Eurovision Şarkı Yarışması'nda İsrail

İsrail, günümüze dek yarışmayı dört defa kazanmıştır. 1978 yılında Paris'te gerçekleştirilen yarışmada İzhar Kohen ve Alphabeta, "A-Ba-Ni-Bi" isimli yüksek tempolu şarkı ile ülkeye ilk birinciliğini kazandırmıştır. Bunu izleyen 1979 yılında İsrail, Gali Atari ve Milk and Honey grubunun seslendirdiği "Hallelujah" isimli şarkıyla ev sahipliği yaptığı Kudüs'teki yarışmayı da kazandı. Ülke, ikinci galibiyetinden ancak on dokuz yıl sonra 1998 yılında, Birmingham'da, Dana International tarafından seslendirilen "Diva" isimli şarkı ile yarışmayı üçüncü kez kazandı. İsrail, dördüncü galibiyetini 2018 yılında, Lizbon'da, Netta Barzilay tarafından seslendirilen "Toy" isimli şarkı ile aldı.

Yarışmaya katıldığı ilk yılda İsrail'in temsilci ve şarkısı, Raşut Ha-Şidur (IBA) tarafından gerçekleştirilen bir iç seçim ile belirlendi. Ülkeyi temsil eden ilk şarkı İlanit tarafından seslendirilen "Ey Şam" idi ve Lüksemburg'da gerçekleştirilen 1973 yarışmasını dördüncü sırada tamamladı.^[1] İkinci katılım ile birlikte temsilci ve şarkı kanal dışında, İbrani Şarkı ve Koro Festivali isimli bir yarışma ile belirlenmeye başlanmış idi ve 1977 yılında IBA'nın ulusal finalin galibi yerine İlanit'i yeniden temsilci olarak ataması çeşitli eleştirilere sebep oldu.^[2] 1974-1976, 1978-1980 yıllarında ülkenin temsilcisi bu program ile belirlendi ancak 1981 yılında IBA seçimleri kendisinin gerçekleştireceğini bildirerek, Kdam Eurovision isimli seçim etkinliğine başladı. 1990, 1998, 1999, 2000, 2002-2004, 2006-2007, 2010, 2012 ve 2014 yılları dışında, 1981 yılından günümüze dek ülkenin temsilci ve şarkıları bu seçim etkinliği ile belirlendi.^[3]

1978 ve 1979 yarışmalarını art arda kazan İsrail'in kamusal yayın kuruluşu IBA, yarışmaya ikinci kez ev sahipliği yapmak için gereken bütçeyi sağlayamasa da yarışmaya katılımını onayladı ve İbrani Şarkı ve Koro Festivali'ni "Pizmon Hozer" isimli şarkı ile kazanan Ha'akhim ve ha'akhayot grubunun ülkeyi temsil edeceğini açıkladı.^[1][4] Ancak, organizasyonunu Hollanda'nın üstlendiği yarışma finali (19 Nisan 1979), ülkede resmi tatil olarak kabul edilen Pesah'ın son gününde gerçekleştirildiğinden, İsrail yarışmadan çekilmek zorunda kaldı. Böylece İsrail, birinci olduktan bir sonraki yıl çekilen ilk ve tek ülke oldu.^[5]

Arka arkaya kazandığı galibiyetleri izleyen sonraki yıllarda İsrail, oldukça karışık sonuçlar almaya başladı. Avi Toledano (1982) ve Ofra Haza (1983), yarışmaya geri dönüşün ardından oldukça iyi temeller attılar ancak seksenli yılların sonlarına doğru ülkeyi temsil eden şarkıların oryantal tarzı ve dans stilinin popülaritesi giderek azaldı ve 1986 yarışmasında Moti Giladi & Sarai Tzuriel tarafından seslendirilen "Yavo Yom" isimli şarkı on dokuzuncu oldu. Bu, İsrail'in o zamana dek aldığı en kötü sonuçtu.

1987 yılında Lazy Bums'ın seslendirdiği "Şir Habatlanim" isimli şarkı ile sekizinci oldu. Şarkının satirik sözleri nedeniyle ülkenin kültür bakanı Yitzhak Navon ulusal kanalı, şarkının yarışmada sahne olması durumunda istifa etmek ile tehdit etti ancak bunu hiç yapmadı.^[6]

1990 yılında, ülkenin en popüler kadın şarkıcılarından biri olan Rita tarafından seslendirilen balad dereceye giremedi ancak 1991 yılında Duo Datz tarafından seslendirilen "Kan" isimli şarkı üçüncü oldu. Bu, ülkenin 1983 yılından beri aldığı en iyi sonuç idi. 1999 yılında, ülkenin ev sahibi olduğu Kudüs'te Eden, ülkeye ikinci beşinciliğini kazandırdı.

