ราชวงศ์ที่สิบสี่แห่งอียิปต์ เป็นกลุ่มของผู้ปกครองแห่งอียิปต์โบราณที่ปกครองในสมัยช่วงระหว่างกลางครั้งที่สองเหนือบริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์ของอียิปต์ โดยปกครองอยู่ประมาณระหว่าง 75 (ประมาณ 1725 – 1650 ปีก่อนคริสตกาล) ถึง 155 ปี (ประมาณ 1805 – 1650 ปีก่อนคริสตกาล) ขึ้นอยู่กับนักวิชาแต่ละคน และเมืองอวาริสน่าจะเป็นเมืองหลวงประจำราชวงศ์[1] ราชวงศ์ที่สิบสี่แห่งอียิปต์ปรากฏอยู่ในช่วงเวลาเดียวกันกับราชวงศ์ที่สิบสาม ซึ่งมีศูนย์กลางการปกครองอยู่ที่เมมฟิส[ต้องการอ้างอิง] ผู้ปกครองที่ได้รับการยืนยันแล้วบางพระองค์ของราชวงศ์ที่สิบสี่นั้น (เสนอความเห็นโดยคิม รีฮอล์ต) จะถูกระบุโดยนักไอยคุปต์วิทยาว่ามีเชื้อสายชาวคานาอัน (คนกลุ่มเซมิติก) เนื่องจากที่มาของพระนามของผู้ปกครองและเจ้าชายบางพระองค์ เช่น อิปกู (มาจากภาษากลุ่มเซมิติกตะวันตก แปลว่า "ความสง่างาม"), ยากบิม ("ia-ak-bi-im" ซึ่งเป็นพระนามจากภาษาอะมอไรต์), กาเรห์ (มาจากภาษาเซมิติกตะวันตก แปลว่า "คนหัวล้าน") หรือ ยาคุบ-ฮาร์[1] พระนามที่เกี่ยวข้องกับนิวเบียก็ถูกบันทึกไว้ในสองพระนามเช่นกัน คือ เนเฮซี (แปลว่า "ชาวนูเบีย") และพระนางตาติ อย่างไรก็ตาม ผู้ปกครองในราชวงศ์ไม่ได้ถูกเรียกว่า "ผู้ปกครองต่างดินแดน" หรือ "กษัตริย์ผู้เลี้ยงแกะ" ตามในบันทึกพระนามแห่งตูริน[2]
ลำดับตามเวลา
ในบางครั้งราชวงศ์ที่สิบสี่แห่งอียิปต์อาจจะจัดรวมเข้ากับราชวงศ์ที่สิบเอ็ด, สิบสอง และสิบสาม ในช่วงเวลาของสมัยราชอาณาจักรกลางของอียิปต์ ถึงแม้ว่าราชวงศ์ที่สิบสี่จะอยู่จะคาบเกี่ยวบางส่วนกับราชวงศ์ที่สิบสาม และราชวงศ์ที่สิบห้า ในช่วงใดช่วงหนึ่งหรือทั้งสองช่วงเป็นอย่างน้อย โดยทั่วไปแล้ว ราชวงศ์ที่สิบสี่แห่งอียิปต์จะถูกจัดกลุ่มช่วงเวลาเดียวกันกับราชวงศ์ที่สิบสาม, สิบห้า, สิบหก และสิบเจ็ด ในช่วงเวลาของสมัยช่วงระหว่างกลางครั้งที่สอง
ปรากฏช่องว่างเพียงพอในการศึกษาเกี่ยวกับราชวงศ์ที่สิบสี่แห่งอียิปต์ ซึ่งเป็นที่ถกเถียงกันในเรื่องของตำแหน่งตามลำดับเวลา และอาจจะแตกต่างกันไปมากถึง 75 ปีขึ้นอยู่กัผู้ที่ศึกษา คิม รีฮอล์ต นักไอยคุปต์วิทยาได้เสนอความเห็นว่าว่าราชวงศ์ที่สิบสี่นั้นได้สถาปนาขึ้นในช่วงปลายราชวงศ์ที่สิบสอง ราวประมาณ 1805 ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งอยู่ช่วงระหว่างหรือหลังการปกครองของฟาโรห์โซเบคเนเฟรูไม่นาน เขาเชื่อว่าชาวคานาอันในท้องถิ่นที่อาศัยอยู่ในบริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์ฝั่งตะวันออกได้ประกาศอิสรภาพของพวกเขาและขัดขวางความพยายามที่เป็นไปได้จากฟาโรห์แห่งเมมฟิสจากราชวงศ์ที่สิบสาม เพื่อกอบกู้พื้นที่บริเวณสามเหลี่ยมปากแม่น้ำกลับมาอยู่ในอำนาจ จากข้อมูลของรีฮอล์ต ราชวงศ์ที่สิบสี่เริ่มปกครองตั้งแต่ 1805 ปีก่อนคริสตกาล จนกระทั่งล่มสลายภายใต้ราชวงศ์ที่สิบห้าแห่งอียิปต์ที่ปกครองโดยชาวฮิกซอส เมื่อราว 1650 ปีก่อนคริสตกาล รวมเป็นระยะเวลา 155 ปี
