จักรพรรดิดิออเกลติอานุส
ดิออเกลติอานุส (Gaius Aurelius Valerius Diocletianus; ภาษาอังกฤษ: Diocletian; ภาษากรีก: Διοκλής) (ราว 22 ธันวาคม ค.ศ. 244 - เสียชีวิต 3 ธันวาคม ค.ศ. 311) เมื่อแรกเกิดชื่อ “ไดโอคลีส” และรู้จักกันว่า “ดิออเกลติอานุส”[1]เป็นจักรพรรดิแห่งจักรวรรดิโรมัน 20 พฤศจิกายน ค.ศ. 284 ถึงวันที่ 1 เมษายน ค.ศ. 286 ด้วยพระองค์เอง และระหว่างวันที่ 1 เมษายน ค.ศ. 286 ถึงวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ. 305 ในฐานะออกัสตัสแห่งตะวันออก และร่วมกับแม็กซิเมียนในฐานะออกัสตัสแห่งตะวันตก[2]
| ดิออเกลติอานุส | |
|---|---|
_-_Foto_G._Dall%27Orto_28-5-2006.jpg) รูปแกะสลักหินอ่อนของจักรพรรดิดิออเกลติอานุส | |
| ประสูติ | ราว 22 ธันวาคม ค.ศ. 244 ไดโอคลิอา |
| สวรรคต | 3 ธันวาคม ค.ศ. 311 สปาลาตัม (ปัจจุบันโครเอเชีย) |
ดิออเกลติอานุสเป็นจักรพรรดิที่เป็นผู้ยุติเหตุการณ์ที่นักประวัติศาสตร์เรียกว่า วิกฤติการณ์ของคริสต์ศตวรรษที่ 3 ที่เกิดขึ้นระหว่างปี ค.ศ. 235 ถึงปี ค.ศ. 284 และก่อตั้งรัฐบาลแบบเผด็จการ นอกจากนั้นดิออเกลติอานุสยังวางรากฐานของสมัยที่สองของจักรวรรดิโรมันซึ่งเรียกกันว่า “สมัยเรืองอำนาจ” (Dominate) (ซึ่งตรงข้ามกับสมัย “สมัยผู้นำ” (Principate) ก่อตั้งโดย ออกัสตัส ซีซาร์ ), หรือ “จตุรธิปไตย” หรือเรียกง่าย ๆ ว่า “สมัยโรมันหลัง” การปฏิรูปของดิออเกลติอานุสทำให้มีการเปลี่ยนโครงสร้างของรัฐบาลที่ทำให้จักรวรรดิมีความมั่นคงขึ้นทั้งทางเศรษฐกิจและทางทหาร และทำให้จักรวรรดิโรมันอยู่รอดมาโดยไม่มีปัญหาร่วมร้อยปีหลังจากนั้น
ในสมัยดิออเกลติอานุสยังมีการการข่มเหงผู้นับถือคริสต์ศาสนากันอย่างเป็นทางการมาจนถึง ค.ศ. 311 ซึ่งเป็นการทำร้ายผู้นับถือคริสต์ศาสนาอย่างรุนแรงที่สุดนับตั้งแต่สมัยจักรพรรดิเนโร