ถ้ำผีแมนโลงลงรัก

ถ้ำผีแมนโลงลงรัก ตั้งอยู่ที่บ้านถ้ำลอด ตำบลถ้ำลอด อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นหนึ่งในถ้ำผีแมนที่สำรวจพบแล้วกว่า 90 แหล่ง ค้นพบเมื่อปี 2553 เป็นแหล่งค้นพบวัฒนธรรมโลงไม้ที่สำคัญและถือเป็นการค้นพบทางโบราณคดีที่สำคัญต่อการความเข้าใจทางชาติพันธุ์^[1]

ในถ้ำพบโลงไม้ 25 โลง หรือ 30 ฝาโลง ในสภาพปิดฝาโลงสมบูรณ์ ภายในมีโครงกระดูกมนุษย์มากถึง 154 คน บางโลงมีถึง 18 คน ซึ่งจากการสำรวจและวิจัยโดยคณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ระหว่างปี 2556-2559 โดยการตรวจดีเอ็นเอ พบว่าโครงกระดูกมนุษย์ดังกล่าวมีอายุมากกว่า 1,600-2,100 ปี โดยบรรจุศพในโลงไม้เป็นช่วงเวลานานกว่า 400 ปี มีความสัมพันธ์ทางเครือญาติกัน และเป็นกลุ่มชนในชาติพันธุ์ที่ใช้ภาษาออสโตรเอเชียติก และไท-กะได จึงสามารถบอกว่าในดินแดนแห่งนี้เมื่อ 2,000 ปีก่อน มีชาติพันธุ์ที่หลากหลายและยังมีอยู่ในประเทศไทยในปัจจุบันอาศัยอยู่ร่วมกัน

นอกจากนี้ ยังค้นพบโบราณวัตถุต่าง ๆ เช่น หม้อภาชนะ เครื่องประดับ เครื่องเขิน ผ้าทอและอุปกรณ์ทอผ้า เป็นต้น^[2][3] ซึ่งผ้าทอที่ค้นพบนั้นเป็นการทอผ้าป่านกัญชง แสดงให้เห็นว่าเมื่อ 2,000 กว่าปีที่แล้วนั้นรู้จักการทอผ้า มีการปลูกกัญชงและนำมาทอเป็นเส้นใยและผืนผ้า ซึ่งเป็นภูมิปัญญาที่ตกทอดมาจนถึงปัจจุบัน^[4]

ถ้ำผีแมนโลงลงรักยังไม่เปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชมในปัจจุบัน^[2]