แต่ข้อสมมติฐานดังกล่าวถูกโต้แย้งโดยนักไอยคุปต์วิทยาบางคน เช่น มันเฟรด เบียตัค, ดาฟนา เบน-ทอร์ และเจมส์ และซูซาน อัลเลน ซึ่งได้โต้แย้งว่า ราชวงศ์ที่สิบสี่ไม่สามารถถูกสถาปนาขึ้นก่อนช่วงกลางของราชวงศ์ที่สิบสามหรือประมาณ 1720 ปีก่อนคริสตกาล หลังจากรัชสมัยของฟาโรห์โซเบคโฮเทปที่ 4[3][4] โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พวกเขาโต้แย้งว่า หลักฐานจากชั้นต่างๆ ที่ค้นพบตราประทับจากช่วงราชวงศ์ที่สิบสี่นั้น สรุปได้ว่าราชวงศ์ที่สิบสี่นั้นอยู่ร่วมสมัยกับราชวงศ์ที่สิบสามเท่านั้นในช่วงครึ่งศตวรรษหลังจากนั้น กล่าวคือ หลังจากช่วง 1700 ปีก่อนคริสตกาล นอกจากนี้ มันเฟรด เบียตัค ยังระบุช่วงเวลาของจารึกและอนุสาวรีย์ของฟาโรห์เนเฮซี ซึ่งอาจจะเป็นผู้ปกครองพระองค์ที่สองของราชวงศ์ที่สิบสี่ โดยย้อนไปจนถึงประมาณ 1700 ปีก่อนคริสตกาลอีกด้วย[5]
ภายหลังจากรัชสมัยอันสั้นอย่างยิ่งของฟาโรห์เนเฮซีนั้น นักวิชาการส่วนใหญ่รวมถึง มันเฟรด เบียตัค และคิม รีฮอล์ต เห็นพ้องต้องกันว่าบริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์ได้รับผลกระทบจากความอดอยากที่ยืดเยื้อและโรคระบาดอาจจะกินเวลาจนถึงช่วงราชวงศ์ที่สิบสี่ล่มสลาย[1][6] ความอดอยากแบบเดียวกันนี้อาจจะส่งผลกระทบต่อราชวงศ์ที่สิบสาม ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความไม่มั่นคงและฟาโรห์ที่ขึ้นมาปกครองเป็นช่วงเวลาสั้นๆ จำนวนมากในช่วง 50 ปีหลังจากจากสถาปนาราชวงศ์ที่สิบสี่ในช่วงระหว่าง 1700 จนถึง 1650 ปีก่อนคริสตกาล สถานภาพที่อ่อนแอของทั้งสองราชวงศ์อาจจะอธิบายได้ในบางส่วนว่าเหตุใดพวกเขาจึงตกอยู่ภายใต้อำนาจของผู้ปกครองชาวฮิกซอสที่ขึ้นมามีอำนาจใหม่อย่างรวดเร็วในราว 1650 ปีก่อนคริสตกาล[1]
ศูนย์กลางอำนาจการปกครอง
มาเนโธได้ระบุว่า ราชวงศ์ที่สิบสี่มีฟาโรห์ปกครองจำนวนมากถึง 76 พระองค์ ซึ่งมีศูนย์กลางการปกครองอยู่ที่เมืองโซอิสมากกว่าที่จะเป็นเมืองอวาริส แต่อย่างไรก็ตาม คิม รีฮอล์ต นักไอยคุปต์วิทยาตั้งข้อสังเกตว่า ในบันทึกพระนามแห่งตูรินได้กล่าวถึงฟาโรห์เพียงจำนวนประมาณ 56 พระองค์เท่านั้น และไม่มีพื้นที่เพียงพอที่จะบันทึกฟาโรห์ได้มากกว่า 70 พระองค์ และรีฮอล์ตยังชี้ให้เห็นถึง การขุดค้นที่เมืองอวาริส ซึ่งเผยให้เห็นการมีอยู่ของพระราชวังขนาดใหญ่ที่มีอายุเก่าแก่ถึงสมัยช่วงระหว่างกลางครั้งที่สอง และลานแห่งหนึ่งมีรูปสลักของฟาโรหฺหรือเจ้าหน้าที่ระดับสูงที่มีขนาดใหญ่กว่าสองเท่า และมีลักษณะที่ไม่ใช่แบบพื้นเมืองอียิปต์ ด้วยเหตุผลเหล่านี้ รีฮอล์ต และนักไอยคุปต์วิทยาส่วนใหญ่มีความเห็นร่วมกันว่า เมืองอวาริสเป็นศูนย์กลางทางอำนาจของราชวงศ์ที่สิบสี่แทนที่จะเป็นเมืองโซอิส[1]
