รายการซากดึกดำบรรพ์สายพันธุ์มนุษย์
ตารางต่อไปนี้จะแสดงข้อมูลส่วนหนึ่งในบรรดาซากดึกดำบรรพ์ของสัตว์ที่เป็นสายพันธุ์มนุษย์ (hominin) ซึ่งใช้เป็นหลักฐานสนับสนุนวิวัฒนาการของมนุษย์เริ่มต้นตั้งแต่การตั้งขึ้นของวงศ์ย่อย "Hominini" ในสมัย Miocene ปลายคือประมาณ 6 ล้านปีก่อน (ดูการจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ที่บทความการจำแนกชั้นของไพรเมต-วงศ์ลิงใหญ่)
เนื่องจากว่า มีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์เป็นพัน ๆ โดยมากไม่สมบูรณ์ บ่อยครั้งเป็นเพียงแค่กระดูกหรือฟันชิ้นเดียว และน้อยครั้งจะได้โครงกระดูกหรือแม้แต่กะโหลกศีรษะทุกชิ้น[1]ตารางนี้ไม่ได้มีจุดมุ่งหมายเพื่อจะแสดงซากดึกดำบรรพ์ที่ได้ค้นพบทั้งหมดแต่เพื่อจะแสดงสิ่งค้นพบที่สำคัญที่สุดรายการจะเรียงลำดับตามอายุโดยประมาณ ตามการหาอายุโดยสารกัมมันภาพรังสี (เช่นจากคาร์บอนกัมมันตรังสี) หรือเทคนิคอื่น ๆ (เช่น incremental dating)ชื่อสปีชีส์เป็นชื่อตามมติในปัจจุบัน หรือว่า ถ้าไม่มี ก็จะแสดงชื่ออื่น ๆ ไว้ด้วยส่วนชื่อสปีชีส์ที่เคยใช้แต่ตกไปแล้วอาจจะพบได้ในเว็บไซต์ของซากดึกดำบรรพ์เอง
ให้สังเกตว่า ซากดึกดำบรรพ์ที่แสดงโดยมากไม่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นสัตว์บรรพบุรุษของมนุษย์ปัจจุบัน (Homo sapiens) แต่เป็นญาติใกล้ชิดกับบรรพบุรุษมนุษย์ และดังนั้น จึงมีความสำคัญในการศึกษาเรื่องการสืบทอดสายพันธุ์
ตัวย่อที่ใช้
ปี
- Ma = ล้านปี
- k = พันปี
ตำแหน่งสถานที่หรือชื่อของซากดึกดำบรรพ์
- AL – บริเวณ Afar, ประเทศเอธิโอเปีย
- ARA-VP – Aramis Vertebrate Paleontology, หมู่บ้าน Aramis, ประเทศเอธิโอเปีย
- BAR – Lukeino, เขา Tugen Hills, เทศมณฑล Baringo, ประเทศเคนยา
- BOU-VP – Bouri Vertebrate Paleontology, โบราณสถาน Bouri, ประเทศเอธิโอเปีย
- D – โบราณสถาน Dmanisi, ประเทศจอร์เจีย
- ER – ทะเลสาบ Turkana ตะวันออก, ประเทศเคนยา
- KGA – โบราณสถาน Konso-Gardula, ประเทศเอธิโอเปีย
- KNM – พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติประเทศเคนยา (Kenya National Museum)
- KP – Kanapoi, ประเทศเคนยา
- LB – ถ้ำ Liang Bua, เกาะ Flores, ประเทศอินโดนีเซีย
- LH – Laetoli Hominid, โบราณสถาน Laetoli, ประเทศแทนซาเนีย
- NG – หมู่บ้าน Ngandong, ประเทศอินโดนีเซีย
- OH – Olduvai Hominid, โกรกธาร Olduvai Gorge, ประเทศแทนซาเนีย
- SK – เขตมรดกแห่งชาติ Swartkrans, ประเทศแอฟริกาใต้
- Sts, Stw – ถ้ำ Sterkfontein, ประเทศแอฟริกาใต้
- TM – พิพิธภัณฑ์ Transvaal Museum, ประเทศแอฟริกาใต้
- TM – Toros-Menalla, ประเทศชาด
- WT – ทะเลสาบ Turkana ตะวันตก, ประเทศเคนยา
สมัย Miocene ปลาย
สมัย Miocene (5.3-23 ล้านปีก่อน) เป็นส่วนต้นของยุคนีโอจีน (2.6-23 ล้านปีก่อน)
5.3 - 7 ล้านปี
