ราชวงศ์ซัฟฟาริด

บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

ราชวงศ์ซาฟฟาริยะห์ (เปอร์เซีย: سلسله صفاریان, อังกฤษ: Saffarid dynasty) เป็นจักรวรรดิเปอร์เชีย^[1] ที่ปกครองในซิสถาน (Sistan) ระหว่างปี ค.ศ. 861 และรุ่งเรืองมาจนกระทั่งปี ค.ศ. 1003 ในบริเวณประวัติศาสตร์ทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของอิหร่าน และทางด้านตะวันตกเฉียงใต้ของอัฟกานิสถาน^[2] โดยมีเมืองหลวงอยู่ที่ซารันจ์ (Zaranj)

ราชวงศ์ซาฟฟาริยะห์ سلسله صفاریان
ค.ศ. 861–ค.ศ. 1003
จักรวรรดิซาฟฟาริยะห์ในสมัยที่รุ่งเรืองที่สุด
เมืองหลวง	ซารันจ์
ภาษาทั่วไป	เปอร์เซีย
การปกครอง	ราชาธิปไตย
อิเมียร์
• ค.ศ. 867-879	ยะอกูป อิบนุ ลัยษแห่งซาฟฟาร์
• ค.ศ. 963-1003	เคาะลาฟที่ 1
ยุคประวัติศาสตร์	ยุคกลาง
• ก่อตั้ง	ค.ศ. 861
• สิ้นสุด	ค.ศ. 1003
ก่อนหน้า ถัดไป ราชวงศ์ทาฮิริยะห์ ราชวงศ์ซามานิยะห์

ราชวงศ์ซาฟฟาริยะห์ก่อตั้งโดย และได้ชื่อมาจากยะอกูป อิบนุ ลัยษ อัส-ซาฟฟาร์ (یعقوب لیث صفاری - Ya'qub bin Laith as-Saffar) ผู้มาจากชนชั้นรองในสังคมที่เริ่มจากการเป็นช่างทองแดง และค่อยสร้างฐานะจนกลายเป็นขุนศึก (warlord) ยะอกูปยึดอำนาจในบริเวณซิสถาน และยึดอัฟกานิสถานได้ทั้งหมด, อิหร่านปัจจุบัน และบางส่วนของปากีสถาน และมาใช้ซารันจ์เป็นฐานในการขยายดินแดนครั้งใหญ่ไปทางตะวันออกและตะวันตก ต่อมายะอกูปก็โค่นราชวงศ์ทาฮิริยะห์ (Tahirid dynasty) และผนวกบริเวณเกรตเตอร์โคราซาน (greater Khorasan) ในปี ค.ศ. 873 เมื่อเสียชีวิตยะอกูปก็พิชิตดินแดนต่างๆ ได้มากมายที่รวมทั้งหุบเขาคาบูล (Kabulistan) สินธ์, ตอคาริสถาน (Tocharistan), มาครัน (บาโบคิสถาน), เคอร์มัน, ฟาร์ส, โคราสถาน จนเกือบถึงแบกแดด แต่ก็มาได้รับความพ่ายแพ้^[3]

จักรวรรดิซาฟฟาริยะห์รุ่งเรืองอยู่เพียงระยะเวลาอันสั้นหลังจากการเสียชีวิตของยะอกูป อัมร บิน ลัยษ (عمرو لیث صفاری - Amr bin Laith) ผู้เป็นผู้นำต่อจากพี่ชายพ่ายแพ้ต่อราชวงศ์ซามานิยะห์ (Samanids) ในปี ค.ศ. 900 อัมรจึงจำต้องยกดินแดนทั้งหมดให้แก่ผู้ชนะคนใหม่ ต่อมาอาณาบริเวณของซาฟฟาริยะห์ก็จำกัดอยู่แต่ในบริเวณใจกลางของซิสถานและต้องลดฐานะลงเป็นเพียงรัฐบริวารของราชวงศ์ซามานิยะห์และผู้มีอำนาจต่อมา