พระราชอาณาจักรและความสัมพันธ์กับต่างแดน
ไม่ทราบขอบเขตพระราชอาณาจักรที่ชัดเจนของราชวงศ์ที่สิบสี่ เนื่องจากความขาดหลักฐานอย่างอนุสรณ์สถานโดยทั่วไป ในการศึกษาสมัยช่วงระหว่างกลางครั้งที่สอง คิม รีฮอล์ตได้สรุปว่าดินแดนที่ควบคุมโดยตรงโดยราชวงศ์ที่ราชวงศ์ที่สิบสี่อย่างกว้างจะกินอาณาเขตทั้งในบริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์ โดยมีพรมแดนตั้งอยู่ใกล้กับเมืองอธริบิสในดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำฝั่งตะวันตก และเมืองบูบาสทิสในทางทิศตะวันออก[1]
ตราประทับที่เกี่ยวข้องราชวงศ์ที่สิบสี่นั้นถูกค้นพบในบริเวณอียิปต์กลางและอียิปต์บน ซึ่งเป็นอาณาเขตของราชวงศ์ที่สิบสามทั้งหมด และไกลออกไปทางตอนใต้ถึงเมืองดุนกูลา ไกลจากแก่งน้ำตกที่สามของแม่น้ำไนล์ ในทางเหนือ มีการพบตราประทับในทางตอนใต้ของลิแวนต์ โดยส่วนใหญ่อยู่ตามชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน กระทั่งไกลออกไปทางเหนือถึงเทล คาบรี (ทางตอนเหนือของอิสราเอลในปัจจุบันใกล้ชายแดนเลบานอน)[1] ซึ่งบ่งชี้ถึงการมีอยู่ของการค้าสำคัญที่ดำเนินการระหว่างราชวงศ์ที่สิบสาม นครรัฐคานาอัน และนิวเบีย[1] โดยรีฮอล์ตได้เสนอความเห็นที่ว่า ฟาโรห์เชชิ ซึ่งเขาเห็นว่าพระองค์เป็นผู้ปกครองจากราชวงศ์ที่สิบสี่ทรงอภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงชาวนิวเบียพระนามว่า ตาติ เพื่อกระชับความสัมพันธ์กับราชอาณาจักรคุช[1]
ผู้ปกครอง
ลำดับผู้ปกครองของราชวงศ์นี้ได้ถูกกำหนดตามบันทึกพระนามแห่งตูริน ซึ่งเป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวาง ยกเว้นสำหรับผู้ปกครองห้าพระองค์แรกซึ่งระบุไว้ด้านล่าง[1] พระนามของผู้ปกครองดังกล่าวไม่ได้ระบุไว้ในบันทึกพระนามแห่งตูริน (ยกเว้นเพียงพระนามเดียว) และรีฮอล์ตได้เสนอความเห็นที่ว่า ผู้ปกครองห้าพระองค์ดังก่างอาจจะถูกกล่าวในส่วนที่เสียหายของบันทึกพระนาม โดยเอกสารต้นฉบับเป็นการคัดลอกบันทึกพระนามอีกแห่งหนึ่งในช่วงสมัยรามเสส[1] รีฮอล์ตได้ระบุฟาโรห์ห้าพระองค์แรกจากการแบ่งกลุ่มของตราประทับ อย่างไรก็ตาม ข้อสรุปของเขายังเป็นที่ถกเถียงกันในการศึกษาของเบ็น-ทอร์เกี่ยวกับชั้นหิน ซึ่งมีการค้นพบตราประทับของฟาโรห์ห้าพระองค์แรก เบ็น ทอร์ได้สรุปว่ารัชสมัยของฟาโรห์เชชิ อัมมู และยากบิมได้เริ่มขึ้นในช่วงครึ่งหลังของราชวงศ์ที่สิบห้าแห่งอียิปต์ และไม่ร่วมสมัยกับราชวงศ์ที่สิบสาม ตามคำกล่าวของเบ็น ทอร์ ฟาโรห์เหล่านี้น่าจะเป็นข้าหลวงที่รองมาจากฟาโรห์ชาวฮิกซอสที่เข้าปกครองเหนือดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์[3]
