10.000 metre

10,000 metre, Yaz Olimpiyat Oyunları ve Dünya Atletizm Şampiyonası'nda da koşulan bir uzun mesafe koşusu dalı.

Tarihi

1912 yılında başlayan dal, atletizmdeki en uzun yarıştır. 1960'lara kadar Fin atletlerin domine ettiği yarış, daha sonra Afrikalı atletlerin hakimiyetine girdi.[1]

Tüm Zamanların En İyi 25 Derecesi

Erkekler

Kenenisa Bekele (sağda), 10,000m dünya rekorunu elinde bulundurmakta.

(Güncelleme Nisan 2010)

SıraZamanAtletYerTarih
1.26:17.53  Kenenisa Bekele (ETH)Brüksel26 Ağustos 2005
2.26:22.75  Haile Gebrselassie (ETH)Hengelo1 Temmuz 1998
3.26:27.85  Paul Tergat (KEN)Brüksel22 Ağustos 1997
4.26:30.03  Nicholas Kemboi (KEN)Brüksel5 Eylül 2003
5.26:30.74  Abebe Dinkesa (ETH)Hengelo29 Mayıs 2005
6.26:35.63  Micah Kogo (KEN)Brüksel25 Ağustos 2006
7.26:36.26  Paul Koech (KEN)Brüksel22 Ağustos 1997
8.26:37.25  Zersenay Tadese (Eritre)Brüksel25 Ağustos 2006
9.26:38.08  Salah Hissou (MAR)Brüksel25 Ağustos 1996
10.26:38.76  Abdullah Ahmad Hassan (QAT)Brüksel5 Eylül 2003
11.26:39.69  Sileshi Sihine (ETH)Hengelo31 Mayıs 2004
12.26:39.77  Boniface Kiprop Toroitich (UGA)Brüksel26 Ağustos 2005
13.26:41.75  Samuel Wanjiru (KEN)Brüksel26 Ağustos 2005
14.26:49.02  Eliud Kipchoge (KEN)Hengelo26 Mayıs 2007
15.26:49.20  Moses Ndiema Masai (KEN)Brüksel14 Eylül 2007
16.26:49.38  Sammy Kipketer (KEN)Brüksel30 Ağustos 2002
17.26:49.55  Moses Mosop (KEN)Hengelo26 Mayıs 2007
18.26:49.90  Assefa Mezgebu (ETH)Brüksel30 Ağustos 2002
19.26:50.20  Richard Limo (KEN)Brüksel30 Ağustos 2002
20.26:50.67  Albert Chepkurui (KEN)Brüksel30 Ağustos 2002
21.26:51.49  Charles Kamathi (KEN)Brüksel3 Eylül 1999
22.26:52.23  William Sigei (KEN)Oslo22 Haziran 1994
23.26:52.30  Mohammed Mourhit (BEL)Brüksel3 Eylül 1999
24.26:52.33  Gebregziabher Gebremariam (ETH)Hengelo26 Mayıs 2007
25.26:52.87  John Cheruiyot Korir (KEN)Brüksel30 Ağustos 2002

Kadınlar

(Güncelleme Nisan 2010)[2]

SıraZamanAtletYerTarih
1.29:17:45  Almaz Ayana (ETH)Rio12 Ağustos 2016
1.29:31.78  Wang Junxia (CHN)Pekin8 Eylül 1993
2.29:53.80  Meselech Melkamu (ETH)Utrecht14 Temmuz 2009
3.29:54.66  Tirunesh Dibaba (ETH)Pekin15 Ağustos 2008
4.29:56.34  Elvan Abeylegesse (TUR)Pekin15 Ağustos 2008
5.29.59.20  Meseret Defar (ETH)Birmingham11 Temmuz 2009
6.30:01.09  Paula Radcliffe (GBR)Münih6 Ağustos 2002
7.30:04.18  Berhane Adere (ETH)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
8.30:07.15  Werknesh Kidane (ETH)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
9.30:07.20  Sun Yingjie (CHN)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
10.30:11.53  Florence Jebet Kiplagat (KEN)Utrecht14 Temmuz 2009
11.30:11.87  Wude Ayalew (ETH)Utrecht14 Temmuz 2009
12.30:12.53  Lornah Kiplagat (NED)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
13.30:13.37  Zhong Huandi (CHN)Pekin8 Eylül 1993
14.30:13.74  Ingrid Kristiansen (NOR)Oslo5 Haziran 1986
15.30:17.49  Derartu Tulu (ETH)Sidney30 Eylül 2000
16.30:18.39  Ejegayehu Dibaba (ETH)Sollentuna28 Temmuz 2005
17.30:22.22  Shalane Flanagan (USA)Pekin15 Ağustos 2008
18.30:22.48  Gete Wami (ETH)Sidney30 Eylül 2000
19.30:22.88  Fernanda Ribeiro (POR)Sidney30 Eylül 2000
20.30:23.07  Alla Zhilyaeva (RUS)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
21.30:24.36  Xing Huina (CHN)Atina27 Ağustos 2004
22.30:26.20  Galina Bogomolova (RUS)Paris, Saint-Denis23 Ağustos 2003
23.30:26.50  Linet Chepkwemoi Masai (KEN)Pekin15 Ağustos 2008
24.30:29.36  Liliya Shobukhova (RUS)Şupaşkar23 Haziran 2009
25.30:30.26  Edith Masai (KEN)Helsinki6 Ağustos 2005

