M83 Grubu

M83 Grubu
M83 Grubu
	Erboğa A gökadası, grubun geniş ve büyük kütleli üyesidir.
Gözlem verisi (Dönem J2000)
Takımyıldız	Suyılanı, Erboğa, & Başak
Sağ açıklık (α)	13sa 20d
Dik açıklık (δ)	-44° 58′
En parlak üye	Erboğa A
Galaksi sayısı	44
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)	550 km/s
Katalog belirtmeleri
	NGC 5128 Group, Centaurus A Group, LGG 344

Erboğa kümesi veya Erboğa Süperkümesi ile karıştırmayınız.

Erboğa A/M83 Grubu, Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan karmaşık bir gökada grubudur. Grup, büyük olasılıkla iki alt gruptan oluşur. Erboğa A Grubu, yaklaşık olarak 11,9 MIy (3,66 Mpc) uzaklıktaki yakın bir radyo gökada olan Erboğa A merkezinin etrafındadır.^[3] M83 Grubu, yaklaşık olarak 14,9 MIy (4,56 Mpc) uzaklıkta ve karşıdan görünen bir sarmal gökada olan Messier 83 merkezi etrafındadır.^[3]

Bu grup bazen tek bir grup^[4]^[5], bazen de iki ayrı grup olarak tanımlanmaktadır.^[6] Bu nedenle, bazı kaynaklarda Erboğa A Grubu (Centaurus A Group) ve M83 Grubu (M83 Group) olarak adlandırılan iki nesneden bahsedilir. Erboğa A çevresindeki gökadalar ile M83 çevresindeki gökadalar fiziksel olarak birbirlerine yakındır ve her iki alt grup da birbirlerine göre hareket etmiyor gibi görünmektedir.^[3]

Erboğa A/M83 Grubu, Yerel Grup'un da uzaktaki bir üyesi olduğu yerel süperküme olan Başak Süperkümesi'nin bir parçasıdır.

Üyeler

İki sarmal gökada M83 ve NGC 4945 ile büyük merceksi gökada NGC 5128 başlıca elemanlarıdır. NGC 5128 yakın gökadaların en parlaklarından biridir ve güçlü bir radyo dalgası kaynağıdır (Radyo gök bilimciler tarafından "Erboğa A" olarak anılır). Bu gökada aynı zamanda son birkaç yüz milyon yılda büyük bir sarmal gökada ile birleşmiş gibi gözükmektedir. NGC 4945, gruptaki en büyük ikinci gökadadır ve neredeyse yandan görülen sarmal bir gökadadır. M83, tam karşıdan görülen çok ünlü bir sarmal gökadadır. NGC 5068, grup merkezinin 20 derece kuzeyinde yer alan küçük, sarmal bir gökadadır. NGC 5102, bir merceksi gökadadır. ESO 270-17, gözlerden oldukça gizlenmiş, yandan görülen, düzensiz (veya belki de sarmal) bir gökadadır. NGC 5128 gökadası dikkate değer bir gökadadır. Resmi olarak merceksi bir gökada (merkezi bir şişkinlik ile etrafını saran düzgün bir yıldız diskinden oluşan gökada) olarak sınıflandırılmıştır, ancak çok garip görünmektedir. Gök bilimciler ancak 1952 yılında bu nesnenin bir gökada olduğunu teyit edebildiler. Gökada, kalın, karanlık bir toz şeridiyle iki eşit parçaya bölünmüştür ve bu şerit aynı zamanda güçlü bir radyo dalgası kaynağıdır. Gökada, radyo gök bilimciler tarafından yaygın olarak "Erboğa A" olarak anılır, çünkü burası 1950'lerde bu takımyıldızda keşfedilen ilk güçlü radyo dalgası kaynağıdır. Gökada, bize en yakın "radyo gökada"dır. Radyo ve kızılaltı teleskoplarla yapılan gözlemler, NGC 5128'in büyük bir ihtimalle yaklaşık 500 milyon yıl önce sarmal bir gökada yuttuğunu göstermektedir ve bu çarpışmanın etkileri güçlü radyo yayınına güç sağlamaktadır. NGC 5253, M83'e yakın küçük bir sarmal/düzensiz gökadadır. ESO 97-13, daha çok Pergel gökadası olarak bilinen sarmal bir gökadadır. Samanyolu'nun diğer tarafında, grubun 20 derece güneyinde yer alan, görünmesi çok zor bir gökadadır. ESO 274-1, grubun sol tarafında, yandan görülen, gözlerden saklı sarmal bir gökadadır.