รูป | ชื่อ | อายุ (Ma) | สปีชีส์ | ค.ศ. ที่พบ | ประเทศ | พบโดย |
---|---|---|---|---|---|---|
![]() | TM 266 (Toumai) | 7 Ma[2] | Sahelanthropus tchadensis | 2001 | ชาด | Alain Beauvilain, Fanone Gongdibe, Mahamat Adoum และ Ahounta Djimdoumalbaye |
![]() | BAR 1000'00 | 6 Ma[3] | Orrorin tugenensis | 2000 | เคนยา | Martin Pickford, Kiptalam Cheboi, Dominique Gommery, Pierre Mein, Brigitte Senut |
สมัยไพลโอซีน
สมัยไพลโอซีน (2.58-5.3 ล้านปี) เป็นส่วนปลายของยุคนีโอจีน
2.58 - 5.3 ล้านปี
รูป | ชื่อ | อายุ (Ma) | สปีชีส์ | ค.ศ. ที่พบ | ประเทศ | พบโดย |
---|---|---|---|---|---|---|
![]() | Ardi | 4.4 Ma[4] | Ardipithecus ramidus | 1994 | เอธิโอเปีย | Yohannes Haile-Selassie |
KNM-LT 329 | 4.2 - 5 Ma[5] | Australopithecus anamensis | 1967 | เคนยา | Arnold Lewis, Bryan Patterson[6][7][8] | |
KNM-TH 13150 | 4.15-5.25 Ma[9] | Australopithecus anamensis | 1984 | เคนยา | Kiptalam Cheboi[6] | |
KNM-KP 271 | 4 Ma[10] | Australopithecus anamensis | 1965 | เคนยา | Bryan Patterson[6] | |
![]() | รอยเท้า Laetoli | 3.7 Ma | hominin เดินด้วยสองเท้า | 1976 | แทนซาเนีย | แมรี ลีกคี |
LH 4 | 2.9 - 3.9 Ma | Australopithecus afarensis | 1974 | Laetoli, แทนซาเนีย | แมรี ลีกคี[11] | |
KSD-VP-1/1 (Kadanuumuu) | 3.58 Ma | Australopithecus afarensis | 2005 | เอธิโอเปีย | Yohannes Haile-Selassie | |
K 12 (Abel) | 3.5 | Australopithecus bahrelghazali | 1995 | ชาด | Michel Brunet | |
Flat Faced Man[12] | 3.5 Ma | Kenyanthropus platyops | 1999 | ทะเลสาบ Turkana, เคนยา | Justus Erus และ มีฟ ลีกคี[13] | |
![]() | Stw 573 (Little foot) | 3.3 Ma | Australopithecus ? | 1994 | แอฟริกาใต้ | Ronald J. Clarke |
![]() | DIK-1 (Selam) | 3.3 Ma | Australopithecus afarensis | 2000 | เอธิโอเปีย | Zeresenay Alemseged |
![]() | AL 288-1 (Lucy) | 3.2 Ma | Australopithecus afarensis | 1974 | เอธิโอเปีย | Tom Gray, Donald Johanson, Yves Coppens และ Maurice Taieb |
AL 200-1 | 3 - 3.2 Ma | Australopithecus afarensis | 1975 | เอธิโอเปีย | Donald Johanson Yves Coppens และ Maurice Taieb | |
AL 129-1 | 3 - 3.2 Ma | Australopithecus afarensis | 1973 | เอธิโอเปีย | Donald Johanson | |
[14] | AL 444-2 | 3 Ma | Australopithecus afarensis | 1991 | เอธิโอเปีย | Bill Kimbel |
สมัย Pleistocene
ยุคหินเก่าต้น 300,000-2.58 ล้านปี
รูป | ชื่อ | อายุ (Ma) | สปีชีส์ | ค.ศ. ที่พบ | ประเทศ | พบโดย |
---|---|---|---|---|---|---|
![]() | Taung 1 (Taung Child) | 2.5 Ma | Australopithecus africanus | 1924 | แอฟริกาใต้ | Raymond Dart |