ฟาโรห์จากราชวงศ์ที่สิบสี่แห่งอียิปต์ (ยังเป็นที่ถกเถียง)พระนาม | รูปภาพ | รัชสมัย | คำอธิบาย |
---|
ยากบิม เซคาเอนเร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Sekhaenre.png/50px-Sekhaenre.png) | 1805 ปีก่อนคริสตกาล – 1780 ปีก่อนคริสตกาล หรือหลัง 1650 ปีก่อนคริสตกาล | มีการโต้แย้งในตำแหน่งตามลำดับเวลา อาจเป็นข้าหลวงของราชวงศ์ที่สิบห้า |
ยา'อัมมู นุบวอเซอร์เร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Scarab_Nubwoserre_UC16597.jpg/50px-Scarab_Nubwoserre_UC16597.jpg) | 1780 ปีก่อนคริสตกาล – 1770 ปีก่อนคริสตกาล | มีการโต้แย้งในตำแหน่งตามลำดับเวลา |
กาเรห์ คาวอเซอร์เร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/QarehScarabPetrie.png/50px-QarehScarabPetrie.png) | 1770 ปีก่อนคริสตกาล – 1760 ปีก่อนคริสตกาล | มีการโต้แย้งในตำแหน่งตามลำดับเวลา |
'อัมมู อาโฮเทปเร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/AahotepreScarabPetrie.png/50px-AahotepreScarabPetrie.png) | 1760 – 1745 ปีก่อนคริสตกาล หรือหลัง 1650 ปีก่อนคริสตกาล | มีการโต้แย้งในตำแหน่งตามลำดับเวลา อาจเป็นข้าหลวงของราชวงศ์ที่สิบห้า |
เชชิ มาอาอิบเร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Canaanite_-_Scarab_with_Cartouche_of_King_Sheshi_-_Walters_4217_-_Bottom_%282%29.jpg/50px-Canaanite_-_Scarab_with_Cartouche_of_King_Sheshi_-_Walters_4217_-_Bottom_%282%29.jpg) | 1745 ปีก่อนคริสตกาล – 1705 ปีก่อนคริสตกาล หรือหลัง 1650 ปีก่อนคริสตกาล | ปรากฏหลักฐานเป็นตราประทับแมลงสคารับจำนวนมากว่า 300 ชิ้น พระองค์อาจจะทรงอภิเษกสมรสกับพระนางตาติ ซึ่งมาจากราชอาณาจักรคุช และมีการโต้แย้งในตำแหน่งตามลำดับเวลา อาจเป็นข้าหลวงของราชวงศ์ที่สิบห้า |
ผู้ปกครองต่อไปนี้ไม่ได้เป็นที่ถกเถียง ซึ่งอ้างอิงมาจากบันทึกพระนามแห่งตูริน และผู้ปกครองบางพระองค์ในจำนวนนี้ ก็ยืนยันมาจากแหล่งข้อมูลร่วมสมัยเช่นกัน:
ฟาโรห์จากราชวงศ์ที่สิบสี่แห่งอียิปต์ (ไม่เป็นที่ถกเถียง)พระนาม | รูปภาพ | รัชสมัย | คำอธิบาย |
---|
