Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tibet'i ilhakı
Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tibet'i ilhakı, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletinin Tibet bölgesi üzerindeki kontrolü kazandığı süreçtir. Bu süreç, Çin Hükûmeti tarafından "Tibet'in barışçıl kurtuluşu"[dipnot 1][6][7][8], Sürgündeki Tibet Hükümeti tarafından ise "Tibet'in Çin tarafından istilası"[9][10] olarak anılır. Tibet Hükûmeti'nin uluslararası tanınma kazanma girişimleri, kendi ordusunu modernleştirme çabaları, ÇHC Hükûmeti ile müzakerelerde bulunması ve Ekim 1950'de Batı Kham'a bağlı Qamdo bölgesinde bir askeri çatışmaya katılmasından sonra Tibet Hükûmeti, Ekim 1951'de Çin baskısı altında On Yedi Noktalı Anlaşma'yı en sonunda kabul etti.[11][12] Tibet'in Çin'e dahil edilme süreci, bazı Batılı gözlemciler tarafından bir ilhak olarak görülür.[13][14] Çin otoritesine yeni girmiş Tibet'te Tibet Hükûmeti ve Tibet'in toplumsal yapıları başlangıçta muhafaza edildi, ancak 1959 Tibet isyanının sonucu olarak 14. Dalay Lama Tenzin Gyatso sürgüne kaçtı ve Tibet'in hükûmeti ve toplumsal yapıları çözüldü.[15]
| Tibet'in Çin Halk Cumhuriyeti tarafından ilhakı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş | |||||||
 Lhasa'nın içine yürüyen Çin Halk Kurtuluş Ordusu | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Tibet |  Çin | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Ngawang Sungrab Thutob Ngapoi Ngawang Jigme (esir)[1] Lhalu Tsewang Dorje[2] | Mao Zedong Liu Bocheng Zhang Guohua Fan Ming | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| Tibet Ordusu[3] | Çin Halk Kurtuluş Ordusu[4][5] | ||||||
Dipnot
Kaynakça
Literatür
- Feigon, Lee (1996). Demystifying Tibet: Unlocking the Secrets of the Land of Snows. Ivan R. Dee Inc. ISBN 1-56663-089-4.
- Goldstein, Melvyn C. (1997). The Snow Lion and the Dragon: China, Tibet, and the Dalai Lama. University of California Press. ISBN 0-520-21254-1.
- Laird, Thomas (2006). The Story of Tibet: Conversations with the Dalai Lama. Grove Press. ISBN 0-8021-1827-5.
- Shakya, Tsering (1999). The Dragon In The Land Of Snows. Columbia University Press. ISBN 0-231-11814-7.