2000 yılında Batı Asya'da dostluk mesajları içeren "Sameyah" isimli şarkı ile İsrail'i temsil eden PingPong, yarışmayı yedi puan ile yirmi ikinci sırada tamamladı; sahne performanslarının sonunda Suriye bayrakları sallamaları İsrail'de karışık tepkilere sebep oldu.^[7] 2004 yarışmasında David D'Or, "Leha'amin" isimli şarkısı ile yarı finalde on birinci oldu ve İsrail, 1996 yarışmasından beri ilk defa büyük finale çıkamadı. 2005 yılında Şiri Meymon beşinci oldu ve böylece İsrail, 1999 yılından beri ilk defa ilk beşe girdi. İlk ona girdiği için ülke, 2006 yarışmasının finalinde doğrudan yarıştı. 2007 yılında ülkeyi Helsinki'de, "Push the Button" isimli şarkı ile temsil eden Teapacks, yarı finalde yirmi dördüncü oldu. Bu, İsrail'in günümüze dek aldığı en kötü sonuç idi. 2008 yılında, Belgrad'da ülkeyi temsil eden Boaz, yarı finali geçerek finalde dokuzuncu oldu. 2009 yarışmasında ülkeyi yarışma tarihinde ilk defa bir İsrailli Arap, Mira Avad, İsrailli Yahudi şarkıcı Noa ile birlikte temsil etti. Barış ve dostluk mesajları içeren şarkıları "There Must Be Another Way", yarı finali geçerek on altıncı oldu.^[8]

2010 yarışmasında, Oslo'da, İsrail'i temsil eden Harel Skaat, yılın en büyük favorilerinden biri idi ve yarı finali geçerek finalde on dördüncü oldu. 2011, 2012, 2013 ve 2014 yıllarında İsrail, tarihinde ilk defa art arda yarı finali geçemedi. 2011 yılında, 1998 yarışmasının galibi Dana International yarı finalde on beşinci; 2012 yılında, İzabo on üçüncü; 2013 yılında, Moran Mazor on dördüncü; 2014 yılında Mey Fayngold on dördüncü oldu. 2015 yılında "Golden Boy" isimli yüksek tempolu şarkı ile ülkeyi temsil eden on altı yaşındaki şarkıcı Nadav Guedj, dört yıl aradan sonra İsrail'i finale çıkardı ve yarışmayı dokuzuncu sırada tamamladı.

Günümüze dek İsrail, yarışmaya, çoğunlukla İbranice olmak üzere, tamamı ya da bir kısmı (diğer kısımları Fransızca ve İngilizce) ülkenin resmî (Arapça ve İbranice) dillerinde yazılmış şarkılar ile katılmıştır. 2000'lerin başından günümüze dek ülke, yarışmaya çoğunlukla çok dilli şarkılar (2001, 2010 ve 2013 dışında) göndermiştir. İsrail üç galibiyetini de (1978-79, 1998) tamamı İbranice olarak seslendirilmiş şarkılar ile almıştır.^[9] 2015 yılında ülke tarihinde ilk defa yarışmaya, sözlerinin tamamı İngilizce olarak yazılmış bir şarkı göndermiştir.

1998 ve 2011 yıllarında İsrail'i temsil eden Dana International bir transseksüel idi^[10] ve 1998 yılında birinci, 2011 yılında ise yarı finalde on beşinci oldu. International, 1998 yılında ülkeye üçüncü birinciliğini getiren "Diva" isimli şarkıda tarihteki güçlü kadınlardan söz ediyor ve 2011 yılında İsrail'i ikinci defa temsil ettiği "Ding Dong" isimli şarkıda ise "korkma, yüreğini izle" diyordu. 1998 yılında İsrail'in galibiyeti yarışmanın gelecek on yılında oldukça büyük bir reforma sebep olmuş ve Eurovision Şarkı Yarışması kısmen bir LGBT platformu haline gelmiştir.^{[11][12][13][14][15][16]} Dana International, galibiyetinin ardından müzikal kariyeri ile birlikte bir aktivist olarak da göz önüne gelmiştir.^[10]

2000 yılında ülkeyi Batı Asya'dan dostluk mesajları gönderen "Sameyah" isimli şarkı ile temsil eden PingPong grubu, sahne performanslarının hemen ardından İsrail bayrakları ile birlikte Suriye bayrakları sallamış^[7] ve bunu, 2009 yılında ülkeyi İbranice, Arapça ve İngilizce sözlerden oluşan "There Must Be Another Way" isimli şarkı ile temsil eden Noa ve Mira Avad izlemiştir. Mira Avad, İsrailli bir Araptır ve yarışma tarihinde ilk kez bir Filistinli Arap, İsrail'i temsil etmiştir.^[8]

Kdam Eurovision (İbranice: קדם אירוויזיון Kdam Erovizyon, Türkçe: Ön Eurovision) ya da daha çok bilinen ismi ile Kdam (İbranice: קדם Türkçe: Ön), İsrail'in Eurovision Şarkı Yarışması için ön seçim işlemi. 1990, 1998, 1999, 2000, 2002-2004, 2006-2007, 2010, 2012 ve 2014 yılları dışında 1981 yılından beri İsrail'in temsilci ve şarkısı bu program ile belirlenmektedir.

