เข็มทิศ

เข็มทิศ คือเครื่องมือที่แสดงจุดทิศหลักที่ใช้สำหรับการเดินเรือและการกำหนดทิศทางด้านภูมิศาสตร์ โดยทั่วไปประกอบด้วยเข็มแม่เหล็กหรือส่วนประกอบอื่น ๆ อย่างหน้าปัดเข็มทิศหรือวงกลมแสดงทิศที่ใช้หมุนเพื่อจัดตำแหน่งตัวเองไปที่ทิศเหนือแม่เหล็ก ส่วนวิธีอื่น ๆ ได้แก่ ไจโรสโคป, แมกนีโตมิเตอร์ และตัวรับจีพีเอส

เข็มทิศทหารสมัยใหม่ พร้อมอุปกรณ์สายตาสำหรับจัดตำแหน่ง

เข็มทิศมักแสดงมุมในรูปองศา: ทิศเหนือเทียบเท่ากับ 0° และตัวเลขมุมเพิ่มขึ้นตามเข็มนาฬิกา ดังนั้น ทิศตะวันออกเทียบเท่ากับ 90° ทิศใต้คือ 180° และทิศตะวันตกคือ 270° จำนวนเหล่านี้บนเข็มทิศแสดงมุมทิศหรือแบริ่งที่มักระบุเป็นองศา ถ้าทราบมุมบ่ายเบนท้องถิ่นระหว่างทิศเหนือแม่เหล็กและทิศเหนือจริง จะทำให้ทิศทางของทิศเหนือแม่เหล็กเทียบเท่ากับทิศเหนือจริง

ในบรรดาสี่ยอดสิ่งประดิษฐ์ เข็มทิศแม่เหล็กเป็นสิ่งแรกที่ได้รับการคิดค้นในฐานะอุปกรณ์ทำนายที่เริ่มใช้ตั้งแต่จีนสมัยราชวงศ์ฮั่น (ตั้งแต่ ประมาณ 206 ปีก่อนคริสต์ศักราช)[1][2] และภายหลังนำมาใช้เป็นอุปกรณ์เดินทางในจีนสมัยราชวงศ์ซ่ง (ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 11)[3][4][5] มีการบันทึกการใช้งานเข็มทิศในยุโรปตะวันตกและโลกอิสลามครั้งแรกเกิดขึ้นประมาณ ค.ศ. 1190[6][7]

การบอกทิศทางแบบมุมทิศ (Azimuth)

เป็นวิธีการที่คิดขึ้นมาเพื่อใช้ในการบอกทิศทาง คือวัดขนาดของมุมทางราบที่ วัดจากแนวทิศเหนือหลักเวียนตามเข็มนาฬิกามาบรรจบกับแนวเป้าหมาย ที่ต้องการมุมทิศนี้จะมีค่าตั้งแต่ 0-360 องศา และเมื่อวัดมุมจากเส้นฐานทิศเหนือหลักชนิดใดก็เรียกทิศเหนือตามหลักนั้น

การบอกทิศทางแบบแบริง (Bearing)

คือการบอกทิศทางเป็นค่าของมุมในแนวราบ ซึ่งวัดจากแนวทิศเหนือหลักไปยังแนวเป้าหมายในทิศทางตะวันออกหรือตะวันตก หรือวัดจากแนวทิศใต้หลักไปแนวเป้าหมายทิศตะวันออกหรือตะวันตก ดังนั้นขนาดของมุมแบริงจะมีค่าไม่เกิน 90 องศาการอ่านค่ามุมแบบแบริงจะเริ่มต้นด้วยทิศหลัก เช่นทิศทาง AB เบนจากทิศเหนือไปทิศตะวันตกเป็นมุม 75 องศา เรียกทิศทาง AB นั้นว่า มีมุมแบริง 75 องศาตะวันตก

ประวัติ

รูปปั้นชายถือเข็มทิศ ทำขึ้นในสมัยราชวงศ์ซ่ง

เข็มทิศแบบแรกในจีนสมัยราชวงศ์ฮั่นทำมาจากแร่แม่เหล็ก (lodestone)[2][8] ต่อมาจึงทำเข็มทิศด้วยเข็มเหล็กที่ดึงดูดด้วยแร่แม่เหล็ก ซึ่ง Shen Kuo อธิบายว่าปรากฏขึ้นในจีนสมัยราชวงศ์ซ่งเมื่อ ค.ศ. 1088[9] เข็มทิศแบบแห้งเริ่มปรากฏขึ้นในยุโรปสมัยกลางและโลกอิสลามประมาณ ค.ศ. 1300[10][7] หลังจากนั้น ในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 จึงมีการแทนที่ด้วยเข็มทิศแม่เหล็กแบบเติมของเหลว[11]

