อำเภอโพธิ์ประทับช้าง

อำเภอโพธิ์ประทับช้าง มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสามง่าม
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองพิจิตรและอำเภอตะพานหิน
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบึงนาราง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบึงสามัคคี (จังหวัดกำแพงเพชร)

สมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระเจ้าสุริเยนทราธิบดี (พระศรีสรรเพชญ์ที่ 8) เดินทางจากอยุธยาไปสุโขทัยโดยช้างและมเหสีทรงครรภ์แก่ ระหว่างทางเดินทางถึงบริเวณต้นโพธิ์ริมแม่น้ำได้หยุดพักและประสูติพระโอรส นำรกฝังใต้ต้นอุทุมพร (ต้นมะเดื่อ) จึงให้ชื่อว่า “เจ้าเดื่อ” หรือสมเด็จพระเจ้าเสือ ภายหลังทรงสร้างวัด ณ สถานประสูติ ต่อมาจึงตั้งชื่อว่า “โพธิ์ประทับช้าง” ซึ่งพระเจ้าเสือโปรดให้สร้างขึ้นเพื่อระลึกถึงภูมิชาติที่พระองค์ประสูติในปี พ.ศ. 2242

เดิมท้องที่เป็นส่วนหนึ่งของตำบลวังจิก ตำบลไผ่รอบ ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองพิจิตร ตำบลไผ่ท่าโพ อำเภอโพทะเล ในปี พ.ศ. 2481 ตำบลวังจิก และตำบลไผ่รอบ ได้ย้ายไปขึ้นกับอำเภอสามง่าม^[1] ต่อมาได้มีการโอนตำบลกลับเข้าการปกครองของอำเภอเมืองพิจิตร ในเดือนเมษายน พ.ศ. 2481 ได้โอนตำบลไผ่รอบ จากอำเภอสามง่าม^[2]และเดือนกันยายน พ.ศ. 2481 ได้โอนตำบลวังจิก จากอำเภอสามง่าม^[3] ทั้ง 2 ตำบลให้กลับมาขึ้นอำเภอเมืองพิจิตรอีกครั้ง และตั้งตำบลโพธิ์ประทับช้างขึ้นในปี พ.ศ. 2490^[4]

ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2509 สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดพิจิตร ได้ยื่นเรื่องราวต่อราชการ ขอให้ตั้งกิ่งอำเภอขึ้นที่ตำบลโพธิ์ประทับช้าง โดยเสนอให้รวมท้องที่ตำบลไผ่รอบ ตำบลวังจิก ตำบลโพธิ์ประทับช้าง เพื่อรวมขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ ปีต่อมา พ.ศ. 2510 กรมการปกครองได้พิจารณาดำเนินการจัดตั้งกิ่งอำเภอ ซึ่งจังหวัดพิจิตรได้เสนอขอตั้งกิ่งอำเภอโพธิ์ประทับช้างในท้องที่อำเภอเมืองพิจิตร ซึ่งกรมการปกครองบรรจุเข้าแผนการจัดตั้งกิ่งอำเภอและอำเภอระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2509 - 2513) และในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2510 ทางกระทรวงมหาดไทยประกาศท้องที่ตำบลไผ่รอบ ตำบลวังจิก ตำบลโพธิ์ประทับช้าง ออกมาตั้งเป็น กิ่งอำเภอโพธิ์ประทับช้าง^[5] ขึ้นการปกครองกับอำเภอเมืองพิจิตร และขณะจัดตั้งกิ่งอำเภอได้เพียง 5 เดือน เขตตำบลไผ่ท่าโพ ของอำเภอโพทะเล ได้แจ้งแก่ทางราชการว่าประชาชนไปติดต่อราชการกับกิ่งอำเภอโพธิ์ประทับช้าง สะดวกกว่าไปติดต่อกับอำเภอโพทะเล ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2510 ทางราชการจึงได้โอนท้องที่ตำบลไผ่ท่าโพ^[6] เข้ามาสมทบในการปกครองของทางกิ่งอำเภอ

ในปี พ.ศ. 2513 หมู่ 3–5 และหมู่ 7 ของตำบลบึงนาราง อำเภอโพทะเล ขอเข้าอยู่ในการปกครองของกิ่งอำเภอ เนื่องจากติดต่อราชการสะดวก จึงได้โอนท้องที่ 4 หมู่บ้านมาขึ้นตำบลไผ่ท่าโพ^[7] จนกระทั่งเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2516 จึงมีพระราชกฤษฎีกาฯ ยกฐานะขึ้นเป็น อำเภอโพธิ์ประทับช้าง^[8] และในปี พ.ศ. 2518 ได้แบ่งท้องที่ 6 หมู่บ้านของตำบลไผ่ท่าโพ ตั้งขึ้นเป็นตำบลดงเสือเหลือง^[9] และแบ่งท้องที่ 7 หมู่บ้านของตำบลไผ่ท่าโพ ตั้งขึ้นเป็นตำบลเนินสว่าง ในปี พ.ศ. 2520^[10] และใน 12 ปีต่อมาได้จัดตั้งตำบลลำดับสุดท้ายของทางอำเภอ โดยแบ่งท้องที่ตำบลดงเสือเหลือง ตั้งเป็นตำบลทุ่งใหญ่^[11] อำเภอโพธิ์ประทับช้างจึงมีการปกครองทั้งหมด 7 ตำบลจนถึงปัจจุบัน

อำเภอโพธิ์ประทับช้างแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 7 ตำบล 99 หมู่บ้าน ได้แก่

ท้องที่อำเภอโพธิ์ประทับช้างประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลโพธิ์ประทับช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังจิกทั้งตำบล รวมถึงบางส่วนของตำบลโพธิ์ประทับช้างและตำบลไผ่ท่าโพ
• เทศบาลตำบลไผ่รอบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่รอบทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโพธิ์ประทับช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพธิ์ประทับช้าง (นอกเขตเทศบาลตำบลโพธิ์ประทับช้าง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลไผ่ท่าโพ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่ท่าโพ (นอกเขตเทศบาลตำบลโพธิ์ประทับช้าง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลดงเสือเหลือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงเสือเหลืองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเนินสว่าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเนินสว่างทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งใหญ่ทั้งตำบล