Üye listesi

M83 grubunun başlıca gökadaları aşağıda listelenmiştir. Bu grup, Samanyolu'nun düzlemine yakın bir konumda yer alır ve Samanyolu düzleminin gerisinde hala keşfedilecek gökadalar var olabilir. Pergel Gökadası (ESO 97-13) bu listeye dahil edilmiştir çünkü her ne kadar grup merkezinin 25 derece güneyinde yer alsa da, gökada büyük bir ihtimalle grup üyesi seçilmek için aşağı yukarı doğru uzaklıktadır. Liste pek çok kaynakta belirtildiği üzere iki altgrup için ayrı ayrı düzenlenmiştir.

**Erboğa A altgrup üyeleri**
Adı	Tipi^[7]	S.A. (J2000)^[7]	D.A. (J2000)^[7]	Kırmızıya kayma (km/s)^[7]	Görünür parlaklık^[7]
Cen 7	Sph	13^sa 11^d 13.8^s	-38° 53′ 56″		17.3
Cen N		13^sa 48^d 09.1^s	-47° 33′ 54″		17.5
Erboğa A (NGC 5128)	S0 pec	13^sa 25^d 27.6^s	-43° 01′ 09″	547 ± 5	7.8
Erboğa A-dE1	dSph	13^sa 12^d 45.2^s	-41° 49′ 57″		19.3
Erboğa A-dE3	dE	13^sa 46^d 00.8^s	-36° 19′ 44″		17.1
HIPASS J1337-39	Im	13^sa 37^d 25.3^s	-39° 53′ 48″	492 ± 4	16.5
HIPASS J1348-37		13^sa 48^d 47.0^s	-37° 58′ 29″	581 ± 8	16.9
HIPASS J1351-47		13^sa 51^d 12.0^s	-46° 58′ 12.9″	529 ± 6
KKs 51	E/Sph	12^sa 44^d 21.5^s	-42° 56′ 23″		16.7
KKs 55	Sph	13^sa 22^d 12.8^s	-42° 43′ 41″		18.5
KKs 57	Sph	13^sa 41^d 38.1^s	-42° 34′ 55″		18.1
LEDA 166152	dI	13^sa 05^d 02.1^s	-40° 04′ 58″	617 ± 4	16.3
LEDA 166167	dI/dSph	13^sa 27^d 27.8^s	-45° 21′ 10″		18
LEDA 166172	dSph	13^sa 43^d 36.0^s	-43° 46′ 11″		18.5
LEDA 166175	dSph	13^sa 46^d 16.8^s	-45° 41′ 05″		19.2
LEDA 166179	dSph	13^sa 48^d 46.4^s	-46° 59′ 46″		18
NGC 4945	SB(s)cd	13^sa 05^d 27.5^s	-49° 28′ 06″	563 ± 3	9.3
NGC 5102	SA0	13^sa 21^d 57.6^s	-36° 37′ 49″	468 ± 2	10.4
NGC 5206	SB(r)0	13^sa 33^d 44.0^s	-48° 09′ 04″	571 ± 10	11.6
NGC 5237	I0	13^sa 37^d 39.0^s	-42° 50′ 49″	361 ± 4	13.2
PGC 45104	IABm	13^sa 03^d 33.6^s	-46° 35′ 06″
PGC 45717	I0 pec	13^sa 10^d 32.9^s	-46° 59′ 27.3″	1853 ± 32	13.3
PGC 45916	dE	13^sa 13^d 09.1^s	-44° 53′ 24″	784 ± 31	14.1
PGC 46663	IBm	13^sa 21^d 47.4^s	-45° 03′ 42″	741	16.1
PGC 46680	Im	13^sa 22^d 02.0^s	32° 07′		16.6
PGC 47171	IABm	13^sa 27^d 37.4^s	-41° 28′ 50″	516 ± 3	12.9
PGC 48515	dE	13^sa 42^d 05.6^s	-45° 12′ 18″		17.6
PGC 48738	IB(s)m	13^sa 45^d 00.5^s	-41° 51′ 40″	545 ± 2	14.0
PGC 49615	dS0/Im	13^sa 57^d 01.4^s	-35° 19′ 59″	561 ± 32	14.8