KNM WT 17000 (The Black Skull) | 2.5 Ma | Paranthropus aethiopicus | 1985 | เคนยา | Alan Walker | |
[15] | Uraha 501 | 2.3 - 2.5 Ma | Homo rudolfensis | 1991 | มาลาวี | Tyson Msiska, Timothy Bromage, Friedemann Schrenk |
[16] | STS 14 | 2.04-2.58 Ma | Australopithecus africanus | 1947 | แอฟริกาใต้ | Robert Broom |
[17] | STS 71 | 2.04 - 2.58 Ma | Australopithecus africanus | 1947 | แอฟริกาใต้ | Robert Broom และ John T. Robinson |
[18] | STS 52 | 2.04 -2 .58 Ma | Australopithecus africanus | 1947 | แอฟริกาใต้ | Robert Broom |
![]() | STS 5 (Mrs. Ples) | 2.04 Ma | Australopithecus africanus | 1947 | แอฟริกาใต้ | Robert Broom |
TM 1517 | 2 Ma | Paranthropus robustus | 1938 | แอฟริกาใต้ | Gert Terblanche | |
[19] | MH1 | 1.977-1.98 Ma[20] | Australopithecus sediba | 2008 | แอฟริกาใต้ | Lee R. Berger |
![]() | KNM ER 1813 | 1.9 Ma | Homo habilis | 1973 | เคนยา | Kamoya Kimeu |
![]() | KNM ER 1470 | 1.9 Ma | Homo rudolfensis | 1972 | เคนยา | Bernard Ngeneo[21] |
[22] | OH 24 (Twiggy) | 1.8 Ma | Homo habilis | 1968 | แทนซาเนีย | Peter Nzube |
[23] | OH 8 | 1.8 Ma | Homo habilis | 1960 | แทนซาเนีย | |
![]() | OH 5 (Zinj หรือ nutcracker man) | 1.8 Ma | Paranthropus boisei | 1959 | แทนซาเนีย | แมรี ลีกคี |
![]() | D2700 (Dmanisi Skull 3) | 1.8 Ma | Homo erectus | 2001 | จอร์เจีย | |
D4500 (Dmanisi Skull 5) | 1.8 Ma | Homo erectus | 2005/2013 | จอร์เจีย | ||
KNM-ER 62000[24] | 1.78 -1.9 Mya | Homo rudolfensis | 2012 | Koobi Fora, เคนยา | ทีมของ มีฟ ลีกคี | |
KNM-ER 62003 (ชิ้นส่วนขากรรไกร) [24] | 1.78 -1.9 Mya | Homo rudolfensis | 2012 | Koobi Fora, เคนยา | ทีมของ มีฟ ลีกคี | |
KNM-ER 60000 (ขากรรไกร) [24] | 1.78 -1.9 Mya | Homo rudolfensis | 2012 | Koobi Fora, เคนยา | ทีมของ มีฟ ลีกคี | |
![]() | OH 7 | 1.75 Ma | Homo habilis | 1960 | แทนซาเนีย | จอนะทาน ลีกคี |
![]() | KNM ER 3733 | 1.75 Ma | Homo ergaster[25] (aka Homo erectus) | 1975 | เคนยา | Bernard Ngeneo |
KNM ER 1805 | 1.74 Ma | Homo habilis | 1973/4 | เคนยา | Paul Abell | |
Yuanmou Man | 1.7 Ma / 0.5-0.6 Ma (disputed) [26] | Homo erectus | 1965 | จีน | Fang Qian | |
KNM ER 406 | 1.7 Ma | Paranthropus boisei | 1969 | เคนยา | ริชาร์ด ลีกคี | |
KNM ER 732[27] | 1.7 Ma | Paranthropus boisei | 1970 | เคนยา | ริชาร์ด ลีกคี | |
[28] | KNM ER 23000 | 1.7 Ma | Paranthropus boisei | 1990 | Koobi Fora, เคนยา | Benson Kyongo |
KNM WT 17400[29] | 1.7 Ma | Paranthropus boisei | เคนยา | |||
