เกลียวคู่กรดนิวคลีอิก
ในชีววิทยาโมเลกุล คำว่าเกลียวคู่[1] หมายถึงโครงสร้างซึ่งเกิดขึ้นจากโมเลกุลกรดนิวคลีอิกสองเส้น อย่างเช่น ดีเอ็นเอและอาร์เอ็นเอ โครงสร้างเกลียวคู่ของกรดนิวคลีอิกเป็นผลมาจากโครงสร้างทุติยภูมิ และเป็นองค์ประกอบสำคัญในการกำหนดโครงสร้างตติยภูมิของมัน คำดังกล่าวได้ถูกใช้อย่างกว้างขวางภายหลังการตีพิมพ์บทความ เกลียวคู่: การบรรยายส่วนบุคคลการค้นพบโครงสร้างของดีเอ็นเอ (The Double Helix: A Personal Account of the Discovery of the Structure of DNA) โดยเจมส์ วัตสัน
เกลียวคู่ดีเอ็นเอเป็นพอลิเมอร์ที่หมุนกันเป็นวงของกรดนิวคลีอิก ซึ่งเชื่อมเข้าด้วยกันด้วยนิวคลีโอไทด์ ในบี-ดีเอ็นเอ ซึ่งเป็นโครงสร้างดีเอ็นเอที่พบได้มากที่สุด เกลียวคู่จะเวียนไปทางขวามือโดยมีนิวคลีโอไทด์ 10-15 นิวคลีโอไทด์ต่อรอบ[2] โครงสร้างเกลียวคู่ของดีเอ็นเอประกอบด้วยร่องใหญ่และร่องเล็กอย่างละหนึ่งที่[3] ซึ่งร่องใหญ่จะมีความกว้างมากกว่าร่องเล็ก ความแตกต่างของความกว้างของร่องใหญ่และร่องเล็กนั้นเป็นผลมาจากโปรตีนจำนวนมากซึ่งเชื่อมกับดีเอ็นเอทำให้ร่องใหญ่กว้างขึ้น[4]
ประวัติ
แบบจำลองเกลียวคู่ของโครงสร้างดีเอ็นเอนั้นได้รับการตีพิมพ์เป็นครั้งแรกในวารสารเนเจอร์โดยเจมส์ ดี. วัตสัน และฟรานซิส คริก ในปี ค.ศ. 1953[5] โดยอาศัยภาพถ่ายการเลี้ยวเบนรังสีเอ็กซ์ของดีเอ็นเอที่สำคัญ ซึ่งมีชื่อว่า "โฟโต 51" จากโรซาลินด์ แฟรงคลิน ในปี ค.ศ. 1952[6] ตามมาด้วยภาพถ่ายดีเอ็นเอที่มีความชัดเจนยิ่งขึ้นโดยเรย์มอนด์ กอซลิง[7][8], มอริส วิลคินส์, อเล็กซานเดอร์ สโตกส์ และเฮอร์เบิร์ต วิลสัน[9] เช่นเดียวกับข้อมูลทางเคมีและชีวเคมีการเข้าคู่กันของเบสโดยเออร์วิน ชาร์กาฟฟ์[10][11][12][13][14][15] แบบจำลองก่อนหน้านั้นเป็นแบบจำลองเกลียวสาม[16]
คริก วิลคินส์ และวัตสันต่างก็ได้รับรางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ประจำปี 1962 สำหรับการมีส่วนค้นพบดังกล่าว[17] (แฟรงคลินได้เสียชีวิตไปแล้ว ไม่สามารถถูกเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลได้)