**M83 altgrup üyeleri**
Adı	Tipi^[7]	S.A. (J2000)^[7]	D.A. (J2000)^[7]	Kırmızıya kayma (km/s)^[7]	Görünen parlaklık^[7]
AM 1321-304	dIm	13^sa 24^d 36.2^s	-30° 58′ 19″	487 ± 1	16.7
Erboğa A-dE2	dE/Im	13^sa 21^d 32.4^s	-31° 53′ 11″		17.6
Erboğa A-dE4	dSph	13^sa 46^d 40.4^s	-29° 58′ 41″		19.
HIDEEP J1336-3321		13^sa 36^d 56.1^s	-33° 21′ 23″	591	17.3
IC 4247	S	13^sa 26^d 44.4^s	-30° 21′ 45″	274 ± 65	14.4
IC 4316	IBm pec	13^sa 40^d 18.4^s	-28° 53′ 32″	674 ± 53	15.0
KK 208	dI	13^sa 36^d 35.5^s	-29° 34′ 17″	381	14.3
LEDA 166163	dI	13^sa 21^d 08.2^s	-31° 31′ 45″	571 ± 3	17.1
LEDA 166164	dSph	13^sa 22^d 56.2^s	-33° 34′ 22″		17.6
M83	SAB(s)c	13^sa 37^d 00.9^s	-29° 51′ 57″	513 ± 2	8.2
NGC 5253	Im pec	13^sa 39^d 55.9^s	-31° 38′ 24″	407 ± 3	10.9
NGC 5264	IB(s)m	13^sa 41^d 36.7^s	-29° 54′ 47″	478 ± 3	12.6
PGC 47885		13^sa 35^d 08.1^s	-30° 07′ 03″	13848	15.8
PGC 48111	Im	13^sa 37^d 20.0^s	-28° 02′ 42″	587 ± 3	15.0
UGCA 365	Im	13^sa 36^d 31.1^s	-29° 14′ 06″	573 ± 1	15.4

İlave olarak, ESO 219-010, PGC 39032 ve PGC 51659 Erboğa A Altgrubu'nun olası üyeleri; ESO 381-018, NGC 5408 ve PGC 43048 ise M83 Altgrubu'nun olası üyeleridir.^[3] HIPASS J1337-39 yalnızca Karachentsev yayınında M83 altgrubu üyesi olarak yer almış,^[3] ancak daha sonraki analizler bunu doğrulamıştır^[8]

Kaynakça

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

M83 Grubu
Erboğa A gökadası, grubun geniş ve büyük kütleli üyesidir.
Gözlem verisi (Dönem J2000)
Takımyıldız	Suyılanı, Erboğa, & Başak^[1]
Sağ açıklık ( $α$ )	13^sa 20^d ^[2]
Dik açıklık ( $δ$ )	-44° 58′^[2]
En parlak üye	Erboğa A^[3]
Galaksi sayısı	44^[3]
Özellikler
Kırmızıya kayma ( $z$ )	550 km/s^[2]
Katalog belirtmeleri
NGC 5128 Group,^[2] Centaurus A Group,^[2] LGG 344^[2]