อากิระ ซูซูกิ
อากิระ ซูซูกิ (ญี่ปุ่น: 鈴木 章; โรมาจิ: Suzuki Akira) เป็นนักเคมีชาวญี่ปุ่นซึ่งได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมีใน พ.ศ. 2553 เขาค้นพบและตีพิมพ์ปฏิกิริยาซูซูกิ ซึ่งเป็นปฏิกิริยาในเคมีอินทรีย์ระหว่างกรดโบโรนิกที่มีหมู่แอริลหรือไวนิลกับแอริลหรือไวนิลเฮไลด์โดยใช้สารประกอบโคออร์ดิเนชันของแพลเลเดียมเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาเมื่อ พ.ศ. 2522[1][2][3][4]
อากิระ ซูซูกิ | |
|---|---|
 ซูซูกิใน พ.ศ. 2553 | |
| เกิด | 12 กันยายน พ.ศ. 2473 มูกาวะ จังหวัดฮกไกโด (กิ่งจังหวัดอิบูริ) ประเทศญี่ปุ่น |
| สัญชาติ | ญี่ปุ่น |
| ศิษย์เก่า | มหาวิทยาลัยฮกไกโด |
| มีชื่อเสียงจาก | ปฏิกิริยาซูซูกิ |
| รางวัล | รางวัลโนเบลสาขาเคมี (พ.ศ. 2553) บุคคลทรงคุณค่าด้านวัฒนธรรม (พ.ศ. 2553) เครื่องราชอิสริยาภรณ์วัฒนธรรม (พ.ศ. 2553) |
| อาชีพทางวิทยาศาสตร์ | |
| สาขา | เคมี |
| สถาบันที่ทำงาน | มหาวิทยาลัยฮกไกโด มหาวิทยาลัยเพอร์ดู มหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์โอกายามะ มหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และศิลปะคูราชิกิ |
| มีอิทธิพลต่อ | เฮอร์เบิร์ต ชาลส์ บราวน์ |
วัยเด็กและการศึกษา
ซูซูกิเกิดเมื่อวันที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2473 ที่เมืองมูกาวะ กิ่งจังหวัดอิบูริ จังหวัดฮกไกโด บิดาของซูซูกิเสียชีวิตตั้งแต่ซูซูกิยังเรียนอยู่ชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย เขาเข้าศึกษาวิชาเคมีที่มหาวิทยาลัยฮกไกโดจนจบระดับปริญญาเอกและทำงานเป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์ในสถาบันเดียวกัน ในวัยเด็กซูซูกิสนใจคณิตศาสตร์มากกว่า[5] แต่ความสนใจของเขาเปลี่ยนไปเมื่อเขาได้อ่านตำราเคมีอินทรีย์สองเล่มได้แก่ Textbook of Organic Chemistry โดยหลุยส์ ฟีเซอร์จากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดและ Hydroboration โดยเฮอร์เบิร์ต ซี. บราวน์จากมหาวิทยาลัยเพอร์ดู[6]
งานวิชาการ
ซูซูกิเข้าทำงานวิจัยหลังปริญญาเอกตั้งแต่ พ.ศ. 2506 ถึง 2508 กับเฮอร์เบิร์ต ซี. บราวน์ที่มหาวิทยาลัยเพอร์ดูก่อนจะกลับมาดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยฮกไกโด ที่มหาวิทยาลัยฮกไกโด ซูซูกิได้นำประสบการณ์จากมหาวิทยาลัยเพอร์ดูมาใช้ศึกษาปฏิกิริยาควบแน่นร่วมกับผู้ช่วยได้แก่โนริโอะ มิยาอูระ (ญี่ปุ่น: 宮浦憲夫; โรมาจิ: Miyaura Norio) และนำไปสู่การค้นพบปฏิกิริยาซูซูกิใน พ.ศ. 2522[7] ข้อได้เปรียบของปฏิกิริยานี้คือกรดโบโรนิกเสถียรในน้ำและอากาศ ทำให้ใช้งานได้ง่ายกว่าปฏิกิริยาควบแน่นแบบอื่น ๆ [8] กลไกการเกิดปฏิกิริยาซูซูกิแสดงด้านล่าง
ซูซูกิลาออกจากมหาวิทยาลัยฮกไกโดเมื่อ พ.ศ. 2537 ก่อนจะไปทำงานมหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์โอกายามะจนถึง พ.ศ. 2538 แล้วย้ายไปที่มหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และศิลปะคูราชิกิจนถึง พ.ศ. 2542[9] (ทั้งสองแห่งตั้งอยู่ในจังหวัดโอกายามะ) และยังได้เป็นศาสตราจารย์รับเชิญที่มหาวิทยาลัยเพอร์ดูใน พ.ศ. 2544 และมหาวิทยาลัยแห่งชาติไต้หวันใน พ.ศ. 2545
ซูซูกิได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมีร่วมกับริชาร์ด เฮ็กและเออิจิ เนงิชิเมื่อ พ.ศ. 2553[10]
มุมมอง
ซูซูกิมองว่าเคมีมักถูกมองเป็นตัวร้ายที่ก่อมลพิษ แต่ในความเป็นจริงแล้วเคมีเป็นวิชาที่สำคัญที่ทำให้ชีวิตในปัจจุบันสะดวกสบาย เขามองว่ากระบวนการผลิตสารเคมีที่ไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมเป็นสิ่งสำคัญ โดยในบทสัมภาษณ์ในนิตยสารยูเนสโกคูเรียร์ใน พ.ศ. 2554 เนื่องในโอกาสปีสากลแห่งเคมี ซูซูกิกล่าวว่า[11]：
"Today some people see chemistry just as a polluting industry, but that is a mistake......Without it, productivity would drop and we could not enjoy the life we know today. If there is pollution, it is because we are releasing harmful substances. Obviously, we have to adapt treatment and management regimes and work to develop chemical substances and manufacturing processes that respect the environment."
ครั้งหนึ่งเมื่อนักศึกษาชาวแคนาดาเชื้อสายจีนคนหนึ่งถามว่าทำอย่างไรจึงจะเป็นนักเคมีที่ดีได้ ซูซูกิตอบว่าสิ่งสำคัญคือต้องมองทะลุสิ่งที่มองเห็นภายนอกเพื่อค้นพบใจความสำคัญข้างใน[12]
ซูซูกิไม่จดสิทธิบัตรปฏิกิริยาของเขาเนื่องจากเขาคิดว่างานวิจัยของเขาได้รับทุนสนับสนุนจากภาครัฐ[13] ทำให้เทคโนโลยีนี้เผยแพร่ไปสู่วงกว้าง[14] จนถึงปัจจุบัน สิทธิบัตรและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาซูซูกิมีมากกว่า 6,000 ฉบับ[6]