Yıllara Göre En İyi Dereceler

Erkekler

YılZamanAtletYer
198027:29.16  Craig Virgin (ABD)Paris
198127:27.1  Fernando Mamede (POR)Lizbon
198227:22.95  Fernando Mamede (POR)Paris
198327:23.44  Carlos Lopes (POR)Oslo
198427:13.81  Fernando Mamede (POR)Stockholm
198527:37.17  Bruce Bickford (ABD)Stockholm
198627:20.56  Mark Nenow (ABD)Brüksel
198727:26.95  Francesco Panetta (ITA)Stockholm
198827:21.46  Brahim Boutayeb (MAR)Seul
198927:08.23  Arturo Barrios (MEX)Berlin
199027:18.22  Arturo Barrios (MEX)Berlin
199127:11.18  Richard Chelimo (KEN)Hengelo
199227:14.26  Fita Bayissa (ETH)Oslo
199326:58.38  Yobes Ondieki (KEN)Oslo
199426:52.23  William Sigei (KEN)Oslo
199526:43.53  Haile Gebrselassie (ETH)Hengelo
199626:38.08  Salah Hissou (MAR)Brüksel
199726:27.85  Paul Tergat (KEN)Brüksel
199826:22.75  Haile Gebrselassie (ETH)Hengelo
199926:51.49  Charles Kamathi (KEN)Brüksel
200027:03.87  Paul Tergat (KEN)Brüksel
200127:04.20  Abraham Chebii (KEN)Palo Alto
200226:49.38  Sammy Kipketer (KEN)Brüksel
200326:29.22  Haile Gebrselassie (ETH)Brüksel
200426:20.31  Kenenisa Bekele (ETH)Ostrava
200526:17.53  Kenenisa Bekele (ETH)Brüksel
200626:35.63  Micah Kogo (KEN)Brüksel
200726:46.19  Kenenisa Bekele (ETH)Brüksel
200826:25.97  Kenenisa Bekele (ETH)Eugene
200926:46.31  Kenenisa Bekele (ETH)Berlin
201026:56.74  Josphat Kiprono Menjo (KEN)Turku

Kadınlar

YılZamanAtlerYer
197134:51.0  Kathy Gibbons (USA)Phoenix
197534:01.4  Christa Vahlensieck (GER)Wolfsburg
197634:19.0  Peg Neppel (USA)Eugene
197733:15.1  Peg Neppel (USA)Westwood
197832:43.2  Natalia Betini (ROU)Baile Felix
197932:52.5  Mary Shea (USA)Walnut
198032:57.17  Kathryn Binns (GBR)Sittard
198132:17.19  Yelena Sipatova (RUS)Moskova
198231:35.3  Mary Decker-Slaney (USA)Eugene
198331:27.58  Raisa Sadreydinova (RUS)Odessa
198431:13.78  Olga Bondarenko (RUS)Kiev
198530:59.42  Ingrid Kristiansen (NOR)Oslo
198630:13.74  Ingrid Kristiansen (NOR)Oslo
198731:05.85  Ingrid Kristiansen (NOR)Roma
198831:05.21  Olga Bondarenko (RUS)Seul
198930:48.51  Ingrid Kristiansen (NOR)Oslo
199031:18.18  Viorica Ghican (ROU)Helsinki
199130:57.07  Liz McColgan (GBR)Hengelo
199231:06.02  Derartu Tulu (ETH)Barselona
199329:31.78  Wang Junxia (CHN)Pekin
199430:50.34  Wang Junxia (CHN)Hiroşima
199531:04.99  Fernanda Ribeiro (POR)Göteborg
199631:01.63  Fernanda Ribeiro (POR)Atlanta
199730:38.09  Dong Yanmei (CHN)Şangay
199830:48.06  Fernanda Ribeiro (POR)Lizbon
199930:24.56  Getenesh Wami (ETH)Sevilla
200030:17.49  Derartu Tulu (ETH)Sidney
200130:55.80  Paula Radcliffe (GBR)Barakaldo
200230:01.09  Paula Radcliffe (GBR)Münih
200330:04.18  Berhane Adere (ETH)Paris
200430:17.15  Paula Radcliffe (GBR)Gateshead
200530:15.67  Tirunesh Dibaba (ETH)Sollentuna
200630:21.67  Elvan Abeylegesse (TUR)Antalya
200731:00.27  Mestawet Tufa (ETH)Valkenswaard
200829:54.66  Tirunesh Dibaba (ETH)Pekin
200929:53.80  Meselech Melkamu (ETH)Utrecht
201031:04.52  Meselech Melkamu (ETH)Ostrava