![]() | KNM WT 15000 (Turkana Boy) | 1.6 Ma | Homo ergaster/erectus | 1984 | เคนยา | Kamoya Kimeu |
[30] | StW 53 | 1.5 - 2 Ma | Homo gautengensis | 1976 | แอฟริกาใต้ | A. R. Hughes |
[31] | SK 847 | 1.5 - 2 Ma | Homo habilis | 1949 | แอฟริกาใต้ | |
[32] | DNH 7 (Eurydice) | 1.5 - 2 Ma | Paranthropus robustus | 1994 | แอฟริกาใต้ | André Keyser |
[33] | SK 46 | 1.5 - 1.8 Ma | Paranthropus robustus | 1949 | แอฟริกาใต้ | Robert Broom |
Peninj Mandible | 1.5 Ma | Paranthropus boisei | 1964 | แทนซาเนีย | ริชาร์ด ลีกคี | |
[34] | OH 9 (Chellean Man) | 1.5 Ma | Homo erectus | 1960 | แทนซาเนีย | หลุยส์ ลีกคี |
KNM ER 992 | 1.5 Ma | Homo erectus/ergaster | 1971 | เคนยา | ริชาร์ด ลีกคี | |
Mojokerto 1 (Mojokerto child) | 1.43 - 1.49 Ma | Homo erectus | 1936 | อินโดนีเซีย | Andojo, G.H.R. von Koenigswald | |
KNM ER 3883 | 1.4 - 1.6 Ma | Homo erectus | 1976 | เคนยา | ริชาร์ด ลีกคี | |
KGA 10-525[35] | 1.4 Ma | Paranthropus boisei | 1993 | เอธิโอเปีย | A. Amzaye | |
Atapuerca Jawbone[36] | 1.2 Ma | Homo antecessor | 2008 | สเปน | Eudald Carbonell | |
![]() | Daka | 1.0 Ma | Homo erectus | 1997 | เอธิโอเปีย | Henry Gilbert |
Sangiran 4 | 1 Ma | Homo erectus | 1939 | อินโดนีเซีย | G.H.R. von Koenigswald | |
![]() | 780k - 858k | Homo erectus | 1994 | สเปน | Bermúdez & Arsuaga | |
![]() | Sangiran 2 | 0.7 - 1.6 Ma | Homo erectus | 1937 | อินโดนีเซีย | G.H.R. von Koenigswald |
[37] | Trinil 2 หรือ Pithecanthropus-1 หรือ Java Man | 0.7 -1 Ma | Homo erectus | 1891 | อินโดนีเซีย | Eugène Dubois |
Ternifine 2-3/Tighennif[ต้องการอ้างอิง] | 700k | Homo erectus | 1954 | แอลจีเรีย | C. Arambourg | |
[38] | Sangiran 17 | 700k | Homo erectus | 1969 | อินโดนีเซีย | S. Sartono |
![]() | มนุษย์ปักกิ่ง | 680k - 780k | Homo erectus | 1921 | จีน | Davidson Black |
[39] | Buia UA 31 | 600k - 1.4 Ma | Homo erectus/heidelbergensis | 1997 | เอริเทรีย | Ernesto Abbate |
[40] | Bodo | 600k | Homo erectus/heidelbergensis | 1976 | เอธิโอเปีย | A. Asfaw |
Mauer 1 (Heidelberg Man) | 500k | Homo heidelbergensis | 1907 | เยอรมนี | Daniel Hartmann | |
500k[41] | Homo erectus | 1923 | อินเดีย | V. S. Wakankar | ||
[42] | Saldanha man | 500k | Homo rhodesiensis | 1953 | แอฟริกาใต้ | |
![]() | Boxgrove Man | 478k - 524k | Homo heidelbergensis | 1994 | อังกฤษ | |
![]() | Arago 21 (Tautavel Man) | 450k | Homo erectus | 1971 | ฝรั่งเศส | Henry de Lumley |
[43] | Hexian | 400k - 500k | Homo erectus | 1980 | จีน | |
