Østfold
Østfold (Norveççe: Østfold fylke) Norveç'in güneydoğu kıyısındaki eyalettir. Askim, Mysen, Fredrikstad, Halden, Moss ve Sarpsborg Østfold'a bağlı olan altı şehirdir.[1]Akershus ile İsveç'in Värmland ve Västra Götaland illerine komşu olan eyalatin dahilindeki Sarpsborg ve Fredrikstad en büyük şehirlerdir. Üretim tesisleri genelde burada yer almaktadır. Moss ve Fredrikstad'da tersaneler bulunmaktadır. Ayrıca granit taş madenleri bulunmaktadır.
| Østfold | |
|---|---|
Østfold fylke | |
 | |
 Bayrak  Arma | |
Slogan: "İskandinavya'nın kalbi" | |
 Østfold'un Norveç'teki konumu | |
| Ülke |  Norveç |
| Bölge |  Østlandet |
| İdari merkezi | Sarpsborg |
| Eyalet | 1918 |
| Alt idari birimler | |
| İdare | |
| • Vali | Anne Enger (Norveç Merkez Partisi) |
| • Belediye başkanı | Ole Haabeth (Norwegian Labour) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 4182 km² |
| • Kara | 3.887 km² (1.500 mil²) |
| Nüfus (2011) | |
| • Toplam | 276.647 |
| • Yoğunluk | 66.42/km² |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
Resmî site www.ostfold-f.kommune.no | |
Tarihçe
Eyaletin adının anlamı doğu körfezidir. (Nn: Oslofjorden var Fold) Ost doğu, fold ise fiyord, körfez demektir. İsmin kökeni 1543 yılına dayanmaktadır.
Østfold, petroglifler (kaya resimleri) ve bölge genelindeki mezar höyükleri ile, ülkenin en eski yerleşim bölgeleri arasındadır. Viking medeniyeti altına girmeleri yanı sıra bir dönem Norveç Kralı Harald Fairhair yönetimindeyken İsveç'in egemenliği altına girmiştir.
Daha sonra İsveç Danimarka egemenliği altındayken, Danimarka Kralı bölgeyi pek çok baron payesine ayırmıştır. “Heggen” ve “Frøland” baronlukları, bugünkü Askim, Eidsberg ve Trøgstad bölgesi, Akershus sınırlarındayken 1768'de Østfold'a bağlanmışlardır.
Coğrafya
İsveç ile Oslo Körfezi'nin ortasında yer almaktadır. Norveç'in en uzun nehri Glomma Nehri eyalet boyunca geçerek Fredrikstad ile Oslo Körfezine akar. Kuzeyi ormanlık bir araziyle kaplı olan bölge İsveç sınırı boyunca dağlıktır. Merkezinde büyük bir göl sistemi vardır. Kıyı şeridi boyunca kayalıklar ve küçük takım adalar bulunmaktadır.[2]
İklim
Rüzgâr kış aylarında güneyden kuzeye, yaz aylarında ise kuzeyden kuzeydoğuya eser. Ortalama sıcaklıkları Ocak ayında -3,-5 °C, Temmuz ayında ise 16-17 °C arasında değişmektedir. Kış aylarında kıyıda sıcaklıklar genellikle -1 °C civarındadır. Yıllık yağış miktarı genellikle yaz sonu ve sonbaharda yoğun olup 700–800 mm civarındadır. Bölge denize yakın olduğundan dolayı son bahar ve kış aylarında yoğun sis olmaktadır.
Ulaşım ve altyapı
Østfold Oslo ve İsveç arasında stratejik bir konuma sahiptir. Rygge'de bulunan “Moss Airport” eyalatin tek kamu hava alanıdır. “ Ryanair” bu hava alanından uluslararası uçuşlar sağlayan ana şirketdir. Havaalanı, iki saat uzaklıktaki iki milyondan fazla yolcu taşıyan Gardermoen'deki “Oslo Airport” hava alanı için seferler düzenlemektedir. E6 ve E18 kara yolları ile Oslo-Göteborg demiryolu hattı sayesinde Norveç'ten İsveç'e düzenli bir alt yapıya sahiptir.[3]
Belediyeler
| Yerel Num.[4] Ad | Nüfus![5] Alan km² | ||
|---|---|---|---|
| 0101 |  Halden | 29,570 | 596,4 |
| 0104 |  Moss | 30,689 | 58,0 |
| 0105 |  Sarpsborg | 53,309 | 380,4 |
| 0106 |  Fredrikstad | 75,571 | 285,9 |
| 0111 |  Hvaler | 4,232 | 89,5 |
| 0118 |  Aremark | 1,425 | 282,3 |
| 0119 |  Marker | 3511 | 367,8 |
| 0121 |  Rømskog | 690 | 159,1 |
| 0122 |  Trøgstad | 5,200 | 187,9 |
| 0123 |  Spydeberg | 5,358 | 134,6 |
| 0124 |  Askim | 15,070 | 67,6 |
| 0125 |  Eidsberg | 11,082 | 231,9 |
| 0127 |  Skiptvet | 3,616 | 100,9 |
| 0128 |  Rakkestad | 7,679 | 426,1 |
| 0135 |  Råde | 7,003 | 105,3 |
| 0136 |  Rygge | 14,677 | 69,8 |
| 0137 |  Våler | 4,707 | 239,1 |
| 0138 |  Hobøl | 4,912 | 139,6 |
| Toplam | Østfold | 276 647 | 4186 |
Nüfus
Nüfusun çoğu kıyı bölgesinde yer almaktadır. Nüfusun en yoğun olduğu kırsal bölgeleri Moss, Sarpsborg, Fredrikstad ve Halden'dir. Askim ve Mysen dahil olmak üzere kıyı şehirlerinde nüfus yoğunluğu daha fazladır.
| Tarihsel popülasyonları | |||
|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | %± | |
| 1951 | 185.492 | — | |
| 1961 | 202.751 | %9 | |
| 1971 | 221.386 | %9 | |
| 1981 | 233.301 | %5 | |
| 1991 | 238.345 | %2 | |
| 2001 | 251.032 | %5 | |
| 2011 | 277.766 | %11 | |
| 2021? | 309.613 | %11 | |
| 2031? | 339.601 | %10 | |
| Kaynak: Norveç İstatistikleri.[5] | |||
Önemli kişiler
- Roald Amundsen (1872-1928) - kutup bölgesi kaşifi
- Berit Ås - Siyasetçi, profesör ve feminist.
- Thea Foss (1857-1927) - “Foss Denizcilik”in kurucusu
- Egil Olsen - Norveç Futbol antrenörü.
- Karl Ouren (1882-1943) - Norveç-Amerikalı sanatçı
- Petter Solberg - Rallici
- Nils Otto Tank (1800-1864) - Moravya Kilisesi dini lideri
- Harald Zwart - Film yönetmeni ve yapımcısı
Dış bağlantılar
- http://www.ostfold-f.kommune.no3 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İstatistik ve temel yorumlar Østfold (Norveççe)
- Roma Demir Çağı arkeolojik kazısı3 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
- Petter Dannevig: ‘Büyük Norveç ansiklopedisi’, blm."Østfold"