Dünya Rekorları

Erkekler

Atletizmde ilk 10.000 metre rekoru 1912 yılında, şimdiki adı Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği(IAAF) olan Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu tarafından kabul edilmiştir. İlk rekorun sahibi ise 16 Kasım 1911 tarihinde Paris'te yaptığı 30:40.2'lik derecesiyle Fransız atlet Jean Bouin oldu.[3]

21 Haziran 2009 tarihi itibarıyla IAAF 37 rekoru onaylamıştır..[3]

Erkekler 10,000 metre Dünya Rekorları
Zamanİlk ZamanAtletZamanYer
30:58.8  Jean Bouin (FRA)16 Kasım 1911Paris, Fransa[3]
30:40.2  Paavo Nurmi (FIN)22 Temmuz 1921Stockholm, İsveç[3]
30:35.4  Ville Ritola (FIN)25 Mayıs 1924Helsinki, Finlandiya[3]
30:23.2  Ville Ritola (FIN)6 Haziran 1924Paris, Fransa[3]
30:06.2  Paavo Nurmi (FIN)31 Ağustos 1924Kuopio, Finlandiya[3]
30:05.6  Ilmari Salminen (FIN)18 Haziran 1937Kouvola, Finlandiya[3]
30:02.0  Taisto Maki (FIN)29 Eylül 1938Tampere, Finlandiya[3]
29:52.6  Taisto Maki (FIN)17 Eylül 1939Helsinki, Finlandiya[3]
29:35.4  Viljo Heino (FIN)25 Ağustos 1944Helsinki, Finlandiya[3]
29:28.2  Emil Zátopek (CZE)11 Temmuz 1949Ostrava, Çekya[3]
29:27.2  Viljo Heino (FIN)1 Eylül 1949Kouvola, Finlandiya[3]
29:21.2  Emil Zátopek (CZE)22 Ekim 1949Ostrava, Çekya[3]
29:02.6  Emil Zátopek (CZE)4 Ağustos 1950Turku, Finlandiya[3]
29:01.6  Emil Zátopek (CZE)1 Kasım 1953Stara Boleslav, Çekya[3]
28:54.2  Emil Zátopek (CZE)1 Temmuz 1954Brüksel, Belçika[3]
28:42.8  Sandor Iharos (HUN)15 Haziran 1956Budapeşte, Macaristan[3]
28:30.4  Vladimir Kuts (URS)11 Eylül 1956Moskova, Rusya[3]
28:18.8  Pyotr Bolotnikov (URS)15 Ekim 1960Kiev, Ukrayna[3]
28:18.2  Pyotr Bolotnikov (URS)11 Ağustos 1962Moskova, Rusya[3]
28:15.6  Ron Clarke (AUS)18 Aralık 1963Melbourne, Avustralya[3]
27:39.427:39.89  Ron Clarke (AUS)14 Haziran 1965Oslo, Norveç[3]
27:38.427:38.35  Lasse Virén (FIN)3 Eylül 1972Münih, Almanya[3]
27:30.827:30.80  David Bedford (GBR)13 Haziran 1973Londra, Büyük Britanya[3]
27:30.527:30.47  Samson Kimobwa (KEN)30 Temmuz 1977Helsinki, Finlandiya[3]
27:22.427:22.47  Henry Rono (KEN)11 Temmuz 1978Viyana, Avusturya[3]
27:13.81-  Fernando Mamede (POR)2 Haziran 1984Stockholm, İsveç[3]
27:08.23-  Arturo Barrios (MEX)18 Ağustos 1989Berlin, Almanya[3]
27:07.91-  Richard Chelimo (KEN)5 Haziran 1993Stockholm, İsveç[3]
26:58.38-  Yobes Ondieki (KEN)10 Haziran 1993Oslo, Norveç[3]
26:52.23-  William Sigei (KEN)22 Haziran 1994Oslo, Norveç[3]
26:43.53-  Haile Gebrselassie (ETH)5 Temmuz 1995Hengelo, Hollanda[3]
26:38.08-  Salah Hissou (MAR)23 Ağustos 1996Brüksel, Belçika[3]
26:31.32-  Haile Gebrselassie (ETH)4 Ağustos 1997Oslo, Norveç[3]
26:27.85-  Paul Tergat (KEN)22 Ağustos 1997Brüksel, Belçika[3]
26:22.75-  Haile Gebrselassie (ETH)1 Temmuz 1998Hengelo, Hollanda[3]
26:20.31-  Kenenisa Bekele (ETH)8 Temmuz 2004Ostrava, Çekya[3]
26:17.53-  Kenenisa Bekele (ETH)26 Ağustos 2005Brüksel, Belçika[3]