Yarışma günümüze dek pek çok farklı formatta gerçekleştirilmiştir ve en son 2013 yılında kullanılan format, İsveç'in ön seçim etkinliği Melodifestivalen ile aynıdır. Profesyonel bir jüri tarafından gerçekleştirilen elemeler ile üç yarı finalde yarışacak otuz şarkı belirlenir, her yarı finalden en çok puan toplayan ilk üç şarkı doğrudan finale, dördüncü ve beşinci şarkı ise ikinci şans finaline yükselir, böylece finalde yarışacak on şarkı belirlenir. Galip yüzde otuz jüri ve yüzde yetmiş halk oyunun kombine edilmesi sonucunda belirlenir.^[17]

İsrail, Eurovision Şarkı Yarışması'nı 1978, 1979 ve 1998 yıllarında olmak üzere üç kez kazanmıştır ancak 1978 ve 1979 galipler İbrani Şarkı ve Koro Festivali isimli etkinlik ile belirlenmiş, 1998 galibi ise IBA tarafından gerçekleştirilen bir iç seçim ile belirlenmiştir, yani, günümüze dek bir Kdam Eurovision galibi Eurovision Şarkı Yarışması'nı kazanamamıştır.

1978 yılında Ürdün'ün kamusal yayın kuruluşu JRTV, İsrail'in performansı sırasında yayını keserek çiçek resimleri göstermiştir.^[18] İsrail'in yarışmayı kazanacağı belli olduktan sonra JRTV, şovun resmi olarak sonlanmasını beklemeden yayını aniden kesmiştir. Daha sonra Ürdün medyası, İsrail'in yarışmayı kazandığı gerçeğini kabul etmeyi reddetti ve ülkede, galibin Belçika olduğunu açıkladı.^[19]

İsrail'in katılımı sebebiyle pek çok Arap ülkesi katılmak istemesine rağmen yarışmaya hiç katılmadı ya da katılıp yarışmadan çekildi. Fas, Lübnan ve Tunus bu duruma birer örnektir. Tunus 1977 yarışmasına katılmak istemiş ancak vazgeçmiş; Lübnan, 2005 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılımını onaylamış ve temsilcisiyle şarkısını seçmiş ancak yarışmanın tamamını -İsrail'in performansını- anayasası sebebiyle yayınlayamayacağını bildirdiğinden Avrupa Yayın Birliği tarafından diskalifiye edilmiş;^[20] Fas ise İsrail'in katılmadığı 1980 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmış ancak İsrail'in dönüşü sebebiyle bir sonraki yılın yarışmasından çekilmiş ve günümüze dek yarışmaya hiç dönmemiştir. Fas, günümüze dek en az bir kez yarışmaya katılan tek Arap ve Afrika ülkesidir.^[21]

Notlar:

a. ^ 1996 yılında (ev sahibi Norveç dışında) yarışmaya katılan yirmi dokuz ülkeden yedi tanesi canlı şovlar olarak yayınlanmayan ön elemelerde elendi. İsrail, bu yedi ülkeden birisi idi. Ülke, bir şarkı ve şarkıcı seçmiş olsa da resmi Eurovision sitesi söz konusu yılı İsrail'in katılım listesine dahil etmemiştir.

b. ^ 2004 ve 2007 yılları arasında bir önceki yıl ilk ona giren ülkeler de referans ülkeleri ile doğrudan finalde yarışmakta idi. Bu sisteme göre, (örneğin) otomatik olarak finale yükselen referans ülkelerinden Birleşik Krallık ve Fransa ilk ona girmiş ise, söz konusu yarışmanın on bir ve on ikincisi ilk ona giren diğer sekiz ülke ile bir sonraki yarışmada doğrudan finalde yarışıyordu. 2008 yılından bu yana yalnızca ev sahibi ülke, beş referans ülkesi (Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, İspanya, İtalya) ile birlikte yarı finallerde yarışmadan doğrudan finale yükselmektedir.

İsrail, Eurovision Şarkı Yarışması'na 1979, 1999 ve 2019 yıllarında olmak üzere, ülkenin başkenti Kudüs'te bulunan Uluslararası Kongre Merkezi'nde ve ülkenin kültürel ve ticari merkezi olarak kabul edilen Tel Aviv'de bulunan Expo Tel Aviv'de olmak üzere üç defa ev sahipliği yapmıştır. 1979 yarışmasını Daniel Pe'er ve Yardena Arazi; 1999 yarışmasını (yarışma tarihinde ilk defa üç sunucu) Dafna Dekel, Sigal Şahamon ve Yigal Ravid; 2019 yarışmasını Erez Tal, Bar Refaeli, Assi Azar ve Lusi Eyyub sunmuştur.

Basın Ödülü^[22]

Yıl	Kategori	Şarkı	Şarkıcı	Besteci ve söz yazarı	Derece	Puan	Ev sahibi
2010	Basın Ödülü	"Milim" (מילים)	Tomer Hadadi (b) and Noam Horev (sy)	Harel Skaat	14	71	Oslo
	En İyi Şarkıcı Ödülü[a]
	Besteci Ödülü

Renklerin anlamları

  Birinci

  İkinci

  Üçüncü

  Sonuncu

• Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması'nda İsrail

• Kan Eurovision Resmi sitesi 13 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.