เนเฮซิ อาอาเซเร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/NehesyScarabPetrie.png/50px-NehesyScarabPetrie.png) | 1705 ปีก่อนคริสตกาล | ทรงเป็นฟาโรห์ที่ปรากฏหลักฐานยืนยันที่ดีที่สุดในบรรดาฟาโรห์ในราชวงศ์ โดยปรากฏพระนามของพระองค์บนอนุสาวรีย์สองแห่งที่เมืองอวาริส ซึ่งพระนามของพระองค์ แปลว่า "ชาวนิวเบีย"[7] |
คาเคเรวเร | | 1705 ปีก่อนคริสตกาล | - |
เนบเอฟอาวเร | | 1704 ปีก่อนคริสตกาล | ในบันทึกพระนามแห่งตูรินได้ระบุว่า พระองค์ทรงครองราชย์เป็นระยะเวลา 1 ปี 5 เดือน กับอีก 15 วัน |
เซเฮบเร | | | ในบันทึกพระนามแห่งตูรินได้ระบุว่า พระองค์ทรงครองราชย์เป็นระยะเวลา 3 ปี [สูญหาย] เดือน กับอีก 1 วัน |
เมอร์ดเจฟาเร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Stele_Merdjefare_by_Khruner.png/50px-Stele_Merdjefare_by_Khruner.png) | สิ้นสุดเมื่อ 1699 ปีก่อนคริสตกาล | ค้นพบหลักฐานยืนยันเป็นจารึกศิลาเพียงชิ้นเดียวจากซาฟต์ อัล-ฮินนาในดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำ[8] |
เซวัดต์คาเรที่ 3 | | | ในบันทึกพระนามแห่งตูรินได้ระบุว่า พระองค์ทรงครองราชย์เป็นระยะเวลา 1 ปี |
เนบดเจฟาเร | | สิ้นสุดเมื่อ 1694 ปีก่อนคริสตกาล | - |
เวบเอนเร | | สิ้นสุดเมื่อ 1693 ปีก่อนคริสตกาล | - |
ไม่ทราบ | | | พระนามสูญหายไปจากบันทึกพระนามแห่งตูริน |
[...]ดเจฟาเร | | | - |
[...]เวบเอนเร | | สิ้นสุดเมื่อ 1690 ปีก่อนคริสตกาล | - |
อาวอิเรที่ 2 | | | - |
เฮอร์อิบเร | | | - |
เนบเซนเร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Jar_Nebsenre_by_Khruner.jpg/50px-Jar_Nebsenre_by_Khruner.jpg) | | ค้นพบหลักฐานยืนยันเป็นแจกันที่ปรากฏพระนามครองพระราชบัลลังก์ของพระองค์ พระองค์ทรงครองราชย์เป็นระยะเวลา 5 เดือนเป็นอย่างน้อย |
ไม่ทราบ | | | พระนามสูญหายไปจากบันทึกพระนามแห่งตูริน |
[...]เร | | | |
เซเคเปอร์เอนเร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Scarab_Sekheperenre_by_Khruner.jpg/50px-Scarab_Sekheperenre_by_Khruner.jpg) | | ทรงเป็นหนึ่งในฟาโรห์จากราชวงศ์ที่สิบสี่ที่ไม่เป็นข้อถกเถียง ซึ่งเป็นที่ทราบจากแหล่งข้อมูลร่วมสมัย (รวมถึงฟาโรห์เนเฮซิ, ฟาโรห์เนบเซนเร และฟาโรห์เมอร์ดเจฟาเร) |
ดเจดเคเรวเร | | | - |
ซาอังค์อิบเรที่ 2 | | | - |
เนเฟอร์ตุม[...]เร | | | - |
เซคเอม[...]เร | | | - |
คาเคมูเร | | | - |
เนเฟอร์อิบเร | | | - |
อิ[...]เร | | | - |
คาคาเร | | | - |
อาคาเร | | | - |
ฮาปุ[...] เซเมนเอนเร | | | - |
อนาติ ดเจดคาเร | | | - |
บับนุม [...]คาเร | | | - |
ไม่ทราบ | | | 8 บรรทัดได้สูญหายไปจากบันทึกพระนามแห่งตูริน |
เซเนเฟอร์...เร | | | - |
เมน[...]เร | | | - |
ดเจด[...]เร | | | - |