Kadınlar

İlk kadınlar 10000 metre rekoru 1981 yılında, şimdiki adı Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği(IAAF) olan Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu tarafından kabul edilmiştir. İlk rekorun sahibi ise 19 Kasım 1981 tarihinde Moskova'da yaptığı 31:35.3'lük derecesiyle Sovyet atlet Yellena Sipatova oldu.[3]

21 Haziran 2009 tarihi itibarıyla IAAF 8 rekoru onaylamıştır.[3]

Kadınlar 10,000 metre Dünya Rekorları
ZamanAtletZamanYer
32:17.20  Yelena Sipatova (URS)19 Ekim 1981Moskova, Rusya[3]
31:35.3  Mary Decker-Slaney (USA)16 Haziran 1982Eugene, ABD[3]
31:35.01  Lyudmila Bragina (URS)29 Mayıs 1983Krasnodar, Rusya[3]
31:27.58  Raisa Sadreydinova (URS)7 Eylül 1983Odessa, Ukrayna[3]
31:13.78  Olga Bondarenko (URS)24 Temmuz 1984Kiev, Ukrayna[3]
30:59.42  Ingrid Kristiansen (NOR)27 Haziran 1985Oslo, Norveç[3]
30:13.74  Ingrid Kristiansen (NOR)5 Haziran 1986Oslo, Norveç[3]
29:31.78  Wang Junxia (CHN)8 Eylül 1993Pekin, Çin[3]

Madalyalar

Olimpiyat Oyunları

Erkekler

BranşAltınGümüşBronz
1912 Stockholm  Hannes Kolehmainen (FIN)  Lewis Tewanima (USA)  Albin Stenroos (FIN)
1920 Antwerp  Paavo Nurmi (FIN)  Joseph Guillemot (FRA)  James Wilson (GBR)
1924 Paris  Ville Ritola (FIN)  Edvin Wide (SWE)  Eero Berg (FIN)
1928 Amsterdam  Paavo Nurmi (FIN)  Ville Ritola (FIN)  Edvin Wide (SWE)
1932 Los Angeles  Janusz Kusociński (POL)  Volmari Iso-Hollo (FIN)  Lasse Virtanen (FIN)
1936 Berlin  Ilmari Salminen (FIN)  Arvo Askola (FIN)  Volmari Iso-Hollo (FIN)
1948 Londra  Emil Zátopek (TCH)  Alain Mimoun (FRA)  Bertil Albertsson (SWE)
1952 Helsinki  Emil Zátopek (TCH)  Alain Mimoun (FRA)  Aleksandr Anufriyev (URS)
1956 Melbourne  Vladimir Kuts (URS)  József Kovács (HUN)  Allan Lawrence (AUS)
1960 Roma  Pyotr Bolotnikov (URS)  Hans Grodotzki (EUA)  David Power (AUS)
1964 Tokyo  Billy Mills (USA)  Mohammed Gammoudi (TUN)  Ron Clarke (AUS)
1968 Mexico City  Naftali Temu (KEN)  Mamo Wolde (ETH)  Mohammed Gammoudi (TUN)
1972 Münih  Lasse Virén (FIN)  Emiel Puttemans (BEL)  Miruts Yifter (ETH)
1976 Montreal  Lasse Virén (FIN)  Carlos Lopes (POR)  Brendan Foster (GBR)
1980 Moskova  Miruts Yifter (ETH)  Kaarlo Maaninka (FIN)  Mohamed Kedir (ETH)
1984 Los Angeles  Alberto Cova (ITA)  Mike McLeod (GBR)  Michael Musyoki (KEN)
1988 Seul  Brahim Boutayeb (MAR)  Salvatore Antibo (ITA)  Kipkemboi Kimeli (KEN)
1992 Barcelona  Khalid Skah (MAR)  Richard Chelimo (KEN)  Addis Abebe (ETH)
1996 Atlanta  Haile Gebrselassie (ETH)  Paul Tergat (KEN)  Saleh Hissou (MAR)
2000 Sydney  Haile Gebrselassie (ETH)  Paul Tergat (KEN)  Assefa Mezgebu (ETH)
2004 Atina  Kenenisa Bekele (ETH)  Sileshi Sihine (ETH)  Zersenay Tadese (ERI)
2008 Pekin  Kenenisa Bekele (ETH)  Sileshi Sihine (ETH)  Micah Kogo (KEN)