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

ข้อมูล

อ่านเพิ่ม

  • Admiralty, Great Britain (1915) Admiralty manual of navigation, 1914, Chapter XXV: "The Magnetic Compass (continued): the analysis and correction of the deviation", London : HMSO, 525 p.
  • Aczel, Amir D. (2001) The Riddle of the Compass: The Invention that Changed the World, 1st Ed., New York : Harcourt, ISBN 0-15-600753-3
  • Carlson, John B (1975). "Multidisciplinary analysis of an Olmec hematite artifact from San Lorenzo, Veracruz, Mexico". Science. 189 (4205): 753–760. Bibcode:1975Sci...189..753C. doi:10.1126/science.189.4205.753. PMID 17777565. S2CID 33186517.
  • Gies, Frances and Gies, Joseph (1994) Cathedral, Forge, and Waterwheel: Technology and Invention in the Middle Age, New York : HarperCollins, ISBN 0-06-016590-1
  • Gubbins, David, Encyclopedia of Geomagnetism and Paleomagnetism, Springer Press (2007), ISBN 1-4020-3992-1, 978-1-4020-3992-8
  • Gurney, Alan (2004) Compass: A Story of Exploration and Innovation, London : Norton, ISBN 0-393-32713-2
  • King, David A. (1983). "The Astronomy of the Mamluks". Isis. 74 (4): 531–555. doi:10.1086/353360. S2CID 144315162.
  • Ludwig, Karl-Heinz and Schmidtchen, Volker (1997) Metalle und Macht: 1000 bis 1600, Propyläen Technikgeschichte, Berlin: Propyläen Verlag, ISBN 3-549-05633-8
  • Ma, Huan (1997) Ying-yai sheng-lan [The overall survey of the ocean's shores (1433)], Feng, Ch'eng-chün (ed.) and Mills, J.V.G. (transl.), Bangkok : White Lotus Press, ISBN 974-8496-78-3
  • Seidman, David, and Cleveland, Paul, The Essential Wilderness Navigator, Ragged Mountain Press (2001), ISBN 0-07-136110-3
  • Taylor, E.G.R. (1951). "The South-Pointing Needle". Imago Mundi. 8: 1–7. doi:10.1080/03085695108591973.
  • Williams, J.E.D. (1992) From Sails to Satellites: the origin and development of navigational science, Oxford University Press, ISBN 0-19-856387-6
  • Wright, Monte Duane (1972) Most Probable Position: A History of Aerial Navigation to 1941, The University Press of Kansas, LCCN 72-79318
  • Zhou, Daguan (2007) The customs of Cambodia, translated into English from the French version by Paul Pelliot of Zhou's Chinese original by J. Gilman d'Arcy Paul, Phnom Penh : Indochina Books, prev publ. by Bangkok : Siam Society (1993), ISBN 974-8298-25-6

แหล่งข้อมูลอื่น

🔥 Top keywords: หน้าหลักองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทยมิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์ 2567ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรปพิเศษ:ค้นหาดวงใจเทวพรหม (ละครโทรทัศน์)พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวดอนัลด์ ทรัมป์อสมทซูซานน่า เรโนลรายชื่อประธานาธิบดีสหรัฐฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป 2024พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถกรกันต์ สุทธิโกเศศแอนโทเนีย โพซิ้วประธานาธิบดีสหรัฐกองทัพ พีคลามิน ยามัลฟุตบอลทีมชาติสเปนศิริลักษณ์ คองวันอาสาฬหบูชามัณฑนา หิมะทองคำมิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรรัญชน์รวี เอื้อกูลวราวัตรภักดีหาญส์ หิมะทองคำโจ ไบเดินฟุตบอลโลกอาณาจักรอยุธยาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์ 2566ฟุตบอลทีมชาติอังกฤษคุณอาเรียโต๊ะข้างๆ พูดรัสเซียหวานใส่ซะหัวใจจะวายอริยสัจ 4ประเทศไทยสมโภชน์ อาหุนัยโครงการเติมเงินผ่านกระเป๋าเงินดิจิทัล 10,000 บาทพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชประเทศสเปน