สบู่แดง

สบู่แดงเป็นไม้พุ่มสูง 1-2 เมตร แตกกิ่งก้านจากโคนต้น ลำต้นและกิ่งมีขนสีทองปกคลุมหนาแน่น ทุกส่วนของต้นมียางขาว ใบเดี่ยวเรียงสลับรูปฝ่ามือ ขอบใบเว้าลึก 3-5 แฉก ใบอ่อนสีแดงอมม่วง เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีเขียวอมแดง ก้านใบสีแดง ช่อดอกเชิงลดหลั่นออกที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยสีแดงเข้ม ดอกตัวผู้และดอกตัวเมียอยู่บนต้นเดียวกัน กลีบเลี้ยง 5 กลีบ แต่ละช่อย่อยมีดอกตัวเมีย 1 ดอก ที่เหลือเป็นดอกตัวผู้ ผลค่อนข้างกลม มี 3 พู เมื่อแก่แตกได้ มี 3 เมล็ด^[3] ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดหรือปักชำ^[4]

เมล็ดสบู่แดงมีโปรตีนเป็นพิษ คือ เซอร์ซิน (curcin) และน้ำมันจากเมล็ดมีฤทธิ์เป็นยาถ่าย^[5] หากรับประทานเข้าไป จะมีผลต่อระบบทางเดินอาหาร ทำให้คลื่นไส้อาเจียน ท้องเดิน ปวดท้อง อ่อนเพลีย จุกเสียด กระหายน้ำ ปวดศีรษะ อาจถ่ายเป็นเลือด ความดันเลือดต่ำ อัมพาต ผิวหนังแดง ชัก ม่านตาขยาย และสั่น น้ำยางมีฤทธิ์ระคายเคืองต่อผิวหนัง ทำให้คัน ปวดแสบปวดร้อน อักเสบบวม พองเป็นตุ่มน้ำใส หากถูกตา จะทำให้ตาอักเสบ อาจทำให้ตาบอดชั่วคราวหรือถาวร^[6]

สบู่แดงมีคุณสมบัติหลายอย่างในทางเภสัชวิทยา เช่น ช่วยลดความดันโลหิต ต้านเชื้อจุลินทรีย์ และเป็นยาระงับปวด^[7] น้ำยางจากลำต้นใช้ห้ามเลือดได้^[8] ใบใช้ต้มกินแก้ปวดท้อง ลดไข้^[9] และใช้ย้อมสีได้^[10] นอกจากนี้ สารสกัดจากใบแก่ของสบู่แดงยังใช้เป็นยาฆ่าแมลงได้^[11]

• ละหุ่ง
• สบู่เลือด

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ สบู่แดง