![]() | Skull 5 (Miguelón) | 400k | Homo heidelbergensis | 1992 | สเปน | Bermúdez, Arsuaga & Carbonell |
Swanscombe Man | 400k | Homo heidelbergensis | 1935 | อังกฤษ | Alvan T Marston | |
Salé[44] | 250-200 ka | Homo erectus | 1971 | โมร็อกโก | Quarrymen | |
[45] | Ndutu | 350k | Homo rhodesiensis | 1973 | แทนซาเนีย | A.A. Mturi |
![]() | Steinheim Skull | 350k | Homo heidelbergensis | 1933 | เยอรมนี | Karl Sigrist, Jr. |
ยุคหินเก่ากลาง 300,000 - 50,000 ปี
รูป | ชื่อ | อายุ (Ma) | สปีชีส์ | ค.ศ. ที่พบ | ประเทศ | พบโดย |
---|---|---|---|---|---|---|
[46] | Petralona 1 | 250k - 500k | Homo heidelbergensis | 1960 | กรีซ | |
![]() | Jebel Irhoud 1 | 315k[47] | Homo sapiens | 1991 | โมร็อกโก | |
Jebel Irhoud 2 | 315k | Homo sapiens | 1991 | โมร็อกโก | ||
[48] | Jebel Irhoud 3 | 315k | Homo sapiens | 1991 | โมร็อกโก | |
Jebel Irhoud 4 | 315k | Homo sapiens | 1991 | โมร็อกโก | ||
[49] | Florisbad[50] | 259k | Homo heidelbergensis | 1932 | แอฟริกาใต้ | T.F. Dreyer |
Ngandong 7 | 250k | Homo erectus | 1931 | อินโดนีเซีย | C. ter Haar และ G. H. R. von Koenigswald | |
Altamura Man | 250k | Homo neanderthalensis | อิตาลี | |||
Bontnewydd (Pontynewydd) | 230k | Homo neanderthalensis | 1981 | อังกฤษ | ||
[51] | Dali | 209k ±23k (ถูกโต้แย้ง) [52] | Homo erectus/sapiens | 1978 | จีน | Shuntang Liu |
![]() | Broken Hill 1 (Kabwe Cranium หรือ Rhodesian Man) | 200k - 300k | [Homo rhodesiensis | 1921 | แซมเบีย | Tom Zwiglaar |
[53] | Omo 1 | 190k | Homo sapiens | 1967 | เอธิโอเปีย | ริชาร์ด ลีกคี |
[54] | Omo 2 | 190k | Homo sapiens | เอธิโอเปีย | ริชาร์ด ลีกคี | |
[55] | Herto remains | 160k | Homo sapiens idaltu | 1997 | เอธิโอเปีย | Tim White |
[56] | Tabun C1 | 120k | Homo neanderthalensis | 1967 | ปาเลสไตน์ | Arthur Jelinek |
[57] | Krapina | 100k - 127k[58] | Homo neanderthalensis | 1899 | โครเอเชีย | Dragutin Gorjanović-Kramberger |
[59] | Qafzeh 6 | 90k - 100k[58] | Homo sapiens | 1930 | ปาเลสไตน์ | R. Neuville, M Stekelis |
Qafzeh IX | 90k - 100k[58] | Homo sapiens[60] | 1933 | ปาเลสไตน์ | T. McCown และ H. Moivus, Jr. | |
[61] | Qafzeh VI | 90k - 100k[58] | Homo sapiens | 1933 | ปาเลสไตน์ | T. McCown และ H. Moivus, Jr. |
Scladina | 80k - 127k[58] | Homo neanderthalensis | เบลเยียม | |||
Skhul V | 80k - 120k | Homo sapiens | 1933 | ปาเลสไตน์ | T. McCown และ H. Moivus, Jr. | |
Skhul IX | 80k - 120k | Homo sapiens | ปาเลสไตน์ | |||