Kadınlar

BranşAltınGümüşBronz
1988 Seul  Olga Bondarenko (URS)  Liz McColgan (GBR)  Yelena Zhupiyeva-Vyazova (URS)
1992 Barcelona  Derartu Tulu (ETH)  Elana Meyer (RSA)  Lynn Jennings (USA)
1996 Atlanta  Fernanda Ribeiro (POR)  Wang Junxia (CHN)  Gete Wami (ETH)
2000 Sydney  Derartu Tulu (ETH)  Gete Wami (ETH)  Fernanda Ribeiro (POR)
2004 Atina  Xing Huina (CHN)  Ejagayehu Dibaba (ETH)  Derartu Tulu (ETH)
2008 Pekin  Tirunesh Dibaba (ETH)  Elvan Abeylegesse (TUR)  Shalane Flanagan (USA)

Dünya Şampiyonaları

Erkekler

ŞampiyonaAltınGümüşBronz
1983 Helsinki  Alberto Cova (ITA)  Werner Schildhauer (GDR)  Hansjörg Kunze (GDR)
1987 Roma  Paul Kipkoech (KEN)  Francesco Panetta (ITA)  Hansjörg Kunze (GDR)
1991 Tokyo  Moses Tanui (KEN)  Richard Chelimo (KEN)  Khalid Skah (MAR)
1993 Stuttgart  Haile Gebrselassie (ETH)  Moses Tanui (KEN)  Richard Chelimo (KEN)
1995 Gothenburg  Haile Gebrselassie (ETH)  Khalid Skah (MAR)  Paul Tergat (KEN)
1997 Atina  Haile Gebrselassie (ETH)  Paul Tergat (KEN)  Salah Hissou (MAR)
1999 Sevilla  Haile Gebrselassie (ETH)  Paul Tergat (KEN)  Assefa Mezgebu (ETH)
2001 Edmonton  Charles Kamathi (KEN)  Assefa Mezgebu (ETH)  Haile Gebrselassie (ETH)
2003 Paris  Kenenisa Bekele (ETH)  Haile Gebrselassie (ETH)  Sileshi Sihine (ETH)
2005 Helsinki  Kenenisa Bekele (ETH)  Sileshi Sihine (ETH)  Moses Mosop (KEN)
2007 Osaka  Kenenisa Bekele (ETH)  Sileshi Sihine (ETH)  Martin Mathathi (KEN)
2009 Berlin  Kenenisa Bekele (ETH)  Zersenay Tadese (Eritre)  Moses Ndiema Masai (KEN)

Kadınlar

ŞampiyonaAltınGümüşBronz
1987 Roma  Ingrid Kristiansen (NOR)  Yelena Zhupiyeva (URS)  Kathrin Ullrich (GDR)
1991 Tokyo  Liz McColgan (GBR)  Zhong Huandi (CHN)  Wang Xiuting (CHN)
1993 Stuttgart  Wang Junxia (CHN)  Zhong Huandi (CHN)  Sally Barsosio (KEN)
1995 Gothenburg  Fernanda Ribeiro (POR)  Derartu Tulu (ETH)  Tegla Loroupe (KEN)
1997 Atina  Sally Barsosio (KEN)  Fernanda Ribeiro (POR)  Masako Chiba (JPN)
1999 Sevilla  Gete Wami (ETH)  Paula Radcliffe (GBR)  Tegla Loroupe (KEN)
2001 Edmonton  Derartu Tulu (ETH)  Berhane Adere (ETH)  Gete Wami (ETH)
2003 Paris  Berhane Adere (ETH)  Werknesh Kidane (ETH)  Sun Yingjie (CHN)
2005 Helsinki  Tirunesh Dibaba (ETH)  Berhane Adere (ETH)  Ejegayehu Dibaba (ETH)
2007 Osaka  Tirunesh Dibaba (ETH)  Elvan Abeylegesse (TUR)  Kara Goucher (USA)
2009 Berlin  Linet Masai (KEN)  Meselech Melkamu (ETH)  Wude Ayalew (ETH)

Kaynakça

Dış bağlantılar