Siling labuyo
- Para sa ibang gamit, tingnan ang Labuyo (paglilinaw).
- Huwag itong ikalito sa siling kayena at siling Thai.
Ang siling labuyo[* 1] o labuyo[1] (Ingles: wild chili) ay isang uring-linang (cultivar) ng maliliit na sili[2][3][4] na karaniwang makikita sa Pilipinas. Ang iba pang lokal na tawag dito ay chileng bundok, siling palay, pasitis, pasite (Tagalog), katumbal, kitikot, siling kolikot (Bisaya), silit-diablo (Ilocano), lada, rimorimo (Bicolano), and paktin (Ifugao).[5]
| Siling labuyo | |
|---|---|
| Kaanghangan |  Napakaanghang |
| Sukatang Scoville | 80,000 - 100,000 SHU |
| Siling labuyo | |
|---|---|
.jpg) | |
| Labuyo | |
Klasipikasyong pang-agham  | |
| Kaharian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiosperms |
| Klado: | Eudicots |
| Klado: | Asterids |
| Orden: | Solanales |
| Pamilya: | Solanaceae |
| Sari: | Capsicum |
| Espesye: | C. frutescens |
| Pangalang binomial | |
| Capsicum frutescens | |
Paglalarawan
Ang halamang labuyo ay isang pangmatagalang halaman na may maliliit, maanghang at patulis na mga bunga, karaniwang 2-3 sa isang buko. Ang mga bunga ng karamihang uri ay kulay pula, may ilang uri na kulay dilaw, lila o itim.
Sa mga supermarket sa Pilipinas, mayroon na ring mga pulang Thai pepper o siling bird's eye na karaniwang pinapangalanang siling labuyo sa mga etiketa nito, subalit ang mga ito ay ibang uri ng sili (espesyeng Capsicum annuum) na nagmula sa Taiwan. Sinasabing mas mahina ang taglay nitong anghang kumpara sa siling labuyo subalit mas pinipili ito ng mga magtitingi dahil mas mahaba ang tinatagal o shelf life nito.
Maliit man ang siling labuyo, nagtataglay naman ito ng matinding anghang. Naitala ito dati bilang ang pinakamaanghang na sili sa Guiness Book of World Records hanggang sa natuklasan na ang iba pang mas maaanghang na mga uri ng sili. Ang sukat ng anghang ng siling labuyo ay 80,000-100,000 yunit ayon sa Scoville scale subalit ito ay lubhang mababa kumpara sa sukat ng higit na maanghang na siling habañero.
Sangkap sa pagluluto
Bagaman hindi pangunahing sangkap sa mga lutuing Pinoy, madalas pa rin naman itong ginagamit na pampaanghang sa ilang ulam. Kadalasan din itong ginagamit sa suka para sa maanghang na sawsawan, ang mga dahon naman nito ay karaniwang ginagamit bilang gulay, gaya na lang sa lutong tinola.[6][2]
Iba pang gamit
Sa panggagamot, ang siling labuyo ay dating ginagamit bilang halamang lunas para sa pananakit ng buto, rayuma, impatso, kabag at sakit ng ngipin.[6]
Maaari rin itong gamiting pantaboy ng insekto (insect repellent) o pamatay-insekto kapag inihalo sa tubig.[7][8]
Tingnan din
Talababa
Mga sanggunian
Ang lathalaing ito na tungkol sa Halaman at Pagkain ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.