[62] | Klasies River Caves | 75k - 125k | Homo sapiens | 1960 | แอฟริกาใต้ | Ray Inskeep, Robin Singer, John Wymer, Hilary Deacon |
Obi-Rakhmat 1[63] | 75k[58] | Homo neanderthalensis | 2003 | อุซเบกิสถาน | ||
Teshik-Tash Skull[64] | 70k | Homo neanderthalensis | 1938 | อุซเบกิสถาน | A. Okladnikov | |
![]() | La Ferrassie 1 | 70k | Homo neanderthalensis | 1909 | ฝรั่งเศส | R. Capitan และ D. Peyrony |
Saccopastore 1 | 130-100k | Homo neanderthalensis | 1929 | อิตาลี | Mario Grazioli | |
Shanidar 1 | 60k - 80k | Homo neanderthalensis | 1961 | อิรัก | Ralph Solecki | |
![]() | La Chapelle-aux-Saints 1 | 60k | Homo neanderthalensis | 1908 | ฝรั่งเศส | A. และ J. Bouyssonie และ L. Bardon |
[65] | Amud 7 | 50k - 60k | Homo neanderthalensis | ปาเลสไตน์ |
ยุคหินเก่าปลาย 50,000 - 10,000 ปี
รูป | ชื่อ | อายุ (Ma) | สปีชีส์ | ค.ศ. ที่พบ | ประเทศ | พบโดย |
---|---|---|---|---|---|---|
Sidrón Cave | 49k | Homo neanderthalensis | 1994 | สเปน | ||
La Quina 5[ต้องการอ้างอิง] | 45k - 60k[58] | Homo neanderthalensis | ฝรั่งเศส | |||
La Quina 18[ต้องการอ้างอิง] | 45k - 60k[58] | Homo neanderthalensis | ฝรั่งเศส | |||
Kents Cavern | 41k - 45k | Homo sapiens | 1927 | อังกฤษ | ||
[66] | Amud 1 | 41k[67] | Homo neanderthalensis | June 28, 1961 | ปาเลสไตน์ | Hisashi Suzuki |
![]() | Mungo Man | 40k - 60k | Homo sapiens | 1974 | ออสเตรเลีย | |
WLH-50 | Homo sapiens | 1982 | ออสเตรเลีย | |||
[68] | Mt. Circeo 1 | 40k - 60k | Homo neanderthalensis | 1939 | อิตาลี | Prof. Blanc |
[69] | Neanderthal 1 | 40k | Homo neanderthalensis | 1856 | เยอรมนี | Johann Carl Fuhlrott |
Denisova hominin (X-Woman) | 40k | Homo ? | 2008 | รัสเซีย | Johannes Krause, et al. | |
hominin finger bone | 40k | Homo ? (possible Neanderthal-Denisovan hybrid) | 2011 | รัสเซีย | ||
37k | Homo sapiens | 2012 | ศรีลังกา | |||
![]() | Hofmeyr Skull | 36k | Homo sapiens | 1952 | แอฟริกาใต้ | |
[70] | Peștera cu Oase | 36k | Homo sapiens | 2002 | โรมาเนีย | |
Red Lady of Paviland | 33k | Homo sapiens | 1823 | อังกฤษ | William Buckland | |
Yamashita-Cho Man | 32k | Homo sapiens | 1962 | ญี่ปุ่น | ||
Engis | 30k-50k[58][71] | Homo neanderthalensis | 1829 | เบลเยียม | Philippe-Charles Schmerling | |
![]() | Gibraltar 1 | 30k-50k[58] | Homo neanderthalensis | 1848 | ยิบรอลตาร์ | Captain Edmund Flint |
Le Moustier | 30k-50k | Homo neanderthalensis | 1909 | ฝรั่งเศส | ||
Denisovan tooth | 30k - 50k | Homo ? | 2000 | รัสเซีย | ||
