มกร
มกร (/มะ-กอน/ หรือ /มะ-กะ-ระ/[1]) เป็นสัตว์ตามความเชื่อของพม่า ล้านนา สยาม และเขมร เรียกอีกอย่างว่า ตัวสำรอก เนื่องจากในงานศิลปะ มกรมักจะคายหรือสำรอกเอาวัตถุใด ๆ ออกมาทุกครั้ง เช่น มกรคายนาค
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Thai_Makara_%28%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%A3%29.jpg/220px-Thai_Makara_%28%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%A3%29.jpg)
ในเทววิทยาฮินดู มกร (สันสกฤต: मकर, Makara) จัดเป็นสัตว์ประหลาดในทะเลชนิดหนึ่ง ปกติมักแสดงอยู่ในรูปของสัตว์ผสม ครึ่งหน้าอาจเป็นสัตว์บกอย่างรูปช้าง, จระเข้ หรือกวาง ครึ่งหลังเป็นรูปสัตว์น้ำ (มักเป็นส่วนหาง) เช่น หางเป็นปลา หรือท่อนหลังเป็นแมวน้ำ บางครั้งอาจปรากฏส่วนหางเป็นรูปนกยูงก็มี
มกรจัดเป็นเทพพาหนะสำหรับพระแม่คงคา เทพเจ้าแห่งแม่น้ำคงคา และพระวรุณ เทพแห่งทะเลและสายฝน ทางความเชื่อของล้านนาจะใช้มกรในพิธีขอฝน[1] นอกจากนี้ยังเป็นสัญลักษณ์ที่ปรากฏในธงของพระกามเทพอันมีชื่อว่า "การกะธวัช" อีกด้วย อนึ่ง มกรถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของราศีมกร ซึ่งเป็น 1 ใน 12 ราศีทางโหราศาสตร์ ซึ่งมีลักษณะคล้ายกันเรียกเป็นมกรด้วย ตามทางเข้าเทวสถานในศาสนาฮินดูและศาสนสถานในพุทธศาสนามักทำรูปมกรไว้เป็นอารักษ์ประจำปากทางนั้น ๆ
ในภาษาไทย มีการแผลงคำ "มกร" เป็น "มังกร" เพื่อใช้เรียกสัตว์สมมติอันตรงกับคำว่า "หลง" (อักษรจีนตัวเต็ม: 龍; อักษรจีนตัวย่อ: 龙; พินอิน: lóng; ฮกเกี้ยน: และแต้จิ๋ว: เล่ง) ในภาษาจีนกลาง[1]
ระเบียงภาพ
- ประติมากรรมรูปมกรในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
- มกรบนลวดลายทับหลัง, ปราสาทสมโบร์ไพรกุก, กำปงธม, กัมพูชา
- มกรหินสลัก สมัยราชวงศ์ฉีเหนือ (ค.ศ 550-577), ประเทศจีน
- มกรและเกียรติมุขพิทักษ์ประตูศาสนสถานเชนนาเกสาวา, เบลูร์, อินเดีย
- รูปสลักมกรที่จันทิกาลาสัน, อินโดนีเซีย
- มกรคายนาคเชิงบันไดพระอุโบสถวัดธาตุฝุ่น, นครหลวงเวียงจันทน์, ประเทศลาว
- มกรสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 7, พิพิธภัณฑ์แห่งชาติกัวลาลัมเปอร์, มาเลเซีย
- มกรคายนาค ศิลปะจาม, พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์แห่งชาติเวียดนาม
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png)