รัฐแอริโซนา

แอริโซนา (อังกฤษ: Arizona, ออกเสียง: /ˌærɪˈzoʊnə/ ( ฟังเสียง); สเปน: Arizona, ออกเสียง: [aɾiˈsona]; นาวาโฮ: Hoozdo Hahoodzo, ออกเสียง: [hoː˥z̥to˩ ha˩hoː˩tso˩];^[9] ออ-ออดัม: Alĭ ṣonak, ออกเสียง: [ˈaɭi̥ ˈʂɔnak])^[10] เป็นรัฐหนึ่งในภาคตะวันตกเฉียงใต้ของสหรัฐ มีขนาดพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 6 และมีประชากรมากเป็นอันดับที่ 14 จากทั้งหมด 50 รัฐ เมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดคือฟีนิกซ์ แอริโซนาเป็นส่วนหนึ่งของภูมิภาคสี่มุมโดยมีรัฐยูทาห์อยู่ทางทิศเหนือ รัฐโคโลราโดอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ และรัฐนิวเม็กซิโกอยู่ทางทิศตะวันออก รัฐข้างเคียงอื่น ๆ ได้แก่ รัฐเนวาดาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ รัฐแคลิฟอร์เนียทางทิศตะวันตก และรัฐบาฮากาลิฟอร์เนียและรัฐโซโนราของประเทศเม็กซิโกทางทิศตะวันตกเฉียงใต้และทิศใต้

รัฐแอริโซนา State of Arizona
รัฐ
ธง ตรา
สมญา:  รัฐแกรนด์แคนยอน (ทางการ),[1] รัฐทองแดง,[2] รัฐวาเลนไทน์[3]
คำขวัญ:  "พระเจ้าประทานความมั่งคั่ง" (ละติน: Ditat Deus)
เพลง: "มาร์ชแอริโซนา" และ "แอริโซนา"
แผนที่สหรัฐเน้นรัฐแอริโซนา
ประเทศ	สหรัฐ
สถานะก่อนเป็นรัฐ	ดินแดนแอริโซนา
เข้าร่วมสหรัฐ	14 กุมภาพันธ์ 1912; 112 ปีก่อน (1912-02-14) (ลำดับที่ 48)
เมืองหลวง (และเมืองใหญ่สุด)	ฟีนิกซ์
มหานครใหญ่สุด	ฟีนิกซ์
การปกครอง
• ผู้ว่าการ	เคที ฮอบส์ (ด)
• เลขานุการ	เอเดรียน ฟอนเทส (ด)
สภานิติบัญญัติ	สภานิติบัญญัติแอริโซนา
• สภาสูง	วุฒิสภา
• สภาล่าง	สภาผู้แทนราษฎร
ฝ่ายตุลาการ	ศาลสูงสุดแอริโซนา
สมาชิกวุฒิสภา	เคียร์สเติน ซิเนมา (อ) มาร์ก เคลลี (ด)
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร	พรรคริพับลิกัน 6 คน พรรคเดโมแครต 3 คน
พื้นที่
• ทั้งหมด	113,990[4] ตร.ไมล์ (295,234 ตร.กม.)
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 6
ขนาด
• ความยาว	400 ไมล์ (645 กิโลเมตร)
• ความกว้าง	310 ไมล์ (500 กิโลเมตร)
ความสูง	4,100 ฟุต (1,250 เมตร)
ความสูงจุดสูงสุด (ฮัมฟรีส์พีก[5][6])	12,637 ฟุต (3,852 เมตร)
ความสูงจุดต่ำสุด (แม่น้ำโคโลราโดที่พรมแดนประเทศเม็กซิโก[6])	72 ฟุต (22 เมตร)
ประชากร  (2020)
• ทั้งหมด	7,151,502[7] คน
• อันดับ	อันดับที่ 14
• ความหนาแน่น	57 คน/ตร.ไมล์ (22 คน/ตร.กม.)
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 33
• ค่ามัธยฐานรายได้ครัวเรือน	61,500 ดอลลาร์[8]
• อันดับรายได้	อันดับที่ 28
ภาษา
• ภาษาทางการ	อังกฤษ
• ภาษาพูด	ณ ค.ศ. 2010 อังกฤษ 74.1% สเปน 19.5% นาวาโฮ 1.9% อื่น ๆ 4.5%
เขตเวลา
ส่วนใหญ่ของรัฐ	UTC−07:00 (เวลาภูเขา)
ชาตินาวาโฮ	UTC−07:00 (เวลาภูเขา)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)	UTC−06:00 (เวลาออมแสงภูเขา)
อักษรย่อไปรษณีย์	AZ
รหัส ISO 3166	US-AZ
อักษรย่อเดิม	Ariz.
ละติจูด	31°20′ เหนือ ถึง 37° เหนือ
ลองจิจูด	109°03′ ตะวันตก ถึง 114°49′ ตะวันตก
เว็บไซต์	az.gov