![]() | Cro-Magnon 1 | 30k | Homo sapiens | 1868 | ฝรั่งเศส | Louis Lartet |
NG 6 | 27k - 53k | Homo erectus | 1931 | อินโดนีเซีย | C. ter Haar และ GHR von Koenigswald | |
[72] | Predmost 3 | 26k | Homo sapiens | 1894 | สาธารณรัฐเช็ก | K.J. Maska |
[73] | Lapedo Child | 24.5k | Homo sapiens | 1998 | โปรตุเกส | João Zilhão |
[73] | Eel Point | 24k | Homo sapiens | 1997 | อังกฤษ | |
![]() | LB 1 (Hobbit) | 18k | Homo floresiensis | 2003 | อินโดนีเซีย | Peter Brown |
[74] | Minatogawa 1 | 16k - 18k | Homo sapiens | 1970 | ญี่ปุ่น | |
Tandou[ต้องการอ้างอิง] | 15k | Homo sapiens | 1967 | ออสเตรเลีย | Duncan Merrilees | |
![]() | Gough's Cave[75][76] | 14.7k | Homo sapiens | 2010 | อังกฤษ | |
Iwo Eleru Skull | 13k[77] | Homo sapiens | 1965 | ไนจีเรีย | ||
Luzia Woman | 11.5k[78] | Homo sapiens | 1975 | บราซิล | Annette Laming-Emperaire | |
[79] | Cerro Sota 2[80] | 11k | Homo sapiens | 1936 | ชิลี | Junius Bird |
Wadjak 1[81] | 10k - 12k | Homo sapiens | 1888 | อินโดนีเซีย | B.D. van Rietschoten |
สมัยโฮโลซีน
ยุคหินกลาง / ยุคหินใหม่ 10,000 - 5000 ปี
รูป | ชื่อ | อายุ (Ma) | สปีชีส์ | ค.ศ. ที่พบ | ประเทศ | พบโดย |
---|---|---|---|---|---|---|
La Brea Woman | approx 10k | Homo sapiens | 1914 | สหรัฐ | ||
![]() | Combe Capelle | 9.6 k[82] | Homo sapiens | 1909 | ฝรั่งเศส | O. Hauser |
Cheddar Man | 9k | 1903 | อังกฤษ | |||
Kow Swamp 1 | 9k - 13k | Homo sapiens | 1968 | ออสเตรเลีย | A.G. Thorne | |
Afalou 13[ต้องการอ้างอิง] | 8k - 12k | Homo sapiens | 1920 | แอลจีเรีย | C. Arambourg | |
Wadi Halfa 25[ต้องการอ้างอิง] | 8k - 12k | Homo sapiens | 1963 | ซูดาน | G. Armelagos, E. Ewing, D. Greene | |
Wadi Kubbaniya[ต้องการอ้างอิง] | 8k - 20k | Homo sapiens | 1982 | อียิปต์ | Fred Wendorf | |
![]() | Minnesota Woman | 7.8 - 8k | Homo sapiens | 1931 | รัฐมินนิโซตา, สหรัฐ | Albert Jenks และคนงานก่อสร้าง |
Lo 4b[ต้องการอ้างอิง] | 6k - 9k | Homo sapiens | 1965 | H. Robbins, B.M. Lynch | ||
Tepexpan man | 5k - 11k | Homo sapiens | 1947 | เม็กซิโก | H. de Terra | |
SDM 16704[ต้องการอ้างอิง] | 4.9k - 11.8 | Homo sapiens | 1929 | สหรัฐ | M.J. Rogers |
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น ๆ
หนังสือ
- Gibbons, Ann (2007). The First Human: The Race to Discover our Earliest Ancestor. Anchor Books. ISBN 978-1-4000-7696-3
- Hartwig, Walter, บ.ก. (2002, Reprinted 2004). The Primate Fossil Record. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-08141-2.
