İkinci Libya İç Savaşı

İkinci Libya İç Savaşı,^[88] Libya topraklarının ve petrolünün kontrolünü isteyen rakip gruplar arasında devam eden bir çatışmadır. Başlangıçtaki çatışma; ve Şafak Yolculuğu Operasyonu ve başarısız askerî darbeden sonra kurulan başkent Trablus'taki "Ulusal Kurtuluş Hükümeti" olarak da adlandırılan Genel Ulusal Kongresi (GNC) hükûmeti ile çoğunlukla "Tobruk hükümeti" olarak da bilinen 2014 yılında tartışmalı olarak seçilen Temsilciler Meclisi hükûmeti arasındaydı.

İkinci Libya İç Savaşı
Libya'da son durum (9 Haziran 2020)   Tobruk Hükümeti ve Libya Ulusal Ordusu kontrolündeki bölgeler   BM ve Uluslararası Alanda Tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti ve Müttefikleri kontrolündeki bölgeler   Yerel güçlerin kontrolündeki bölgeler
Tarih 16 Mayıs 2014-23 Ekim 2020 (6 yıl, 5 ay, 1 hafta) Bölge Libya, Kuzey Afrika Sebep Farklı grupların iktidarı ele geçirme mücadelesi, militanların silahlarını bırakmayı reddetmeleri, Halife Hafter'in iktidarı silahla ele geçirmeye çalışması Sonuç Kalıcı ateşkes 23 Ekim 2020'de onaylandı Ulusal Birlik Hükümeti 10 Mart 2021'de kuruldu
Taraflar
Temsilciler Meclisi (Tobruk)[1][2] Libya Ulusal Ordusu[3][4]  Libya Hava Kuvvetleri (LUO) Zintan Tugayları (2017'ye kadar)[5] Rus Paralı Askerler[6] JEM[7] (from 2016) SLM/A-Minnawi[8][9] Wagner Grubu[10][11][12] Destek:  Mısır[13]  Birleşik Arap Emirlikleri[13][14]  Fransa[15][16]  ABD[15]  Rusya[17][18]  Suudi Arabistan[19]  Çad[20]  Birleşik Krallık (2014-16)[15]  Ürdün (2014-16, 2019-)[21][22]  Cezayir (2014-18)  Belarus[23][24]  Yunanistan (2019'dan beri)[25]  Kıbrıs Cumhuriyeti (2019'dan beri) Kaddafi Yanlıları[26] Libya Özgürlük Halk Cephesi Warshefana milisleri[5][27][28]	Ulusal Mutabakat Hükümeti (Trablus) (2016'dan beri) Libya Silahlı Kuvvetleri  Libya Kara Kuvvetleri  Libya Hava Kuvvetleri (UMH)  Libya Deniz Kuvvetleri[29] Başkanlık Muhafızları[30] Misrata Tugayları[31] Sabratha Devrimci Tugayları[32] Petrol Tesisleri Muhafızları[33] Trablus Tugayı (2018'e kadar) Trablus Koruma Gücü (2018'den beri) Misrata Üçüncü Gücü[34] Tuareg milisleri[35] Toubou milisleri[35] Amazigh milisleri[36] Zintan Tugayları (2017'den beri) FACT[37] CCMSR[37] URF[38] UFDD[38] SMO (2019'dan beri Türkiye'nin vekil gücü olarak sahada bulunmaktadır)[39] Destek:  ABD (2016-2019)[40]  Birleşik Krallık (2016'dan beri)[41]  İtalya[42]  Almanya  Avrupa Birliği[43]  Katar[44]  Türkiye[45]  Sudan[46]  Ürdün (2016-18)[22][28]  Ukrayna (iddia; 2019'dan beri)[47]	Ulusal Kurtuluş Hükümeti (2014-17)[48][49] Libya Kalkan Gücü[50] LROR[50] Libya Ulusal Muhafızları[51][52][53] Destek:  Katar (2014-16)[13][44]  Sudan (2014-16)[46][54]  Türkiye (2014-16)[13][45]  İran[55] (iddia) Şura Bingazi Devrimciler Konseyi[56][57] İslami Mağrip'teki El-Kaide[58] SCBR milisleri: Ensaru'ş-Şeria (2014-17)[59] Libya Kalkan 1 (2014-16) 17 Şubat Şehitler Tugayı Rafallah es-Sahati Tugayı Derne Mücahidler Şura Konseyi (2014–18) Ensaru'ş-Şeria (Derne) (2014–18) Ebu Salim Şehitleri (2014–15) Bingazi Savunma Tugayları[60][61] Ecdebiye Devrimcileri Şura Konseyi (2015–16)[62] Derne Koruma Gücü	IŞİD[63] Berka Vilayeti[64][65] Trablus Vilayeti[66] Fizan Vilayeti[66] Destek: AQIM (2014–2015;[67][68] 2016'da iddia[69])
Komutanlar ve liderler
Akile Salih İsa (Temsilciler Meclisi Başkanı) Abdullah es-Sani (Başbakan) Mareşal Halife Hafter (Onur Operasyonu Komutanı) Albay Vanis Ebu Hamada (Libya Özel Kuvvetleri Komutanı) Tuğgeneral Şakir Geruşi (Libya Hava Kuvvetleri Komutanı) Abdül Razzak en-Nezuri (Libya Kara Kuvvetleri Komutanı) Seyfülislam Kaddafi[70] Gen. Ali Kana (Fizan'da sadık lider)[71][72]	Fayiz es-Serrac (Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı ve Başbakan) Albay El-Mehdi el-Bargati (UMH Savunma Bakanı) Rida İsa[29] (Libya Donanma Komutanı) Halil Soysal (Libya'daki Türk Birliği Komutanı)[73]	Nuri Ebusehmen (2014–16) (Genel Ulusal Kongre Başkanı) Halife el-Gavil (2015–17) (Başbakan)[74] Sadık el-Garyani (Büyük Müftü) Ebu Halid el-Medeni (ölü) (Ensaru'ş-Şeria Lideri)[75] Muhtar Belmuhtar (El-Murabıtun Komutanı, ölü olduğuna inanıldı)[76] Musa Ebu Davud (ölü) (AQIM Kuzey Bölge Komutanı)[58] Muhammed ez-Zahavi (ölü)[77] (Eski Ensaru'ş-Şeria Lideri) Atiye eş-Şaari DMSC / DPF Lideri Visam Bin Hamid (ölü)[78] (Libya Kalkanı 1 Komutanı) Salim Derbi (ölü) (Ebu Salim Şehitler Tugayı Komutanı)[79]	Ebu Nebil el-Anbari (ölü) (IŞİD Libya Lideri)[80][81] Ebu Hüdeyfe el-Muhacir[82] (IŞİD Trablus Vilayeti Valisi)
Kayıplar
8.788 ölü[83][84][85][86] 20,000 yaralı (as of May 2015)[87]

