แมวนิลรัตน์ เป็นแมวไทยชนิดหนึ่ง มีขนสีดำวาวทั้งตัวเช่นเดียวกับโกนจา แต่ต่างกันตรงที่มีเล็บดำ ลิ้นดำ ฟันดำ และนัยน์ตาสีดำ[1] หางเรียวยาวตวัดได้ถึงศีรษะ หากใครเลี้ยงไว้จะได้ทรัพย์สินเพิ่มพูน
ภาพแมวนิลรัตน์จากสมุดข่อยโบราณ
บทกวีที่กล่าวถึงแมวนิลรัตน์
| ฟันเนตรเล็บลิ้นทัต | | นิลคู่ กายนา |
| หางสุดเรียวยาวน้อม | | นอบโน้มเสมอเศียร |
| ดำตลอดปลอดล้ำ | | ลิ้นฟันดำดูสมบุรรณ | | เล็บตาหน้าสะกุน | | ปานมึกแต้มแจมแสงสาย |
| เลี้ยงไว้จะได้ดี | | เป็นเสรฐีมีทรัพย์หลาย | | เปนใหญ่แก่หญิงชาย | | ได้นิลรัตนเปนมงคน๚ะ๛ | | — พระยาทิพโกษา (สอน โลหนันทน์) |
| | หนึ่งนามนีลรัตณโสภณ | ทัวทังสกล | เล็บลินก็ดำอำไภย |
| แม้นสพภบแม้วตัวใด | คำดุจท่านไข | ดังนีจงเลียงรักษา |
| ย่อมจักให้คุณอเนกา | สฤงฆารโภคา | จเนื่องเปนนีจบบรีบูรณ |
| กอบด้วยโภไคไอสุรญ | แสนสุขเภิมภูน | เจรีญสวัดกำจัดไภย๛ |
| | — กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช |
อ้างอิง