{{cite book}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|year=
(help). - Johanson, Donald; Wong, Kate (2009). Lucy's Legacy: The Quest for Human Origins. Three Rivers Press. ISBN 978-0-307-39640-2.
- Jones, Steve; Martin, Robert D.; Pilbeam, David R., บ.ก. (1994). The Cambridge Encyclopedia of Human evolution. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-46786-5.
{{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: editors list (ลิงก์) (Note: this book contains very useful, information dense chapters on primate evolution in general, และ human evolution in particular, including fossil history). - Leakey, Richard; Lewin, Roger (1992). Origins Reconsidered: In Search of What Makes us Human. Little, Brown and Company. ISBN 0-316-90298-5
- Lewin, Roger (1987). Bones of Contention: Controversies in the Search for Human Origins. Penguin Books. ISBN 0-14-022638-9
- Morwood, Mike;van Oosterzee, Penny (2007). A New Human: The Startling Discovery และ Strange Story of the 'Hobbits' of Flores, Indonesia. Smithsonian Books. ISBN 978-0-06-089908-0
- Oppenheimer, Stephen (2003). Out of Eden: The Peopling of the World. Constable. ISBN 1-84119-697-5
- Roberts, Alice (2009). The Incredible Human Journey: The Story of how we Colonised the Planet. Bloomsbury. ISBN 978-0-7475-9839-8
- Shreeve, James (1996). The Neanderthal Enigma: Solving the Mystery of Modern Human Origins. Viking. ISBN 0-670-86638-5
- Stringer, Chris (2011). The Origin of Our Species. Allen Lane. ISBN 978-1-84614-140-9
- Stringer, Chris; Andrews, Peter (2005). The Complete World of Human Evolution. Thames & Hudson. ISBN 0-500-05132-1
- Stringer, Chris; McKie, Robin (1996). African Exodus: The Origins of Modern Humanity. Jonathan Cape. ISBN 0-224-03771-4
- van Oosterzee, Penny (1999). The Story of Peking Man. Allen & Unwin. ISBN 1-86508-632-0
- Walker, Allan; Shipman, Pat (1996). The Wisdom of the Bones: In Search of Human Origins. Weidenfeld and Nicholson. ISBN 0-297-81670-5
- Wade, Nicholas (2006). Before the Dawn: Recovering the Lost History of our Ancestors. Penguin Press. ISBN 978-0-7156-3658-9
- Weiss, M.L.; Mann, A.E. (1985). "Human Biology และ Behaviour: An anthropological perspective" (4th ed.). Boston: Little Brown. ISBN 978-0-673-39013-4.
{{cite journal}}
: Cite journal ต้องการ|journal=
(help)CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์) (Note: this book contains very accessible descriptions of human และ non-human primates, their evolution, และ fossil history). - Tattersall, Ian; Schwartz, Jeffery (2000). Extinct Humans. Boulder CO: Westview Press. ISBN 978-0-8133-3482-0.
{{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์) - Larsen, Clark Spencer; Matter, Robert M; Gebo, Daniel L (1991). Human Origins: the fossil record. Prospect Heights, IL: Waveland Press. ISBN 978-0-88133-575-0.
{{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์) - "Smithsonian Human Origins Program". สืบค้นเมื่อ 2006-08-29.
- "Prominent Hominid Fossils". สืบค้นเมื่อ 2006-08-31.
- Grine, F.E.; Jungers, W.L.; Schultz, J. (1996). "Phenetic Affinities Among Early Homo Crania from East และ South Africa". Journal of Human Evolution. 30 (3): 189–225. doi:10.1006/jhev.1996.0019.