พินอินทิเบต

พินอินทิเบต (จีน: 藏语拼音) เป็นระบบทับศัพท์ภาษาทิเบตเป็นอักษรโรมัน ซึ่งกำหนดขึ้นโดยทางสาธารณรัฐประชาชนจีน เพื่อใช้เขียนชื่อบุคคลหรือสถานที่อย่างเป็นทางการ^[1] ระบบนี้แสดงเสียงโดยไม่อิงกับตัวสะกดในอักษรทิเบต ต่างจากระบบการถอดอักษรแบบไวลี ที่เน้นการถอดตามตัวอักษรทิเบตเป็นหลัก^[2] เสียงที่ใช้นั้นยึดเอาเสียงภาษาทิเบตในสำเนียงลาซ่าเป็นมาตรฐาน

เสียงพยัญชนะ

พินอินทิเบต	สัทอักษรสากล	อักษรทิเบต	ไวลี	ทับศัพท์ไทย
g	[k]	ཀ	k	ก
k	[kʰ]	ཁ ག	kh, g	ค
ng	[ŋ]	ང	ng	ง
j	[tɕ]	ཅ	c	จ
q	[tɕʰ]	ཆ ཇ	ch, j	ช
ny	[ɲ]	ཉ	ny	ญ
d	[t]	ཏ	t	ต
t	[tʰ]	ཐ ད	th, d	ท
n	[n]	ན	n	น
b	[p]	པ	p	ป
p	[pʰ]	ཕ བ	ph, b	พ
m	[m]	མ	m	ม
z	[ts]	ཙ	ts	จ
c	[tsʰ]	ཚ ཛ	tsh, dz	ช
w	[w]	ཝ	w	ว

พินอินทิเบต	สัทอักษรสากล	อักษรทิเบต	ไวลี	ทับศัพท์ไทย
x	[ɕ]	ཞ ཤ	zh, sh	ซ
s	[s]	ཟ ས	z, s	ซ
y	[j]	ཡ	y	ย
r	[ɹ]	ར	r	ร
l	[l]	ལ	l	ล
h	[h]	ཧ	h	ฮ
gy	[c]	ཀྱ	gy	กย
ky	[cʰ]	ཁྱ གྱ	ky	คย
zh	[tʂ]	ཀྲ	kr	จ
ch	[tʂʰ]	ཁྲ གྲ	khr, gr	ช
sh	[ʂ]	ཧྲ	hr	ซ
lh	[ɬ]	ལྷ	lh	ล

เสียงสระและตัวสะกด

อักษรทิเบต	ཨ།	ཨར།	ཨག། ཨགས།	ཨབ། ཨབས།	ཨམ། ཨམས།	ཨང། ཨངས།	ཨན།	ཨད། ཨས།	ཨལ། ཨའི།	ཨའུ།
ไวลี	a	ar	ag / ags	ab/abs	am/ams	ang/angs	an	ad/as	al/a'i	a'u
พินอินทิเบต	a	ar	ag	ab	am	ang	ain/än	ai/ä	ai/ä	au
ทับศัพท์ไทย	อา	อาร์	อัก	อับ	อัม	อัง	แอ็น	แอ	แอ	เอา

อักษรทิเบต	ཨི།	ཨིར།	ཨིག། ཨིགས།	ཨིབ། ཨིབས།	ཨིམ། ཨིམས།	ཨིང། ཨིངས།	ཨིན།	ཨིད། ཨིས།	ཨིལ། ཨིའི།	ཨིའུ།
ไวลี	i	ir	ig/igs	ib/ibs	im/ims	ing/ings	in	id/is	il/i'i	i'u
พินอินทิเบต	i	ir	ig	ib	im	ing	in	i	i	iu
ทับศัพท์ไทย	อี	อีร์	อิก	อิบ	อิม	อิง	อิน	อี	อี	อิว

อักษรทิเบต	ཨུ།	ཨུར།	ཨུག། ཨུགས།	ཨུབ། ཨུབས།	ཨུམ། ཨུམས།	ཨུང། ཨུངས།	ཨུན།	ཨུད། ཨུས།	ཨུལ། ཨུའི།
ไวลี	u	ur	ug/ugs	ub/ubs	um/ums	ung/ungs	un	ud/us	ul/u'i
พินอินทิเบต	u	ur	ug	ub	um	ung	ün	ü	ü
ทับศัพท์ไทย	อู	อูร์	อุก	อุบ	อุม	อุง	อวิน	อวี	อวี