ไม่ทราบ | | | 3 บรรทัดได้สูญหายไปจากบันทึกพระนามแห่งตูริน |
อิงค์ [...] | | | - |
'อ[...] | | | - |
อะโพฟิสที่ 1 (?) | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/PrinceApophisScarabPetrie.png/50px-PrinceApophisScarabPetrie.png) | | - |
ไม่ทราบ | | | 5 บรรทัดได้สูญหายไปจากบันทึกพระนามแห่งตูริน |
และสุดท้ายนี้ ผู้ปกครองอีกหลายพระองค์ที่ได้รับการยืนยันจากวัตถุโบราณร่วมสมัยที่ไม่ปรากฏพระนามในบันทึกพระนามแห่งตูริน ซึ่งอาจจะมีอายุย้อนถึงช่วงราชวงศ์ที่สิบสี่[1] หรือราชวงศ์ที่สิบห้า[9] ตัวตนและตำแหน่งตามลำดับเวลายังไม่แน่ชัด:
อาจจะเป็นฟาโรห์จากราชวงศ์ที่สิบสี่แห่งอียิปต์ (ยังไม่แน่ชัด)พระนาม | รูปภาพ | หลักฐานยืนยัน |
---|
นูยา | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Scarab_Nuya_by_Khruner.jpg/50px-Scarab_Nuya_by_Khruner.jpg) | ค้นพบตราประทับสคารับจำนวน 1 ชิ้น |
เชเนห์ | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Sheneh.png/50px-Sheneh.png) | ค้นพบตราประทับสคารับจำนวน 3 ชิ้น |
เชนเชค | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Scarab_Shenshek_by_Khruner.png/50px-Scarab_Shenshek_by_Khruner.png) | ค้นพบตราประทับสคารับจำนวน 1 ชิ้น |
วาซาด | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Wazad.png/50px-Wazad.png) | ค้นพบตราประทับสคารับจำนวน 5 ชิ้น |
คามูเร | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Khamure.png/50px-Khamure.png) | ค้นพบตราประทับสคารับจำนวน 2 ชิ้น |
ยาคาเรบ | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Yakareb_scarab.png/50px-Yakareb_scarab.png) | ค้นพบตราประทับสคารับจำนวน 2 ชิ้น |
เมอร์วอเซอร์เร ยากุบ-ฮาร์ | ![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Scarab_Yaqub-Har_EA40741_Hall.png/50px-Scarab_Yaqub-Har_EA40741_Hall.png) | ค้นพบตราประทับสคารับจำนวน 27 ชิ้น |
อ้างอิง
บรรณานุกรม
- K.S.B. Ryholt (1998). The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period, C1800-1550 BC. Museum Tusculanum Press. ISBN 8772894210.
- K.A. Kitchen (1993). Ramesside Inscriptions. Blackwell Publishing. ISBN 0631184279.
|
---|
|
|
|
|
---|
ยุค | ราชวงศ์ | - ฟาโรห์ (ชาย
- หญิง
) - ไม่ทราบ
|
---|
|
---|
ยุคปลาย (664–332 ปีก่อน ค.ศ) | |
---|
เฮลเลนิสต์ (332–30 ปีก่อน ค.ศ) | |
---|
|
|
|
---|
ยุค | ราชวงศ์ | - ฟาโรห์ (ชาย
- หญิง
) - ไม่ทราบ
|
---|
|
---|
โรมัน (30 ปีก่อน ค.ศ.–ค.ศ. 313) | |
---|
|
|
|
|