อนุสาวรีย์เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต

อนุสาวรีย์เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิตเกิดขึ้นจากการดำริร่วมกันของสมาคมนักเรียนเก่าโรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัยและโรงเรียนบุญวาทย์วิทยาลัย เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2516 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการประกาศเกียรติคุณและสักการบูชา เป็นการแสดงความกตัญญูกตเวทิตาต่อท่านผู้สถาปนาโรงเรียน

ต่อมาเมื่อวันที่ 13 สิงหาคม พ.ศ. 2517 ได้จัดทำเหรียญพ่อเจ้าบุญวาทย์ฯ ให้ประชาชนชาวลำปางเช่าบูชา โดยมีหลวงพ่อเกษม เขมโก เป็นประธานฝ่านสงฆ์ และประสานงานร่วมกับเจ้าบุญส่ง ณ ลำปาง และเจ้าประเวทย์ ณ ลำปาง ในครั้งนั้นหลวงพ่อเกษม เขมโก ได้มอบทุนจำนวน 400,000 บาท เพื่อสร้างอนุสาวรีย์ 200,000 บาท และสร้างอาคารสมาคมนักเรียนเก่า 200,000 บาท

ต่อมากองหัตถศิลป์ กรมศิลปากร ได้ดำเนินการออกแบบและปั้นอนุสาวรีย์ขึ้น โดยสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน) ประธานฝ่ายสงฆ์ ทรงเป็นประธานเททองหล่อ และมีศาสตราจารย์ นายแพทย์ บุญสม มาร์ติน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เป็นประธานในพิธีวางศิลาฤกษ์ฐานอนุสาวรีย์ และอัญเชิญอนุสาวรีย์ขึ้นประดิษฐาน เมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2521 และได้กระทำพิธีเปิดอนุสาวรีย์เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายนของปีเดียวกัน^[1]

ในทุกวันที่ 5 ตุลาคม ซึ่งเป็นวันคล้ายวันถึงแก่พิราลัยของเจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิต จะมีพิธีถวายพวงมาลาเป็นประจำทุกปี^[2]