อักษรทิเบต	ཨེ།	ཨེར།	ཨེག། ཨེགས།	ཨེབ། ཨེབས།	ཨེམ། ཨེམས།	ཨེང། ཨེངས།	ཨེན།	ཨེད། ཨེས།	ཨེལ། ཨེའི།	ཨེའུ
ไวลี	e	er	eg/egs	eb/ebs	em/ems	eng/engs	en	ed/es	el/e'i	e'u
พินอินทิเบต	ê	êr	êg	êb	êm	êng	ên	ê	ê	iu
ทับศัพท์ไทย	เอ	เอร์	เอ็ก	เอ็บ	เอ็ม	เอ็ง	เอ็น	เอ	เอ	อิว

อักษรทิเบต	ཨོ།	ཨོར།	ཨོག། ཨོགས།	ཨོབ། ཨོབས།	ཨོམ། ཨོམས།	ཨོང། ཨོངས།	ཨོན།	ཨོད། ཨོས།	ཨོལ། ཨོའི།
ไวลี	o	or	og/ogs	ob/obs	om/oms	ong/ongs	on	od/os	ol/o'i
พินอินทิเบต	o	or	og	ob	om	ong	oin/ön	oi/ö	oi/ö
ทับศัพท์ไทย	โอ	โอร์	อก	อบ	อม	อง	เอิน	เออ	เออ

เสียงสระ

สัทอักษรสากล	ทับศัพท์ไทย	ไวลี	พินอินทิเบต	สัทอักษรสากล	ทับศัพท์ไทย	ไวลี	พินอินทิเบต
[a]	อา	a	a
[ɛ]	แอ	al a'i	ai/ä	[ɛ̃]	แอน	an	ain/än
[i]	อี	i, il, 'i	i	[ĩ]	อิน	in	in
[u]	อู	u	u
[y]	อวี	ul, u'i	u	[ỹ]	อวิน	un	ün
[e]	เอ	e, el, e'i	ê	[ẽ]	เอ็น	en	en
[o]	โอ	o	o
[ø]	เออ	ol, o'i	oi/ö	[ø̃]	เอิน	on	oin/ön

โดยทั่วไปจะเขียนเป็น ai, ain, oi, oin และตามชื่อสถานที่จะเขียนเป็น ä, än, ö, ön

เสียงควบ

สัทอักษรสากล	ทับศัพท์ไทย	พินอินทิเบต	ไวลี
[au]	เอา	au	iu
[iu]	อิว	iu	i'u, e'u

พยัญชนะลงท้าย

สัทอักษรสากล	ทับศัพท์ไทย	พินอินทิเบต	ไวลี
[ʔ]	ไม่เขียน	ไม่เขียน	d, s
[n]	น	n	n
[k/q]	ก	g	g, gs
[ŋ]	ง	ng	ng, ngs
[p]	บ	b	b, bs
[m]	ม	m	m, ms
[r]	ร์	r	r

อ้างอิง

ข้อมูล

Shǎoshù mínzúyǔ dìmíng Hànyǔ pīnyīn zìmǔ yīnyì zhuǎnxiěfǎ 少数民族语地名汉语拼音字母音译转写法 (PDF) (ภาษาจีน) – โดยทาง Zhonghua Renmin Gongheguo Jiaoyubu.
Guójiā cèhuìjú dìmíng yánjiūsuǒ 国家测绘局地名研究所 (Institute for Place Names of the State Survey Bureau; ed.). Zhōngguó dìmínglù 中国地名录 / Gazetteer of China. (Beijing, SinoMaps Press 中国地图出版社 1997); ISBN 7-5031-1718-4. Contains official spellings for place names.
Zàngwén Pīnyīn Jiàocái – Lāsàyīn 藏文拼音教材•拉萨音 / bod yig gi sgra sbyor slob deb, lha sa'i skad (Course in the Pöyig Kigajor of Lhasa dialect; Běijīng 北京, Mínzú chūbǎnshè 民族出版社 1983), ISBN 7-105-02577-8. Pöyig Kigajor (ZWPY) is a modified version of the official transcription "Tibetan pinyin" (ZYPY), with tone letters.
Wylie, Turrell: A Standard System of Tibetan Transcription In: Harvard Journal of Asiatic Studies 1959, p. 261-267.
David Germano, Nicolas Tournadre: THL Simplified Phonetic Transcription of Standard Tibetan (Tibetan & Himalayan Library, December 12, 2003).
The Transliteration and Transcription of Tibetan (Tibetan & Himalayan Library)
Romanization of Tibetan Geographical Names – UNGEGN

[1]

[2]

Search