Doğu ve güney Libya'yı kontrol eden Temsilciler Meclisi, Libya Ulusal Ordusu ve General Halife Hafter'in sadakatine sahiptir. Mısır ve BAE tarafından hava saldırıları ile desteklenmiştir.^[89] Batı Libya'da yerleşik olan ve başta Katar, Sudan ve Türkiye'den destek alarak çeşitli milislerle (çoğunlukla batıda Libya Şafak ve doğuda Libya Kalkanı) desteklenen Genel Ulusal Kongre, başlangıçta^{[89][90][91][92]} 2014 seçiminin sonuçlarını kabul etmesine karşın, Anayasa Mahkemesi'nin Libya'nın geçişi ve Temsilciler Meclisi seçimleri için yol haritasına ilişkin bir değişikliği iptal etmesi üzerine reddetti.^[93] Anayasa değişiklikleri ile ilgili tartışmalar nedeniyle, Temsilciler Meclisi Trablus'taki Genel Ulusal Kongre'den görev almayı reddetti. Batı kıyı kenti Misrata, Genel Ulusal Kongre'nin güçlü milisleri tarafından kontrol ediliyordu. Bunun yerine Temsilciler Meclisi, General Hafter kuvvetleri tarafından kontrol edilen Tobruk'a taşındı.

Aralık 2015'te Şkirat'ta uzun süren görüşmelerin ardından Libya Siyasi Anlaşması^[94] imzalandı. Anlaşma, Trablus, Tobruk ve başka yerlerde Ulusal Mutabakat Hükûmeti olarak birleşmeyi kabul eden rakip siyasi kamplar arasındaki uzun süren müzakerelerin sonucuydu. 30 Mart 2016 tarihinde, Ulusal Mutabakat Hükûmeti başkanı Fayiz es-Serrac, Trablus'a geldi ve Genel Ulusal Kongre'nin muhalefetine rağmen oradan çalışmaya başladı.^[95] Ulusal Mutabakat Hükûmeti şu anda ülkedeki uluslararası kabul görmüş tek hükûmet olmasına rağmen, özellikle Hafter'in geleceği ile ilgili olarak, her iki taraf için kabul edilebilir spesifik detaylar henüz kabul edilmediğinden, yetkisi hala Temsilciler Meclisi tarafından tanınmamaktadır.

Bu üç fraksiyona ek olarak, daha küçük rakip gruplar da bulunmaktadır: 2017'de Genel Ulusal Kongre'yi destekleyen ve 2017 yılında Bingazi'de yenilen Ensarü'l-Şeria liderliğindeki Bingazi Devrimciler İslamcı Şura Konseyi;^[96][97][98] Irak Şam İslam Devleti'ın (IŞİD) Libya eyaletleri;^[99] Temmuz 2015'te IŞİD'i Derne'dan çıkaran ve daha sonra 2018'de Tobruk hükûmeti tarafından Derne'da yenilen Derne'deki Mücahidler Şura Konseyi;^[100] ve bağlılıkları sıklıkla değişen birçok milis ve silahlı grup.

Ulusal Mutabakat Hükûmeti ve Genel Ulusal Kongre Mayıs 2016'da IŞİD'den Sirte ve çevresindeki alanları temizlemek için ortak bir harekât başlattılar. Bu harekât, IŞİD'in daha önce Libya'da tuttuğu tüm önemli bölgelerin kontrolünü kaybetmesine neden oldu.^[101][102] Halife el-Gavi'e sadık kuvvetler, 2016'da Fayiz es-Serrac ve Ulusal Mutabakat Hükûmeti Başkanlık Konseyi'ne karşı bir darbe girişiminde bulundu.^[103]

30 Nisan 2020'de Hafter'e bağlı Libya Ulusal Ordusu isimli silahlı grubun sözcüsü Ahmed el-Mismari, ramazan ayı boyunca tek taraflı ateşkes ilan ettiklerini öne sürdü.^[104]

Mayıs 2020'de Ulusal Mutabakat Hükûmeti tarafından başlatılan Başkent Trablus'un 140 km güneybatısında yer alan Vatiyye Askeri Hava Üssü'nü Hafter güçlerinden almak için başlatılan operasyonda 2 Grad aracı ile çeşitli silahlar ve mühimmat araçlarının imha edildiği ve Vatiyye Askeri Üssü'nü korumakla görevli Hafter milislerinin komutanı Usame Emsik'in öldürüldüğü açıklandı.^[105][106]