline getirmiştir.[6] Irmak Grubu'nun incelenen alt gruplarında en parlak gökadanın genellikle eliptik veya S0 tipi gökada olduğu tespit edilmiştir.[7] Gökada evrimi hakkındaki mevcut teoriler, S0 tipi gökadaların evrim sürecinin bir parçası olarak oluştuğunu öne sürer. Bu da, grubun nispeten genç olmasına rağmen içerisindeki gökadaların önemli ölçüde evrimleşmesi için zaman olduğunu göstermektedir.[7]
Alt gruplar
Irmak Grubu terimi, Irmak Bulutu'nun (Eridanus Cloud) içerisinde yer alan bir alt gruba da atıfta bulunmaktadır.[8] Bu gökada grubu, 14,2 Mpc uzaklıkta bulunur.[9] Irmak Grubu'nun 31 üyesi olduğu bilinmektedir; bunlardan dokuzu Yeni Genel Katalog'da, ikisi ise Dizin Kataloğu'nda listelenmiştir. Bu alt grubun en parlak gökadası, büyük eliptik gökada NGC 1395'tir. Alt grup, herhangi bir gökadaya merkezlenmemiştir ve grup tarafından yayılan X-ışını emisyonları üzerine yapılan çalışmalar, grubun dinamik olarak genç olduğunu ortaya koymaktadır.[8] NGC 1407 ve NGC 1332 alt gruplarıyla birlikte Irmak gökada süper grubunun oluşumunda yer alır ve bu üç grubun sonunda yaklaşık olarak 7 × 1013 M☉ toplam kütleye sahip tek bir zayıf küme oluşturmak üzere birleşeceği öngörülmektedir.[8] NGC 1407 alt grubu, Irmak Grubu ile ilişkili erken tip gökadaların çoğunu barındırır.[7]
Kaynakça
Dış bağlantılar
- WikiSky'da Irmak grubu: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hidrojen α, X-Ray, Astrofoto, Gök Haritası