แอริโซนาเป็นรัฐที่ 48 และรัฐสุดท้ายในบรรดารัฐที่ติดกับรัฐอื่น ๆ ที่เข้าร่วมสหรัฐ โดยได้รับสถานะรัฐเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1912 ก่อนหน้านี้แอริโซนาเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนอัลตากาลิฟอร์เนียในนิวสเปน จากนั้นกลายเป็นส่วนหนึ่งของเม็กซิโกซึ่งเป็นเอกราชใน ค.ศ. 1821 แต่หลังจากที่เม็กซิโกแพ้สงครามเม็กซิโก–สหรัฐใน ค.ศ. 1848 ทำให้ต้องเสียพื้นที่ส่วนนี้ให้แก่สหรัฐ รวมกับพื้นที่ส่วนหนึ่งที่สหรัฐได้มาจากการลงนามในสนธิสัญญาเมซิยาระหว่างเม็กซิโกกับสหรัฐใน ค.ศ. 1853 กลายเป็นพื้นที่ของรัฐแอริโซนาในปัจจุบัน

ภาคใต้ของแอริโซนาขึ้นชื่อเรื่องภูมิอากาศแบบทะเลทราย โดยมีฤดูร้อนที่ร้อนจัดและฤดูหนาวที่ไม่หนาวจัด ส่วนภาคเหนือของแอริโซนามีป่าสนและสปรูซ ที่ราบสูงโคโลราโด ภูเขา (เช่น ทิวเขาแซนแฟรนซิสโก) และหุบผาชันขนาดใหญ่ โดยมีอุณหภูมิปานกลางในฤดูร้อนและมีหิมะตกในฤดูหนาว มีสถานเล่นสกีในพื้นที่แฟลกสแตฟฟ์, ซันไรส์ และทูซอน นอกจากอุทยานแห่งชาติแกรนด์แคนยอนซึ่งเป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติและเป็นหนึ่งในเจ็ดสิ่งมหัศจรรย์ทางธรรมชาติของโลกแล้ว แอริโซนายังมีป่าสงวนแห่งชาติ อุทยานแห่งชาติ และอนุสรณ์สถานแห่งชาติอีกหลายแห่ง

จำนวนประชากรและเศรษฐกิจของแอริโซนาเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็วตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1950 เนื่องจากการย้ายถิ่นเข้ามา และปัจจุบันรัฐนี้เป็นศูนย์กลางสำคัญแห่งหนึ่งในแถบแดนตะวัน พื้นที่ชานเมืองขนาดใหญ่ก่อตัวและแผ่ขยายออกไปนอกตัวนครต่าง ๆ อย่างฟีนิกซ์และทูซอน รัฐนี้เป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่ของบริษัทขนาดใหญ่หลายแห่ง เช่น เพ็ตสมาร์ตและเซอร์เคิลเค^[11] รวมทั้งเป็นที่ตั้งมหาวิทยาลัยขนาดใหญ่อย่างมหาวิทยาลัยแอริโซนาและมหาวิทยาลัยแอริโซนาสเตต แอริโซนายังเป็นที่รู้จักจากการเป็นถิ่นนักการเมืองสายอนุรักษนิยม เช่น แบร์รี โกลด์วอเตอร์ และจอห์น แมคเคน แม้ว่ารัฐนี้จะกลายเป็นรัฐแกว่งมาตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1990 แล้วก็ตาม

แอริโซนาเป็นที่อยู่อาศัยของประชากรที่มีความหลากหลาย พื้นที่ประมาณหนึ่งในสี่ของรัฐ^[12][13] ประกอบเป็นเขตสงวนอินเดียนซึ่งทำหน้าที่เป็นบ้านของกลุ่มชนพื้นเมือง 27 กลุ่มที่ได้รับการรับรองจากรัฐบาลกลาง รวมถึงชาตินาวาโฮซึ่งเป็นเขตสงวนที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในรัฐและสหรัฐ โดยมีพลเมืองมากกว่า 300,000 คน ตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1980 เป็นต้นมา สัดส่วนประชากรเชื้อสายฮิสแปนิกในรัฐเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเนื่องจากการอพยพย้ายถิ่นเข้าจากเม็กซิโก ประชากรจำนวนหนึ่งของแอริโซนาเป็นสาวกของคริสตจักรโรมันคาทอลิกและศาสนจักรของพระเยซูคริสต์แห่งวิสุทธิชนยุคสุดท้าย